Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η επιχείρηση πώλησης «ασημικών» της χώρας, δηλαδή, ιδιωτικοποίησης δημόσιας περιουσίας και κοινών μας αγαθών. Είκοσι εμβληματικά ακίνητα ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας (το Μπούρτζι στο Ναύπλιο, το Αχίλλειον στην Κέρκυρα κ.ά.) με κορυφαίο τον χώρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), εκτέθηκαν από την κυβέρνηση στο μεγαλύτερο παζάρι - έκθεση αγοραπωλησίας ακινήτων στον κόσμο, τη MIPIM - The Global Urban Festival, που έγινε τον Μάρτιο του 2025 στις Κάννες της Γαλλίας (τον Δεκέμβριο θα γίνει και στην Ασία, στο Χονγκ Κονγκ).
του Κώστα Νικολάου*
Η κυβέρνηση συμμετείχε με την Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας – Growthfund, το γνωστό Υπερταμείο (έχει τον υπότιτλο Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο), η οποία αποτελεί μια εταιρεία συμμετοχών με μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο, που εκπροσωπείται από το Υπουργείο Οικονομικών. Μαζί με το Υπερταμείο ήταν και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) Α.Ε., η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου. Η ΕΤΑΔ είναι 100% θυγατρική του Υπερταμείου. Με λίγα λόγια το Υπερταμείο και η ΕΤΑΔ υλοποιούν τις πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης.
Με τη συμμετοχή αυτή, η κυβέρνηση είχε σαν στόχο να εκτεθούν τα 20 ακίνητα της χώρας σε πάνω από 20.000 ξένους επενδυτές, εταιρείες ακινήτων – αναπλάσεων, ξενοδοχειακές αλυσίδες κλπ, που συμμετείχαν στη ΜΙΡΙΜ από περισσότερες από 90 χώρες (ήταν και μεγάλες ελληνικές εταιρείες real estate).
Λίγες μέρες πριν, στο Prodexpo North, το σημαντικότερο συνέδριο κτηματαγοράς στην Ελλάδα που είχε επίκεντρο τις εξελίξεις στο real estate στη Βόρεια Ελλάδα, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Υπερταμείου ανέφερε, σε σχετικό πάνελ, ότι προσδιορίστηκε στα 370 εκατ. ευρώ η αξία της παραχώρησης και ιδιωτικοποίησης του χώρου της ΔΕΘ (που φέρει το ψευδώνυμο «Ανάπλαση της ΔΕΘ»).
Πρόκειται για την τέταρτη «ανάπλαση» της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΘ. Την κοστολόγησαν στα 124 εκατ. ευρώ το 2013, την ανέβασαν στα 200 εκατ. ευρώ το 2022, την έφθασαν στα 300 εκατ. ευρώ τον Φεβρουάριο του 2025 και τον Μάρτιο του 2025 στα 370 εκατ. ευρώ. Από αυτά, το δημόσιο σχεδιάζεται να βάλει έως 120 εκατ. ευρώ και επιπλέον έως 28 εκατ. ευρώ η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Τα υπόλοιπα περίπου 220 εκατ. ευρώ αναμένεται να βάλει η όποια ενδιαφερόμενη ιδιωτική εταιρία. Σε αυτά προστίθεται και ο χώρος των 180 στρεμμάτων της έκτασης της ΔΕΘ, το καλύτερο «φιλέτο» της πόλης αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων, που προσφέρεται από το δημόσιο στην ιδιωτική εταιρία για να επιτευχθεί η ιδιωτικοποίηση με το μικρότερο δυνατό κόστος για τους ιδιώτες.
Ο χώρος όμως της ΔΕΘ είναι κοινό μας αγαθό. Ανήκει σε όλους μας από κοινού και εξ αδιαιρέτου. Η κυβέρνηση και η τοπική αυτοδιοίκηση είναι διαχειριστές και όχι ιδιοκτήτες. Δεν τον κληρονόμησαν από τους γονείς τους. Οι πολίτες τον κληρονόμησαν από τους παλιότερους, από κοινού και εξ αδιαιρέτου.
