SUM: Σαράντα ιστορίες από την άλλη ζωή

Σε κάποιες επόμενες ζωές διαμοιράζεστε σε όλες τις διαφορετικές ηλικίες σας, σε κάποιες άλλες αναδημιουργείστε με βάση τα στοιχεία της πιστωτικής σας κάρτας και σε άλλες αναγκάζεστε να ζήσετε με εκνευριστικές εκδοχές του εαυτού σας που αντιπροσωπεύουν αυτό που θα μπορούσατε να έχετε γίνει.  

Μέσα από σαράντα –διασκεδαστικές, μελαγχολικές, ανησυχητικές- ιστορίες, ο συγγραφέας David Eagleman αναποδογυρίζει τη σκακιέρα με τις παραδοσιακές απόψεις και προσφέρει έναν καλειδοσκοπικό φακό μέσα από τον οποίο μπορούμε να δούμε τον εαυτό μας εδώ και τώρα. Οι ιστορίες του πηγάζουν από την επιστήμη και τη μυθοπλασία και προκαλούν δέος για τη μυστηριώδη ύπαρξή μας: ένα κράμα ελπίδας, αγάπης και θανάτου που τέμνει τη φύση με καινοτόμες οπτικές.    

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

«Έρευνα»

Τη στιγμή της μετάβασης από τη ζωή στο θάνατο, μόνο ένα πράγμα αλλάζει: χάνεις την ορμή των βιοχημικών κύκλων χάρη στους οποίους λειτουργεί ο μηχανισμός. Τη στιγμή πριν από το θάνατο, απαρτίζεσαι από τα ίδια τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άτομα από τα οποία απαρτίζεσαι και τη στιγμή αμέσως μετά το θάνατο. Με μία και μοναδική διαφορά: το γειτονικό τους δίκτυο κοινωνικών επαφών έχει πάψει να λειτουργεί.

Εκείνη τη στιγμή, τα άτομα αρχίζουν να σκορπίζουν, αφού δεν είναι πια υποδουλωμένα στο σκοπό να διατηρηθεί η ανθρώπινη μορ4φή. Τα αλληλεπιδρώντα όργανα που συνέθεταν παλιά το σώμα σου αρχίζουν να ξηλώνονται σαν πουλόβερ, κάθε νήμα ξετυλίγεται σπειροειδώς σε διαφορετική κατεύθυνση. Μετά την τελευταία σου ανάσα, αυτά τα τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άτομα αρχίζουν να αναμιγνύονται με το χώμα γύρω σου. Καθώς αποσυντίθεσαι, τα άτομά σου ενσωματώνονται σε νέες συγκεντρώσεις: στο φύλλο ενός πλατυκέριου, σ’ ένα πιτσιλωτό κέλυφο σαλιγκαριού, σ’ έναν κόκκο καλαμποκιού, στο σαγόνι ενός σκαθαριού, σ’ ένα κέρινο πεντάφυλλο, στο φτερό της ουράς μιας βουνοχιονόκοτας.

Αποδεικνύεται όμως ότι τα χιλιάδες τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων άτομά σου δεν ήταν τυχαία συγκέντρωση: είχε το καθένα την ετικέτα ότι συνέθετε εσένα και αυτό εξακολουθεί να ισχύει όπου κι αν πηγαίνει. Οπότε δεν χάθηκες, απλώς παίρνεις διαφορετικές μορφές. Οι κινήσεις των μελών σου αλλάζουν: αντί να σηκώνεις το φρύδι ή να στέλνεις ένα φιλί, τώρα είσαι μια σκνίπα που σηκώνεται στον αέρα, ένα στάχυ που κυματίζει, το πνευμόνι μιας φάλαινας μπελούγκα που πηδάει έξω από το νερό. Τώρα μπορεί να εκφράζεις τη χαρά σου σαν άλγη που λικνίζεται στο κύμα, νεφοστρόβιλος που χορεύει σαν εκκρεμές κάτω από ένα σωρειτομελανία, αθερίνα που γεννιέται πεταρίζοντας, γυαλιστερή κροκάλα που γλιστράει πέρα δώθε στις δίνες ενός ποταμού.

