Πρόκειται για το εργαλείο πρόγνωσης πυρκαγιάς IRIS 2.0, του Εθνικού Αστεροσκοπείου, που έχει ενεργοποιηθεί με επιτυχία στο παρελθόν δεκάδες φορές, τόσο το 2019, όσο και το 2020.
Την πληροφορία έδωσε αρχικά στη δημοσιότητα ο εντεταλμένος ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου, Θοδωρής Γιάνναρος, που μιλώντας στο ethnos.gr αποκάλυψε πως το σύστημα δεν ενεργοποιήθηκε στην περίπτωση της Βαρυμπόμπης, ενώ συνολικά εφέτος φέρεται να έχει ενεργοποιηθεί μόλις τρεις φορές και μάλιστα πρόσφατα, στην Αχαΐα, στην Ιστιαία και στον Έβρο, το περασμένο Σάββατο.
«Κανένα μοντέλο δεν είναι τέλειο. Ωστόσο, από τον έλεγχο αξιοπιστίας που κάναμε το IRIS έχει έναν πολύ ικανοποιητικό βαθμό ακρίβειας στο πως εξαπλώνεται μια πυρκαγιά. Θα μπορούσε ενδεχόμενα να βοηθήσει και στη Βαρυμπόμπη. Μπορεί αυτή η πληροφορία και για την κίνηση των πύρινων μετώπων να αξιοποιηθεί από τους αξιωματικούς του πυροσβεστικού σώματος ώστε να κάνει καλύτερη διαχείριση των προσπαθειών κατάσβεσης» δήλωσε την Τετάρτη ο Θ. Γιανναρός, ενώ δηλώσεις έκανε και ο διευθυντής ερευνών του Αστεροσκοπείου, Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος.
«Δεν ξέρω αν θα άλλαζε άρδην την κατάσταση η ενεργοποίησή του, αλλά είναι ακόμη ένα εργαλείο το οποίο είναι πάντα χρήσιμο. Και όταν το έχεις στη διάθεσή σου νομίζω ότι πρέπει να το χρησιμοποιείς» ανέφερε ο Κ. Λαγκουβάρδος, ενώ σημείωσε πως «οι άνεμοι στη φωτιά της Βαρυμπόμπης εντάθηκαν μετά την έναρξή της πυρκαγιάς, όχι από τον άνεμο του περιβάλλοντος αλλά από την ίδια την πυρκαγιά και το θερμικό της φορτίο. Και το μοντέλο μας λαμβάνει υπόψιν του και την κυκλοφορία της πυρκαγιάς όπως έγινε χτες».
Το βράδυ της Πέμπτης, και με την πυρκαγιά στη Βαρυμπόμπη να έχει αναζωπυρωθεί και να επελαύνει στη βόρεια Αττική, το METEO του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθήνας δημοσίευσε άρθρο με τίτλο «Αποτελέσματα του IRIS 2.0 για τη δασική πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης» για τις ημέρες της 3ης και της 4ης Αυγούστου, το οποίο υπογράφουν τόσο οι Θ. Γιάνναρος και Κ. Λαγκουβάρδος, όσο και οι Β. Κοτρώνη και Γ. Παπαβασιλείου.
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες του Αστεροσκοπείου, παρότι οι αρχές επέλεξαν να μην το χρησιμοποιήσουν, εκείνοι εισήγαγαν στο σύστημα τις αρχικές και οριακές συνθήκες που θα χρησιμοποιούνταν εάν γινόταν εφαρμογή εκείνη την ημέρα και ώρα, με το σύστημα να δίνει αποτελέσματα τα οποία προκύπτουν πολύ κοντά στην πραγματική εξάπλωση της φωτιάς που έλαβε χώρα σήμερα.
Στην ανακοίνωση παρατίθεται βίντεο με τα αποτελέσματα της πρόγνωσης, ενώ ακολούθως επισυνάπτονται και οι αντίστοιχες εικόνες με την εξήγησή τους:
Εικόνα 1. Αξιολόγηση της πρόγνωσης του IRIS 2.0 για την εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς στη Βαρυμπόμπη την Τρίτη 03.08.2021, ώρα 14:00. Με κόκκινο χρώμα απεικονίζεται η πρόγνωση και με το λευκό χρώμα η πραγματική περίμετρος, εκτιμώμενη με βάση δορυφορικές παρατηρήσεις θερμών σημείων.