Κατά συνέπεια, η διαχείρισή του οφείλει να καλύπτει τις ανάγκες των πολιτών. Η κυρίαρχη ανάγκη αυτή τη στιγμή είναι η αντιμετώπιση του γεγονότος ότι πάνω από 1.000 πολίτες στη Θεσσαλονίκη πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο εξαιτίας των ακραία υψηλών επιπέδων ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε αιωρούμενα μικροσωματίδια, ενώ ταυτόχρονα το πράσινο στην πόλη κυμαίνεται σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα (10 φορές κάτω από τις διεθνείς προδιαγραφές για προστασία της υγείας των κατοίκων). Με επιστημονικά αποδεδειγμένο το γεγονός ότι κατάλληλες ζώνες πρασίνου (πχ μεγάλα αστικά πάρκα, αστικά δάση) μπορούν να μειώσουν τους ατμοσφαιρικούς ρύπους από 30 μέχρι 60%, η επιλογή να δημιουργηθεί Μητροπολιτικό Πάρκο Υψηλού Πρασίνου στον χώρο της ΔΕΘ είναι απόλυτη προτεραιότητα και μπορεί να υλοποιηθεί με τη διαθέσιμη δημόσια χρηματοδότηση χωρίς καμία εμπλοκή ιδιωτικών κεφαλαίων.
Εδώ και δέκα χρόνια, το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο της Θεσσαλονίκης (με πλήρη κοινωνική διαβούλευση και συναίνεση) και το ολοκληρωμένο Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχέδιο για το Πράσινο στη Θεσσαλονίκη (που έγινε για πρώτη φορά στην πόλη), αλλά και εκατό χρόνια πριν, το σχέδιο του Ernest Hébrard, τεκμηριωμένα καταλήγουν στη μεταφορά της ΔΕΘ εκτός πόλης και στη δημιουργία ενός μεγάλου Μητροπολιτικού Πάρκου στον χώρο της ΔΕΘ (χωρίς κανένα νέο κτίριο) με χιλιάδες δέντρα και πυκνότητα αστικού δάσους, που μπορούν να αυξήσουν δραστικά τον υπάρχοντα αριθμό δέντρων του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Η σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση και τσιμεντοποίηση του χώρου της ΔΕΘ με φαραωνικά κτίρια ξενοδοχείου και εμπορικού-επιχειρηματικού κέντρου συνοδευόμενη από ένα μικρό πάρκο με λίγα δέντρα (ως πράσινο πλυντήριο των μεγαθηρίων), αποτελεί ξεκάθαρα μια πώληση «ασημικών» της πόλης και των κατοίκων της, με διαδικασίες κτηματαγοράς.
Μπροστά σε αυτό το σχεδιαζόμενο έγκλημα δεν μπορεί να περίμενε κανείς ότι οι πολίτες θα μείνουν με σταυρωμένα τα χέρια. Η δημοτική παράταξη «Η Πόλη Ανάποδα» μαζί με τη δημοτική παράταξη «Θεσσαλονίκη για όλους» κατέθεσαν ψήφισμα στο Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης προκειμένου να εγκριθεί η διενέργεια δημοψηφίσματος, έτσι ώστε οι ίδιοι οι κάτοικοι της πόλης, ασκώντας το στοιχειώδες δημοκρατικό τους δικαίωμα, να αποφασίσουν για το μέλλον της ΔΕΘ και της ίδιας της ζωής τους. Με διάφορες προφάσεις η διοίκηση του δήμου δεν ενέκρινε τη διενέργεια δημοψηφίσματος.
Αναπόφευκτα, ήρθε η ώρα ο λόγος να δοθεί στην κοινωνία της πόλης. Παρατάξεις, φορείς, συλλογικότητες, σωματεία και πρωτοβουλίες κατοίκων ξεκινούν οργανωμένη εκστρατεία συλλογής υπογραφών τουλάχιστον στο 10% του εκλογικού σώματος του δήμου για να εγκριθεί δημοψήφισμα με βάση τον σχετικό Νόμο 4555/2018.
Και μόνο που ακούστηκε ότι ετοιμάζεται εκστρατεία για να γίνει τοπικό δημοψήφισμα για τη ΔΕΘ, ο εκνευρισμός κυρίευσε το στρατόπεδο της αγοραπωλησίας της ΔΕΘ. Ποιος φοβάται τον λαό;
*Διδάκτωρ Περιβαλλοντολόγος, τ. Επισκέπτης Καθηγητής ΑΠΘ