Με ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ – κόλαφο, το Al Jazeera πυροδότησε εκτεταμένη κρίση στην Κύπρο τη Δευτέρα, καθώς σε βίντεο εμφανίζεται ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Δημήτρης Συλλούρης, και ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χριστάκης Τζιοβάνι να συζητούν με εκπροσώπους Κινέζου εκατομμυριούχου που ήθελε να εξασφαλίσει διαβατήριο όντας καταδικασμένος σε επταετή φυλάκιση στην Κίνα, με το αζημίωτο φυσικά.

Στην υπόθεση εμπλέκονται εκτός των παραπάνω, ανώτατοι αξιωματούχοι, πολιτικοί, δικηγόροι και μεσίτες της αγοράς ακινήτων, εκμεταλλευόμενοι το επενδυτικό πρόγραμμα της Κύπρου για να βοηθούν καταδικασμένους εγκληματίες να αποκτήσουν κυπριακή ιθαγένεια, παρέχοντάς τους πρόσβαση στις εσωτερικές αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ταξίδια δίχως βίζα. Μάλιστα, στις αναφορές του, ο πρόεδρος της Βουλής φέρεται να βάζει στο κάδρο και κυβερνήσεις άλλων ευρωπαϊκών κρατών που χρησιμοποιούν αντίστοιχες μεθόδους.

Στο αποκαλυπτικό ρεπορτάζ με τίτλο «The Cyprus Papers Undercover», το διεθνές δημοσιογραφικό δίκτυο εμφανίζει έναν μυστικό πράκτορα με το όνομα Μπίλι, ο οποίος υποτίθεται πως εκπροσωπεί Κινέζο εκατομμυριούχο, υποψήφιο επενδυτή, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε επτά χρόνια φυλάκισης για ξέπλυμα χρήματος. Ο Μπίλι συναντιέται με παράγοντες της αγοράς ακινήτων και δικηγόρους οι οποίοι τον διαβεβαιώνουν πως «όλα έχουν την τιμή τους» και πως μπορεί να βρεθεί λύση για τον πελάτη του, πριν στη συνέχεια συναντηθεί με τον πρόεδρο της Βουλής και τον βουλευτή.

«Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζεται αυτό το ζήτημα στην Κύπρο» δηλώνει στην κρυφή κάμερα ο εγγεγραμμένος πάροχος υπηρεσιών για το Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, Ανδρέας Πιττάτζιης. «Είχα έναν άντρα που ήταν υπό κράτηση για δύο χρόνια. Ήταν στη φυλακή για δύο χρόνια για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος. Είχαμε τρόπους να δικαιολογήσουμε τα πάντα και πέρασε με την έγκριση της αίτησης διαβατηρίου του. Τώρα περιμένει τη βίζα του. Κανένα πρόβλημα» προσθέτει ακόμα ο αξιωματούχος.

«Φυσικά μπορούμε να αλλάξουμε το όνομά του. Εδώ είναι Κύπρος» δηλώνει ο ίδιος αξιωματούχος, ενώ στη συνέχεια το μενού των συναντήσεων είχε τον πρόεδρο της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη και τον βουλευτή, Χριστάκη Τζιοβάνη. Σημειώνεται πως ο δεύτερος είναι γνωστός στην Κύπρο και ως Giovanni, ως ένας από τους μεγαλύτερους μεσίτες ακινήτων της χώρας.

Σημειώνεται πως αρχικά, σχεδόν όλοι οι εμπλεκόμενοι δήλωσαν πως «είχαν καταλάβει πως πρόκειται για στημένη υπόθεση» και πως συμμετείχαν στη συζήτηση για να αντλήσουν πληροφορίες. Ωστόσο, την Τρίτη, ο πρόεδρος της Βουλής δημοσιοποίησε την απόφασή του να απέχει από τα καθήκοντά του όσο διαρκεί η έρευνα, ενώ ο βουλευτής του ΑΚΕΛ παραιτήθηκε από το αξίωμά του. Επίσης, την ίδια ημέρα, το υπουργικό συμβούλιο της κυπριακής κυβέρνησης αποφάσισε την κατάργηση του παρόντος Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ), με τον Γενικό Εισαγγελέα να ξεκινάει έρευνα για την υπόθεση.