Εικόνα 2. Αξιολόγηση της πρόγνωσης του IRIS 2.0 για την εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς στη Βαρυμπόμπη την Τρίτη 03.08.2021, ώρα 15:00. Με κόκκινο χρώμα απεικονίζεται η πρόγνωση και με το λευκό χρώμα η πραγματική περίμετρος, εκτιμώμενη με βάση δορυφορικές παρατηρήσεις θερμών σημείων.
Εικόνα 3. Αξιολόγηση της πρόγνωσης του IRIS 2.0 για την εξάπλωση της δασικής πυρκαγιάς στη Βαρυμπόμπη την Τετάρτη 04.08.2021, ώρα 03:00. Με κόκκινο χρώμα απεικονίζεται η πρόγνωση και με το λευκό χρώμα η πραγματική περίμετρος, εκτιμώμενη με βάση δορυφορικές παρατηρήσεις θερμών σημείων.
Αξίζει ακόμα να σημειωθεί πως ο Θ. Γιανναρός δήλωσε την Τετάρτη, και πάλι στο ethnos.gr, πως οι αρχές θα μπορούσαν απλώς «να πατήσουν το κουμπί, να δουν που υπάρχει φωτιά, ζουμάροντας στο χάρτη της Ελλάδας και με ένα κλικ να έχουν πρόγνωση. Από τη στιγμή που γίνει αυτό το κλικ με έναν αυτόματο εντελώς τρόπο ενεργοποιείται η δικιά μας υπολογιστική υποδομή. Ξεκινάει και ‘τρέχει’ μόνο του το IRIS και σε περίπου 20-30 λεπτά στέλνει με email στο πυροσβεστικό σώμα μια εξάωρη πρόβλεψη για την εξάπλωση αλλά και για την αναμενόμενη συμπεριφορά της πυρκαγιάς. Εξήντα με εβδομήντα λεπτά αργότερα στέλνουμε στους αξιωματικούς και μια 24ωρη πρόγνωση».
Όπως εξηγείται, πρόκειται για μία πλήρως αυτοματοποιημένη εφαρμογή, και αποκλειστική πρόσβαση σε αυτή έχουν οι αξιωματικοί του πυροσβεστικού σώματος, με προστατευμένους κωδικούς, η οποία παράσχει λεπτομερή πρόγνωση για το πως θα κινηθεί μία πυρκαγιά, λαμβάνοντας υπόψιν στοιχεία που επηρεάζουν μια δασική πυρκαγιά, όπως οι μετεωρολογικές συνθήκες, η καύσιμη ύλη που καίγεται και η ποσότητα που υπάρχει στο εκάστοτε σημείο, αλλά και την τοπογραφία του σημείου.
Σε «απάντηση» της Πυροσβεστικής που παρατίθεται στο ίδιο δημοσίευμα, αναφέρεται πως «αναλόγως θα χρησιμοποιηθεί όταν κριθεί ότι είναι αναγκαίο. Το να χρησιμοποιηθεί ή όχι έχει να κάνει με πάρα πολλούς παράγοντες. Έχει να κάνει και με τη διαθεσιμότητα. Φέτος έχουμε πολλά συστήματα στη διάθεσή μας και όποιο κρίνεται ότι θα σου δώσει τα καλύτερα αποτελέσματα εκείνη τη στιγμή, επιλέγεται. Το σύστημα IRIS είναι ένα πειραματικό σύστημα και ενδεχομένως να χρειάζεται κάποια ακόμη πράγματα για να ολοκληρωθεί .Είναι βέβαια σημαντικό και μας δίνει στοιχεία», παρότι καταλήγει πως χρησιμοποιήθηκε μόλις πριν λίγες ημέρες, στη φωτιά στη Ζήρια Αχαΐας.