της Γεωργίας Κριεμπάρδη
Με απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του υπουργείου Υγείας, προχωρά η δημιουργία δομής στη Βοιωτία, την οποία αναλαμβάνει η Εκκλησία και η οποία θα αφορά άτομα με οργανικά ψυχοσύνδρομα, νόσο Alzheimer και συναφείς διαταραχές, όπως φαίνεται στο σχετικό έγγραφο που βρίσκεται αναρτημένο και στο διαδίκτυο.
«Πώς είναι δυνατόν μια δομή ψυχικής υγείας που χρηματοδοτείται από το κράτος για να παρέχει υπηρεσίες ψυχικής υγείας να έχει θρησκευτική ταυτότητα. Ας φανταστούμε έναν ψυχιατρικό ασθενή (ή και άτομο με άνοια κλπ), που είναι μουσουλμάνος ή άθεος, ή κάποιον που λέει πως συνομιλεί με το Θεό ή ακόμα και να λέει ότι “είναι ο Θεός” ή ο Σατανάς κλπ, πώς θα εντασσόταν και πως θα αισθανόταν σε μία δομή ψυχικής υγείας με θρησκευτική ταυτότητα; Και από πού θα ελέγχεται; Είναι γκρίζα ζώνη ποιο Δίκαιο εφαρμόζεται» σχολιάζουν στο ΤΡΡ ειδικοί με χρόνια εμπειρία από τον χώρο της ψυχικής υγείας.
«Πρόκειται για μια εντελώς παλαιο-ιδρυματικού τύπου προσέγγιση. Και μάλιστα δεν είναι καν φιλανθρωπικού χαρακτήρα… Η εκκλησία θα χρηματοδοτηθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό όπως όλες οι άλλες ΑΜΚΕ. Κανένα υπόβαθρο επιστημονικό κλπ . Παρόλο που σίγουρα θα κάνουν προσλήψεις επιστημονικού προσωπικού, δεν είναι δυνατόν να διοικούνται τέτοιες δομές από άσχετους της εκκλησίας… Αν θέλει η εκκλησία να προσφέρει φιλανθρωπικό έργο, ας το κάνει με την περιουσία της».
Η Αποστολή είναι ένα παράδειγμα από τις MKO της εκκλησίας που λειτουργεί εδώ και χρόνια στην Ψυχική Υγεία…Βέβαια οι δομές τους λειτουργούν ξεκομμένα από τις υπόλοιπες δομές ψυχικής υγείας και σε καμία περίπτωση δεν εντάσσονται σε κανένα δίκτυο παροχής υπηρεσιών.
Δικηγόρος με εξειδίκευση σε θέματα ψυχικής υγείας, σχολιάζει στο ΤΡΡ πως «το ενδιαφέρον στον διαγωνισμό είναι ότι τον “πήρε” η Αρχιεπισκοπή παίρνοντας έξτρα βαθμούς για δήθεν δωρεάν παραχώρηση ακινήτου (το οποίο όμως λειτουργούσε ήδη ως γηροκομείο)… Το βέβαιο είναι ότι η εκκλησία μπαίνει κι αυτή στη μάχη των ΝΠΙΔ για ανάπτυξη υπηρεσιών ψυχικής υγείας… Ένα άλλο ενδιαφέρον που βλέπω στην τωρινή απόφαση είναι ότι μάλλον -αν κατάλαβα καλά διαβάζοντάς το- θα λειτουργήσει χωρίς επαρκή αριθμό νοσηλευτών ΤΕ και ΠΕ καθώς όπως λέει στην απόφαση “22.Το γεγονός ότι ο φορέας προέβη στη δημοσίευση πρόσκλησης νοσηλευτών ΑΕΙ-ΤΕΙ για απασχόληση τους στο υπό ίδρυση Οικοτροφείου (Α3) στην περιοχή της Βοιωτίας και η οποία κατέστη άγονη.” Υποθέτω ότι εννοεί πως θα αντικατασταθούν οι προβλεπόμενες θέσεις από βοηθούς νοσηλευτές».