Δείτε το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ:

Αξίζει να σημειωθεί πως, όπως σημειώνεται στο ρεπορτάζ, από το 2013 όταν ξεκίνησε το επενδυτικό πρόγραμμα, η Κύπρος έχει αντλήσει περισσότερα από επτά δισ. ευρώ, ενώ έχει δεχθεί επικρίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις κατά της Διαφθοράς. Άλλωστε, η παροχή του χρυσού διαβατηρίου ανοίγει τον δρόμο στις προσωπικότητες αυτές στην υπόλοιπη επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σημειώνεται πως πριν από δύο μήνες, το Al Jazeera’s Investigative Unit δημοσίευσε τα «The Cyprus Papers», μία διαρροή 1.400 σελίδων, αποκαλύπτοντας πως το κυπριακό σύστημα απέτυχε συμμορφωθεί με τους δικούς του νόμους, και επέτρεψε σε καταδικασμένους εγκληματίες και φυγάδες να αποκτήσουν την κυπριακή ιθαγένεια.

Το «μεγάλο στόμα» του Προέδρου της Βουλής

«Μπορείτε να του πείτε ότι θα έχει, χωρίς να αναφέρει το όνομά μου ή οποιονδήποτε άλλο, την πλήρη υποστήριξη της Κύπρου. Σε οποιοδήποτε επίπεδο – πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, όλα – εντάξει» εμφανίζεται στην κρυφή κάμερα να δηλώνει ο πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Συλλούρης, ενώ ο Τζιοβάνη σημειώνει πως «Δεν είναι εύκολο. Αλλά μπορώ να υποσχεθώ, θα κάνουμε το καλύτερο. Και πιστεύω ότι έχουμε την εμπειρία».

Χαρακτηριστικό της σοκαριστικής στάσης του Κύπριου προέδρου της Βουλής, το γεγονός πως περιγράφει ότι είναι μέλος της Βουλής επί 28 χρόνια, τονίζοντας με νόημα πως «τώρα είμαι ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου», ενώ του δίνει και τη «λύση» της χρησιμοποίησης άλλου ονόματος για τον Κινέζο καταδικασμένο, υπογραμμίζοντας πως μπορεί να μεσολαβήσει για να αποκτήσει διαβατήριο από άλλη ευρωπαϊκή χώρα, βάζοντας στο κάδρο και άλλες χώρες.

Τον διαβεβαιώνει ότι γνωρίζει τους Προέδρους των Κοινοβουλίων της Μάλτας, της Σλοβενίας και της Λετονίας, ενώ όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, στη συνέχεια του προτείνει να φιλοξενήσει για δύο ημέρες τον πελάτη του στην Κύπρο και του λέει ότι θα τον συναντήσει και θα τον βοηθήσει όσο μπορεί και πως θα γίνει νέο σχέδιο για τον τρόπο που θα επιτευχθεί ο στόχος του.

Στο βίντεο εμφανίζονται και στελέχη της εταιρείας του Τζιοβάνη να διαβεβαιώνουν πως θα κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για την εξασφάλιση του διαβατηρίου, ενώ δίνουν και «πλάγιες» λύσεις στα προβλήματα. «Είχα έναν πελάτη που ήθελε να κάνει μια επένδυση και δεν μπορούσε. Αλλά η γυναίκα του μπορούσε. Είχα έναν άλλο που δεν μπορούσε, αλλά ο γιος του μπορούσε» δηλώνει ο δικηγόρος Α. Πιττατζιη. Σε άλλο σημείο του βίντεο περιγράφει τη δομή του Κυπριακού υπουργείου Εσωτερικών και υποστηρίζει ότι ο Γενικός Διευθυντής του υπουργείου, Κ. Κυπριανού είναι πολύ καλός φίλος του Τζιοβάνη.

Την Τρίτη, σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο Πρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Συλλούρης ανακοίνωσε πως μέχρι την ολοκλήρωση των ελέγχων θα απέχει από τα καθήκοντά του, καθώς και πως είναι στη διάθεση των αρμόδιων αρχών.

Διαβάστε την επιστολή του Δ. Συλλούρη:

Κάθαρση ζητείται στην Κύπρο

Την παραίτηση του Προέδρου της Βουλής ζήτησε το ΔΗΚΟ, με ανακοίνωση του κόμματος να τονίζει πως «η Κ.Ο. του ΔΗΚΟ θεωρεί ότι οι ενέργειες και οι συνομιλίες του Προέδρου της Βουλής, όπως αποτυπώνονται στο εν λόγω βίντεο, είναι εκτός των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών του, εκθέτουν ανεπανόρθωτα τον ίδιο και πλήττουν το κύρος του θεσμού του Κοινοβουλίου και του ύψιστου αξιώματος του Προέδρου της Βουλής», ζητώντας την παραίτησή του.

«Όσον αφορά το επίμαχο βίντεο αλλά και αυτά που ενδεχομένως θα ακολουθήσουν, απαιτείται σε βάθος διερεύνηση για την επιβεβαίωση του περιεχομένου του και εάν και εφόσον προκύψουν οι όποιες ευθύνες των εμπλεκομένων, τότε αυτοί θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους σε προσωπικό και σε πολιτειακό επίπεδο» η θέση του ΕΔΕΚ, που επίσης ζητά την πλήρη διερεύνηση για όλους όσους εμπλέκονται στο πρόγραμμα πολιτογραφήσεων.

