Στις πόσες ατομικές πολιτικές ευθύνες έρχεται η κεντρική ανάληψη ευθύνης;

της Γεωργίας Κριεμπάρδη

Ο Κώστας Καραμανλής, υπουργός Μεταφορών όταν σημειώθηκε το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, εμφανίστηκε… δακρυσμένος στην κάμερα κατά τη διάρκεια των πρώτων του δηλώσεων, από το σημείο της τραγωδίας, αλλά δεν ανέφερε κουβέντα για πιθανή παραίτηση. Λίγες ώρες αργότερα, το απόγευμα της1ης Μαρτίου υπέβαλε την παραίτησή του. «Είναι αυτό που νιώθω καθήκον μου να πράξω ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που έφυγαν τόσο άδικα και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τα διαχρονικά λάθη του ελληνικού κράτους και του πολιτικού συστήματος», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή του.

Στις 28 Ιουλίου, στο φόντο των καταστροφικών πυρκαγιών που κατέκαιγαν τη χώρα, ο αρμόδιος υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Νότης Μηταράκης «υπέβαλε την παραίτησή του για προσωπικούς λόγους στον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη». Η αλήθεια είναι ότι οι διακοπές εν μέσω πυρκαγιών τον οδήγησαν εκτός κυβερνητικού σχήματος. Πληροφορίες ανέφεραν πως να του ζητήθηκαν εξηγήσεις από το πρωθυπουργικό γραφείο για την απουσία του. Σημειώνουν επίσης πως ο κ. Μηταράκης εξωθήθηκε σε παραίτηση από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά του για τις ενέργειες του –ήδη– πρώην υπουργού. Υπενθυμίζουν επίσης τις αστοχίες του κ. Μηταράκη περί κατάργησης της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας και περί δημιουργίας έφιππης αστυνομίας: δηλώσεις που είχαν προκαλέσει την αντίδραση του πρωθυπουργού και τη διαφοροποίηση του Μαξίμου.

Στις 11 Σεπτεμβρίου ήρθε η παραίτηση του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, ο οποίος ήταν υπουργός Ναυτιλίας. Η παραίτησή του έγινε στον απόηχο της υπόθεσης του Blue Horizon. «Τις τελευταίες μέρες όμως γίνομαι και στόχος μιας επίθεσης που αποκτά όλο και πιο πολύ τοξικά χαρακτηριστικά», ανέφερε χαρακτηριστικά στη δήλωση της παραίτησής του. Να σημειωθεί πως ο κ. Βαρβιτσιώτης είχε προχωρήσει στην εξής δήλωση, που όπως είναι λογικό ξεσήκωσε αντιδράσεις: «Εγώ θεωρώ πως σήμερα υπάρχουν αυτοί που θρηνούν τον αδικοχαμένο και υπάρχουν και αυτοί που θρηνούν για αυτούς που πήγαν να κάνουν την δουλειά τους, να φέρουν πίσω ένα μισθό, ένα μεροκάματο και σήμερα βρίσκονται κατηγορούμενοι για δολοφονία».

Και οι τρεις εξωθήθηκαν σε παραίτηση, μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν από τη στάση τους. Δεν παραιτήθηκαν από ηθική, δεν παραιτήθηκαν επειδή αναγνώρισαν τα λάθη τους. Οι συγκεκριμένοι, όπως και κάθε υπουργός, έχουν φυσικά την έγκριση-στήριξη του αρχηγού της κυβέρνησης, ο οποίος τους τοποθέτησε και στις συγκεκριμένες θέσεις.  Δεν παραιτήθηκαν για ψύλλου πήδημα. Παραιτήθηκαν έχοντας στην πλάτη τους εγκλήματα-δολοφονίες. Ουδείς άσφαλτος, θα μου πεις. Δεν ήταν πρωτάρηδες στην πολιτική. Τους ακολουθούσαν κι άλλα… ατοπήματα. Και κάποια «λάθη» κοστίζουν, δεν επιτρέπονται, όταν κρατάς ένα τιμόνι ευθύνης.

Κι ας δεχτούμε ότι ο αρχηγός του κόμματος, ο Πρωθυπουργός εν προκειμένω, έκανε μία λάθος επιλογή υπουργού. Όμως, έκανε και δεύτερη. Και τρίτη. Στις πόσες ο ίδιος θα αναλάβει την ευθύνη για τις επιλογές του; Και η ανάληψη ευθύνης σημαίνει παραίτηση, όπως κι ο ίδιος έχει πει. Το επιχείρημα που μπορεί να ισχυριστεί πλέον ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ότι προχωράει σε ανασχηματισμό. Ότι όποιος σφάλει, «ξηλώνεται».

