Ο ΟΑΣΕ, με 57 κράτη-μέλη σήμερα, στα 40 χρόνια ζωής του, κατάφερε να χτίσει μία αρχιτεκτονική ασφαλείας ως φόρουμ διαλόγου και να προωθήσει μία πολιτική κουλτούρα συνεννόησης. Ωστόσο, σήμερα διατηρεί το προφίλ του αλλά όχι την αίγλη και τη δύναμη της δεκαετίας του '90, καθώς από το 2000 και έπειτα, και κυρίως από τον πόλεμο στη Γεωργία το 2008, άρχισε να χάνει έδαφος, με αποτέλεσμα η συνεννόηση και ο αληθινός διάλογος ανάμεσα στα κράτη-μέλη του να είναι ζητούμενο μέσα σε μία γενικότερη αποδόμηση του συστήματος ασφαλείας που είχε χτιστεί στη βάση του Οργανισμού.
Η παρούσα Σύνοδος είναι η τρίτη προσπάθεια να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει ο ΟΑΣΕ και να δοθεί μία νέα προοπτική ικανή να αντεπεξέλθει στη διαχείριση των σύνθετων προβλημάτων και κρίσεων που απαιτούν και νέες προσεγγίσεις. Θα προσφέρει τη δυνατότητα αξιολόγησης και επανεξέτασης των δραστηριοτήτων του Οργανισμού στη διαχείριση των «καυτών θεμάτων», όπως η ενίσχυση των θεμελιωδών ελευθεριών και των δημοκρατικών προτύπων, η αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων, όπως η διεθνής τρομοκρατία, οι συνέπειες της προσφυγιάς και της μετανάστευσης, η πάταξη της διαφθοράς, η επίλυση των διενέξεων καθώς και ο έλεγχος των εξοπλισμών.
Η Ελλάδα τίθεται υπέρ της ισορροπημένης ανάπτυξης των τριών διαστάσεων του Οργανισμού, της πολιτικο-στρατιωτικής, της οικονομικής-περιβαλλοντικής και της ανθρώπινης, και επιθυμεί την περαιτέρω καλλιέργεια των σχέσεων με τους μεσογειακούς εταίρους (Αίγυπτος, Αλγερία, Ιορδανία, Ισραήλ, Μαρόκο, Τυνησία). Θέσεις που θα προβάλει, μεταξύ άλλων, στην παρέμβασή του ο Κοτζιάς κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου.
Στο πλαίσιο του προγραμματισμένου άτυπου γεύματος των υπουργών, σήμερα, θα συζητηθεί η ενίσχυση του διαλόγου για την ευρωπαϊκή ασφάλεια που υπονομεύεται από την παρατηρούμενη ένταση στις σχέσεις Δύσης-Ρωσίας και θα διατυπωθούν προτάσεις για την ενίσχυση του ρόλου του ΟΑΣΕ στην πρόληψη και την επίλυση διενέξεων και κρίσεων. Άποψη του Κοτζιά, την οποία διατύπωσε και στην άτυπη προπαρασκευαστική διάσκεψη της σημερινής Συνόδου που διεξήχθη τον περασμένο Σεπτέμβρη στο Πότσδαμ, είναι ότι «δουλειά του ΟΑΣΕ είναι να δει εάν και πώς μπορεί να οικοδομηθεί μία αρχιτεκτονική ασφαλείας με τη Ρωσία ως κομμάτι αυτής της ασφάλειας».
Κατά τη διάρκεια του 2016, ο προεδρεύων Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ, κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για την ανανέωση του διαλόγου, την ανάκτηση εμπιστοσύνης και την αποκατάσταση ασφαλείας, με σκοπό την αναζωογόνηση του Οργανισμού και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών του. Σε αυτό το πνεύμα η γερμανική προεδρία πρόκειται να διοργανώσει και δύο ειδικές εκδηλώσεις στο περιθώριο της Συνόδου με θέμα αφενός, την κρίση στην Ουκρανία και αφετέρου, το μέλλον και τις προοπτικές του καθεστώτος Ελέγχου Συμβατικών Εξοπλισμών.
Ο Σταϊνμάγερ σε αυτή την προσπάθεια, που θα είναι και η τελευταία του ως υπουργού Εξωτερικών, έχει ένθερμο υποστηριχτή στο πλευρό του τον Κοτζιά με τον οποίο μοιράζονται κοινές απόψεις για τις ανάγκες λειτουργίας του Οργανισμού, αλλά και μία στενή σχέση φιλίας και εμπιστοσύνης, όπως κατέδειξε και η πρόσφατη επίσκεψή του στην Ελλάδα, την οποία ανέδειξε με ιδιαίτερη έμφαση το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.