«Ως εκ τούτου καλούμε τον Γενικό Εισαγγελέα και τον Αρχηγό Αστυνομίας να παρέμβουν αμέσως. Το όλο ζήτημα δεν μπορεί και δεν δύναται να αποτελέσει ακόμα ένα σκάνδαλο που θα παραμείνει στα συρτάρια των Αρχών. Η κάθαρση είναι επιβεβλημένη και η πλήρης διερεύνηση για την αποκάλυψη της αλήθειας είναι απολύτως αναγκαία» συμπληρώνεται στην ίδια ανακοίνωση.

«Μπροστά στις αποκαλύψεις αυτές, ψύχραιμα η συντεταγμένη Πολιτεία οφείλει να κινήσει άμεσα τις διαδικασίες που πρέπει, προκειμένου να υπάρξει κάθαρση. Ουδείς υπεράνω του νόμου» αναφέρει η Δημοκρατική Παράταξη, που καλεί σε διερεύνηση, ενώ παραιτήσεις ζητά και η Συνεργασία Δημοκρατικών Δυνάμεων.

Άνευρες διεθνείς και ευρωπαϊκές αντιδράσεις

Δύο ημέρες μετά τις αποκαλύψεις και τις έντονες αντιδράσεις στο νησί, αξίζει να σημειωθεί πως η Κομισιόν και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν εμφανιστεί διστακτικές, καθώς μόλις το μεσημέρι της Τρίτης, η Κομισιόν κατέθεσε μία πρώτη αντίδραση.

Εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει επί του παρόντος τη συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο του κυπριακού προγράμματος απόδοσης διαβατηρίων σε επενδυτές ενόψει πιθανών διαδικασιών επί παραβάσει. Συγκεκριμένα, σε ερώτηση του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν, Κρίστιαν Βίγκεντ, υποστήριξε πως «παρατηρήσαμε με δυσπιστία πώς υψηλού επιπέδου αξιωματούχοι εμπορεύονταν ευρωπαϊκή ιθαγένεια για οικονομικά οφέλη. Η Πρόεδρος von der Leyen ήταν σαφής όταν είπε ότι οι ευρωπαϊκές αξίες δεν είναι προς πώληση».

«Η Κομισιόν έχει εκφράσει συχνά τις σοβαρές ανησυχίες της σχετικά με τα συστήματα υπηκοότητας επενδυτών, επίσης απευθείας με τις κυπριακές αρχές. Η Κομισιόν εξετάζει επί του παρόντος τη συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο του κυπριακού συστήματος ενόψει πιθανών διαδικασιών επί παραβάσει» ανέφερε ο εκπρόσωπος, και πρόσθεσε πως «γνωρίζουμε τις τελευταίες δηλώσεις της Κυβέρνησης και αναμένουμε από τις αρμόδιες κυπριακές αρχές να εξετάσουν διεξοδικά αυτήν την υπόθεση», αναφερόμενος στις έρευνες και την απόφαση για την κατάργηση του προγράμματος.

«Αυτό που αποκαλύπτουν τα βίντεο δεν είναι απλώς μερικά σάπια μήλα. Είναι το σύστημα που είναι χαλασμένο, πέραν επισκευής» δήλωσε στο Al Jazeera η ανώτερη επικεφαλής πολιτικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς της ΜΚΟ «Transparency International EU», Λαουρα Μπριγιόντ.

«Αυτές οι αποκαλύψεις εκθέτουν το πρόγραμμα “ιθαγένειας μέσω επενδύσεων” για το τι πραγματικά είναι: μία καλυμμένη επιχείρηση για να έρθουν εγκληματίες και βρώμικο χρήμα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση» δήλωσε η Ολλανδή ευρωβουλεύτρια, Σόφι ιντ Βελντ, και πρόσθεσε πως «σήμερα ανανεώνουμε την έκκλησή μας προς την Κομισιόν να μην αναλάβει μόνο νομική δράση κατά της Κύπρου, αλλά να υποβάλει νομοθετική πρόταση για την πλήρη απαγόρευση της πρακτικής».

Ο Γερμανός ευρωβουλευτής, Σβεν Γκιέγκολντ, δήλωσε πως «είναι σημαντικό να αναλάβει η ΕΕ και αυτό σημαίνει ότι τα προγράμματα κατοικίας και το επενδυτικό πρόγραμμα πρέπει να τερματιστεί».