«Σκανδαλώδης παραχώρηση στην Εκκλησία μονάδων ψυχικής υγείας με κρατική χρηματοδότηση»
Για το θέμα μιλά στο ΤΡΡ και ο ψυχίατρος, Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου. «Δεν είναι κάτι καινούργιο αυτή η σκανδαλώδης παραχώρηση στην Εκκλησία μονάδων ψυχικής υγείας με κρατική χρηματοδότηση. Εδώ και πολλά χρόνια η Εκκλησία έχει την ΜΚΟ “Αποστολή” που έχει υπό την διαχείριση της, στα πλαίσια μάλιστα και του γνωστού προγράμματος “Ψυχαργώς”, οικοτροφεία, κινητές μονάδες, κέντρα ημέρας σε διάφορες περιοχές σ΄ ολόκληρη την χώρα, από την Λακωνία μέχρι την Καρδίτσα κλπ. Συμμετέχοντας και αυτή στο όλο αυτό εγχείρημα της νεοϊδρυματικής μετάλλαξης και της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας που έγινε όλα αυτά τα χρόνια μέσω των ΜΚΟ. Η Εκκλησία, με την τεράστια και ανεξέλεγκτη περιουσία της, δεν παύει να επιδιώκει να επωφελείται από κάθε χρηματοδοτική ευκαιρία, απομυζώντας πόρος του Δημοσίου και των κοινοτικών προγραμμάτων – και οι εκάστοτε κυβερνήσεις, με τις οποίες λειτουργεί πολιτικά ως συγκοινωνούντα δοχεία (μέσα από αυτόν τον αμετάκλητο δεσμό Εκκλησίας-Κράτους), δεν παύουν να της εξασφαλίζουν καθόλου λίγες χρηματοδοτήσεις. Οι μονάδες ψυχικής υγείας που έχει, υπολειτουργούν, προσφέρουν σκιώδεις υπηρεσίες και πιο πολύ λειτουργούν ως ένα φαίνεσθαι και πιθανώς επιλεγμένες εξυπηρετήσεις.
Στο οικοτροφείο που της προσφέρεται τώρα η χρηματοδότηση είναι σαφώς κρατική, όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο και στο βαθμό που δεν θα τα καταφέρνει να διατηρήσει τη δομή με τα άλλα έσοδά της. Δεν διευκρινίζεται ποιά είναι αυτά; Από πού θα τα παίρνει; Από φιλανθρωπίες; Από αυτούς που θα νοσηλεύει; Στην εγκύκλιο δεν αναφέρεται ο αριθμός των κλινών του οικοτροφείου. Συνήθως τα οικοτροφεία να έχουν το πολύ 15 κλίνες. Παραπάνω κλίνες σημαίνει, ήδη από την αρχή, πριν ακόμα από την όποιας ποιότητας ασκούμενη πρακτική, κανονικό παλιάς κοπής ίδρυμα. Μάλιστα, το πόσο ύποπτη “δημιουργική ασάφεια” υπάρχει για την εν λόγω δομή φαίνεται και από το σημείο που αφορά τον αριθμό του προσωπικού, που αφήνεται ανοιχτό ανάλογα με τον αριθμό των ασθενών, που, φυσικά, αφήνεται επίσης ανοιχτό το ποιος θα είναι αυτός ο αριθμός.
Η εγκύκλιος αναφέρει ότι “οι συγκεκριμένοι στόχοι της Μονάδας, επικεντρώνονται στο να δοθεί προτεραιότητα στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, στην εξωνοσοκομειακή περίθαλψης στην αποϊδρυματοποίηση, στην ψυχοκοινωνική αποκατάσταση στην κοινωνική επανένταξη και στη συνέχεια της ψυχιατρικής φροντίδας”. Τίποτα πιο ψεύτικο από αυτό. Κατ΄αρχήν, ένα οικοτροφείο διαμονής ασθενών χρόνιας παραμονής δεν έχει σχέση με αυτό που αποκαλείται πρωτοβάθμια φροντίδα, είναι στο πεδίο του τριτοβάθμιας φροντίδας. Μάλιστα ο εν λόγω σχεδιασμός δεν έχει σχέση ούτε με αποϊδρυματοποίηση, αλλά το αντίθετο, με ιδρυματοποίηση. Αν ενδιαφέρονταν για (ή ήξεραν τι πάει να πει) αποϊδρυματοποίηση θα οργάνωναν ολοκληρωμένες υπηρεσίες κατ΄ οίκον. Η φροντίδα θα είναι νοσοκομειακή και ουδόλως εξωνοσοκομειακή. Ούτε, φυσικά, το οικοτροφείο θα έχει σχέση με ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη, αλλά με ξεφόρτωμα ηλικιωμένων με άνοια, στη βάση επιλογών και κριτηρίων για το ποιοί θα γίνουν δεκτοί στο μικρό αυτό το ίδρυμα, απ΄τον “ιερό κλήρο” της περιοχής και τις τοπικές του σχέσεις.
Είναι σκανδαλώδες ότι, για μιαν ακόμα φορά, ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, όπως η ανθρώπινη και αξιοπρεπής φροντίδα των ανθρώπων τρίτης ηλικίας με προβλήματα ψυχικής υγείας, άνοιας κλπ, αφήνεται στα ιδιωτικά συμφέροντα, στους νόμους της αγοράς, έστω και με “ιερό” περίβλημα».