Όποιος έσφαλε, όμως, είχε σφάλει και πιο πριν κι όποιος τοποθετείται στις νέες κενές θέσεις, είχε δώσει τις εξετάσεις του στο παρελθόν με αποτυχία.

Ο παλιός είναι αλλιώς;

Ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης ανέλαβε το υπουργείο Ναυτιλίας, έχοντας «βαρύ» παρελθόν. Είναι εκείνος που είχε πει «όποιος δεν έχει για ΕΝΦΙΑ να πουλήσει το σπίτι του».

Είναι ο υπουργός που τον κυνηγά μια διεθνής καταδίκη της χώρας για το προσφυγικό έγκλημα στο Φαρμακονήσι. Ο κ. Βαρβιτσιώτης, το 2014, έλεγε: «Δεν πιστεύω ότι κανείς θέλει να ανοίξουμε τις πύλες και όλοι οι μετανάστες να απολαμβάνουν ασύλου στη χώρα. Ήταν ακυβέρνητο το σκάφος, (σ.σ με τους μετανάστες) περίπου 2,5 μίλια ανατολικά του Φαρμακονησίου. Έσπευσε εν μέσω θαλασσοταραχής σκάφος του λιμενικού για να μπορέσει να το ρυμουλκήσει. Έπεσε μια γυναίκα και ένα παιδί στη θάλασσα. Γύρισαν οι μετανάστες όλοι προς αυτή την πλευρά με συνέπεια να τουμπάρει το σκάφος. Άλλοι διασώθηκαν, αλλά άλλοι χάθηκαν. Δεν ισχύει καθόλου, ότι ρυμουλκούσαμε το σκάφος προς τις τουρκικές ακτές, φαίνεται και από τα στίγματα». Όμως στο Φαρμακονήσι έγιναν εγκληματικά λάθη από την Ελλάδα.

Ο Νότης Μηταράκης από το υπουργείο Μετανάστευσης κατά την προηγούμενη θητεία Μητσοτάκη, μετακινήθηκε μετά τις τωρινές εκλογές στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Επί υπουργίας του στο Μετανάστευσης, έκανε τη χώρα γνωστή στα πέρατα της γης, με όλα τα Διεθνή Μέσα, τις οργανώσεις και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να καταδικάζουν τη χώρα για τις επαναπροωθήσεις και να ζητούν απαντήσεις. Αναλαμβάνει τώρα υπουργός για την… Προστασία του Πολίτη. Έχει εκφράσει πολλάκις τη στήριξή του στα σώματα ασφαλείας, χαρακτηρίζοντας ως «τουρκική προπαγάνδα» τις αποκαλύψεις διεθνών ΜΜΕ για την απίστευτη βία κατά των προσφύγων.

Στις νέες μεταγραφές έχουμε μία ιδιαίτερη περίπτωση, εκείνη του Χρήστου Στυλιανίδη. Είναι ο άνθρωπος που είναι παντού. Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις θα τον βρεις από κάτω. Ανέλαβε το υπουργείο Ναυτιλίας, μετά την παραίτηση Βαρβιτσιώτη. Ο Χρ. Στυλιανίδης είναι πρώην υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Επί υπουργίας του, το 2021 και το 2022, η χώρα ήταν και πάλι ανοχύρωτη μπροστά στα πύρινα μέτωπα. Το επιτελικό μπάχαλο το στήριξε στην ένταση του ανέμου, την κλιματική κρίση και το ανάγλυφο του τόπου. Επίσης, τον κυνηγά η φούσκα του πολυδιαφημιζόμενου προγράμματος «Αίγις», ένα πρόγραμμα με στόχευση την πρόληψη και αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών. Για τη διαχείριση του προγράμματος που ήταν στα χέρια του Στυλιανίδη, μίλησε ο Βασίλης Κικίλιας που έδωσε στεγνά τον γαλάζιο συμπορευτή του. Όπως αποκάλυψε, από τον συνολικό προϋπολογισμό του προγράμματος των 1,97 δισ. ευρώ, έχει απορροφηθεί, μόλις, το 1%. Ο Β. Κικίλιας, μιλώντας στον ΑΝΤ1 και τον Νίκο Χατζηνικολάου το βράδυ της Τρίτης, σε διευκρινιστική ερώτηση ότι «δεν παρέλαβε την Πολιτική Προστασία στην κατάσταση που έπρεπε;» απάντησε: «Σας λέω από πού θα εκκινήσει το υπουργείο. Το 112 οφείλει να αναβαθμιστεί και να εκμεταλλευτούμε την Τεχνητή Νοημοσύνη, και οφείλουμε να έχουμε ραντάρ και δίκτυο συντονισμού, να έχουμε κάμερες θερμικές και να βλέπουν τον καπνό στα 15 χλμ.».

