Στις 17 Ιουνίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία έχει σημειώσει συνολικά ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά την επίτευξη της σταθερότητας των θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων· έχει συνεχίσει τις ισχυρές μακροοικονομικές επιδόσεις της, επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα με μακροοικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ενώ χρειάζεται να συνεχίσει τις φιλόδοξες διαρθρωτικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις· και έχει σταδιακά προσεγγίσει σημαντικά στοιχεία του κεκτημένου της ΕΕ σε πολλούς τομείς. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή συνιστά να δοθεί στην Ουκρανία η προοπτική να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα πρέπει να της χορηγηθεί καθεστώς υποψήφιας χώρας με την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν μέτρα σε διάφορους τομείς.

Την περασμένη Κυριακή μάλιστα η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξέφρασε τη βεβαιότητά της πως θα δοθεί επίσημα στην Ουκρανία καθεστώς χώρας υποψήφιας προς ένταξη ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες. «Πιστεύω σθεναρά ότι θα εξασφαλίσουμε θετική απόφαση, ότι θα λάβουμε υποστήριξη», είπε η κυρία φον ντερ Λάιεν σε δηλώσεις της στο γερμανικό δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο ARD. «Πρόκειται φυσικά για ιστορική απόφαση που πρέπει να λάβει τώρα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όμως οι προετοιμασίες είναι καλές», συνέχισε και δήλωσε «σίγουρη» για την ενταξιακή προοπτική του Κιέβου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογη σύσταση έχει κάνει η Κομισιόν και για την Μολδαβία.

Με βάση τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει τώρα να αποφασίσουν ομόφωνα σχετικά με τα επόμενα βήματα. Πιο συγκεκριμένα, οι αιτήσεις προσχώρησης της Ουκρανίας, της Γεωργίας και της Μολδαβίας στην ΕΕ με βάση τις γνώμες της Επιτροπής θα συζητηθούν στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης και 24ης Ιουνίου.

Πόσο χρόνο χρειάζεται η ένταξη μιας χώρας στην ΕΕ;

Η ένταξη στην Ε.Ε. δεν είναι μια απλή και γρήγορη διαδικασία και για τα τελευταία μέλη, την Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Κροατία κράτησε από 10 έως 12 χρόνια.

Κάθε χώρα που πληροί τους όρους προσχώρησης μπορεί να υποβάλει αίτηση. Οι όροι αυτοί είναι γνωστοί ως «κριτήρια της Κοπεγχάγης» και περιλαμβάνουν τη λειτουργική οικονομία της αγοράς, το σταθερό δημοκρατικό πολίτευμα και το κράτος δικαίου, καθώς και την αποδοχή του συνόλου της νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας για το ευρώ.

Κάθε χώρα που επιθυμεί να προσχωρήσει στην ΕΕ υποβάλλει σχετική αίτηση στο Συμβούλιο, το οποίο ζητά από την Επιτροπή να αξιολογήσει την ικανότητα της αιτούσας χώρας να συμμορφωθεί με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Λόγω του τεράστιου αριθμού των κανόνων και κανονισμών της ΕΕ που κάθε υποψήφια χώρα πρέπει να ενσωματώσει στο εθνικό της δίκαιο, απαιτείται χρόνος για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων. Οι υποψήφιες χώρες λαμβάνουν οικονομική, διοικητική και τεχνική υποστήριξη κατά τη διάρκεια αυτής της προενταξιακής περιόδου.

Η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο και η Σερβία είναι επίσημα υποψήφιες εδώ και χρόνια, αλλά οι αιτήσεις τους έχουν «παγώσει». Η Τουρκία έγινε υποψήφια το 1999. Ωστόσο, οι ενταξιακές συνομιλίες της σταμάτησαν λόγω ανησυχιών για το ιστορικό της χώρας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Φυσικά, καμία από τις παραπάνω χώρες δεν ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση.

Η στάση της Μόσχας

Φυσικά, οι συνομιλίες Ουκρανίας – ΕΕ γίνονται υπό το άγρυπνο βλέμμα της Ρωσίας. «Η Μόσχα δεν αντιτίθεται σε μια ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση», τόνισε στις 17/6 ο Βλαντίμιρ Πούτιν από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης. «Δεν έχουμε τίποτα εναντίον, είναι δική τους απόφαση να ενταχθούν ή όχι σε οικονομικές ενώσεις. Είναι δική τους υπόθεση, είναι θέμα του ουκρανικού λαού», είπε, σε συνέντευξη που παραχώρησε, μαζί με τον πρόεδρο του Καζακστάν Κασίμ-Ζομάρτ Τοκάγιεφ. «Η ΕΕ δεν είναι στρατιωτική συμμαχία, σε αντίθεση με το ΝΑΤΟ», συμπλήρωσε ο Ρώσος Πρόεδρος.

Ωστόσο, η στάση της Ρωσίας στο ζήτημα δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη. Την ίδια ώρα με τις δηλώσεις Πούτιν ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωνε ότι το Κρεμλίνο παρακολουθεί στενά τις προσπάθειες της Ουκρανίας να γίνει μέλος της ΕΕ, ειδικά υπό το πρίσμα της αυξημένης αμυντικής συνεργασίας μεταξύ του μπλοκ των 27 μελών. Το θέμα «απαιτεί την αυξημένη προσοχή μας, γιατί όλοι γνωρίζουμε την εντατικοποίηση των συζητήσεων στην Ευρώπη για το θέμα της ενίσχυσης της αμυντικής συνεργασίας της ΕΕ», είπε ο Πεσκόφ σε τηλεδιάσκεψη με δημοσιογράφους.

«Σαν να βγαίνεις από το σκοτάδι στο φως»

Κατά τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η προσέγγιση με την ΕΕ «είναι σαν να βγαίνεις από το σκοτάδι στο φως». Την ίδια ώρα, ωστόσο, οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν να «ροκανίζουν» κομμάτι-κομμάτι την ανατολική Ουκρανία.

Στην περιφέρεια του Λουχάνσκ, τη μία από τις δύο που απαρτίζουν το Ντονμπάς, απομένει μία ελάχιστη έκταση περίπου 660 τ.χλμ. υπό τον έλεγχο των ουκρανικών δυνάμεων. Το Σεβεροντόνετσκ έχει πρακτικά περιέλθει σε ρωσικό έλεγχο και το Λισιχάνσκ βρίσκεται σε ασφυκτικό κλοιό. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι πολύ σύντομα ο Πούτιν θα μπορεί να ανακοινώσει τον πλήρη έλεγχο του Λουχάνσκ και οι ρωσικές δυνάμεις θα συνεχίσουν με μεγαλύτερη πίεση την προώθηση στη γειτονική περιφέρεια του Ντόνετσκ.

Με πληροφορίες από BBC