Έχουμε, λοιπόν, μία κυβέρνηση που έχει κάνει αρκετές λάθος επιλογές υπουργών, με σοβαρά «λάθη» που κοστίζουν, ενώ κατά τον ανασχηματισμό, τις κενές θέσεις καλύπτουν… φίλοι απ’ τα παλιά. Πότε να περιμένουμε ανάληψη κεντρικής ευθύνης γι’ αυτές τις επιλογές; Η απάντηση μάλλον είναι προφανής, δεδομένου ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει γύρω του ένα πέπλο προστασίας. Λίγους μήνες πριν, ο Θάνος Καμήλαλης είχε γράψει ένα κείμενο με τίτλο «Φταίνε αυτοί και οι πολιτικές τους», αναλύοντας πόσες φορές έχουμε δει τον Πρωθυπουργό να πετάει το μπαλάκι των ευθυνών από δω κι από κει, αρκεί να φύγει από πάνω του. Άλλωστε, η κεντρική του γραμμή είναι αυτή: είναι παγκόσμιο φαινόμενο η ακρίβεια, για την τιμή της βενζίνης φταίει ο πόλεμος στην Ουκρανία, για τις φωτιές φταίει η κλιματική κρίση. Είναι η ίδια γραμμή που έχει δώσει και στα Μέσα, τα οποία κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να τον παρουσιάσουν ως έναν αρχηγό χώρας που κάνει το καλύτερο γι’ αυτήν, αλλά τι να κάνουμε του τυχαίνουν όλα τα στραβά. Δύο τελευταία γεγονότα είναι ενδεικτικά αυτού που περιγράφουμε, η κάθοδος των ακροδεξιών χούλιγκαν από την Κροατία που οδήγησε στη δολοφονία του Μιχάλη Κατσουρή και οι φωτιές/πλημμύρες που σημειώθηκαν τον τελευταίο μήνα.

Στην πρώτη περίπτωση, το μπαλάκι των ευθυνών πήγε στην Αστυνομία, που άφησε ανενόχλητο το τάγμα εφόδου να κινηθεί. Το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δεν τόλμησε να το πιάσει κάποιος στο στόμα του, πέρα από την αντιπολίτευση που έφερνε διαρκώς το θέμα στο προσκήνιο. Η σύνδεση της ΕΛΑΣ με το υπουργείο είναι δεδομένη. Άρα ή ο υπουργός γνώριζε και δεν έκανε τίποτα, άρα είναι ανίκανος, ή δε γνώριζε και άρα πάλι είναι ανίκανος, αν αγνοούσε μία τόσο σημαντική πληροφορία αρμοδιότητας του υπουργείου του.

Στη δεύτερη περίπτωση, παρακολουθούμε με πόσο ζήλο ολόκληρο το σύστημα, μίντια και υπουργοί προσπαθούν να διώξουν κάθε ευθύνη από την κυβέρνηση. Είπαμε, φταίει η κλιματική κρίση. Κι αφού αυτό κάπως πλέον δεν ξεγελά κανέναν, καθώς το ζήτημα είναι να προσαρμοστούμε στην αλλαγή κι όχι να την κοιτάμε και να τη χρησιμοποιούμε ως άλλοθι στα λάθη, το αφήγημα άλλαξε. Φταίει η τοπική διοίκηση. Παρακολουθούμε τον ζήλο των μίντια να «στριμώξουν» περιφερειάρχες και δημάρχους για τα έργα τους. Οι ευθύνες για την κατάσταση βαραίνουν και εκείνους. Αλλά υπάρχει και κεντρική λάθος διαχείριση.

Θα κλείσω, όπως κλείνει ο συνάδελφος το κείμενό του: Οι ευθύνες έχουν ονόματα, οι εγκληματικές πολιτικές επίσης.

Και ξαναρωτώ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πότε θα δώσει στην ευθύνη το όνομά του;