Με την παρούσα οπτική σου, το’υτη η άλλη ζωή μπορεί να σε τρομάζει έτσι όπως είναι κατανεμημένη. Κι όμως, είναι υπέροχη. Δεν φαντάζεσαι τι ηδονή είναι ν’ απλώνεις το επαναπροσδιορισμένο σώμα σου σε αχανείς εκτάσεις: βοσκοτόπι που αναδεύεται, πεύκο που γέρνει τα κλαδιά του, ψαροφάγος που τεντώνει τις φτερούγες του σπρώχνοντας ένα καβούρι προς την επιφάνεις του νερού μέσα από στραφταλιστές δέσμες φωτός. Το ερωτικό σμίξιμο φτάνει σε ύψη αδιανόητα για το συνεπτυγμένο ανθρώπινο σώμα. Τώρα μπορείς να επικοινωνείς σε πολλά μέρη στα διάφορα σώματά σου ταυτόχρονα, πλέκεις τα πολλαπλών χρήσεων χέρια σου πάνω στο πολυανθές σώμα της ερωμένης σου. Οι ποταμοί σας κυλούν μαζί. Κινείστε συντονισμένα σαν συναρμοσμένα πλάσματα των λειμώνων, χορτάρια που ξεπηδούν μπλεγμένα από τους αγρούς, θωπευτικά ατμοσφαιρικά μέτωπα που κλιμακώνονται σε καταιγίδες.

Όπως και στην παρούσα ζωή σου, το αρνητικό είναι ότι βρίσκεσαι μονίμως σε ρευστή κατάσταση. Πλάσματα εκφυλίζονται, τα φρούτα σου πέφτουν και σαπίζουν, και συ αποκτάς νέες κινήσεις και χάνεις τις παλιές. Η ερωμένη σου μπορεί να απομακρυνθεί από σένα ακολουθώντας το ταξίδι των μεταναστευτικών τροπικών πουλιών, την άτακτη φυγή των ελαφιών για τα χειμαδιά ή ένα ποταμάκι που χώνεται ήσυχα κάτω από τη γη για να ξαναβγεί στην επιφάνεια σε κάποιο μέρος άγνωστο σε σένα.

Πολλά από τα προβλήματά σου παραμένουν τα ίδια: πειρασμοί, αγωνίες, οργή, δυσπιστία, διαστροφές –χωρίς να λησμονούμε τον τρόμο που απορρέει από την ελεύθερη επιλογή. Μην ξεγελαστείς να πιστέψεις ότι τα φυτά στρέφονται μηχανικά προς τον ήλιο, ότι τα πουλιά επιλέγουν ενστικτωδώς την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν, ότι τα γκνου μεταναστεύουν σκοπίμως: στην πραγματικότητα, όλα κάτι αναζητούν. Τα άτομά σου μπορεί να σκορπίζουν, αλλά δεν μπορούν να αποφύγουν την αναζήτηση. Η εκτεταμένη κατανομή δεν σε προστατεύει από το να αναρωτιέσαι πώς θα περάσεις καλύτερα την ώρα σου.

Μια φορά κάθε μερικές χιλιετίες, όλα τα άτομά σου ενώνονται ξανά καταφτάνοντας απ’ όλο τον κόσμο, σαν ηγέτες κρατών σε συνάντηση κορυφής, συγκλίνοντας για την πιο πυκνή συγκέντρωσή τους με τη μορφή ανθρώπινου πλάσματος. Ωθούνται από νοσταλγία να ανασυνταχθούν στην πυκνή επακριβή γεωμετρία των απαρχών τους. Μ’ αυτή τη μορφή μπορούν να απολαύσουν μια λησμονημένη αίσθηση οικειότητας διακοπών. Συναντιούνται για να αναζητήσουν κάτι που γνώρισαν παλιά αλλά δεν το εκτίμησαν στον καιρό του.

Η συνάντηση είναι θερμή και εμψυχωτική στην αρχή, αλλά έπειτα από λίγο αρχίζουν να νοσταλγούν την ελευθερία τους. Σε ανθρώπινη μορφή, τα άτομα υποφέρουν από κλειστοφοβία λόγω μεγέθους: οι κινήσεις τους είναι βασανιστικά περιορισμένες λόγω των ορίων που θέτουν τα μικροσκοπικά άκρα τους. Η συμπυκνωμένη ανθρώπινη μορφή τους στενεύει το οπτικό πεδίο τους, η φωνή τους φτάνει μόνο σε μικρές αποστάσεις, στα πιο κοντινά αφτιά, δεν μπορούν ν’ απλώσουν το χέρι και ν’ αγγίξουν μακρινές εκτάσεις. Και σ’ αυτή τη μορφή, τα πλημμυρίζει η λαχτάρα ν’ ανέβουν σε βουνά, να περιπλανηθούν σε θάλασσες , να κατακτήσουν τον αέρα επιδιώκοντας να ξαναβρούν εκείνη τη χωρίς όρια ύπαρξη που γνώρισαν στο παρελθόν.  

Info: SUM, Σαράντα ιστορίες από την άλλη ζωή του David Eagleman. Μετάφραση Τρισεύγενη Παπαϊωάννου, Εκδόσεις Οκτώ.

Ο David Eagleman είναι νευροεπιστήμονας, καθηγητής στο Baylor College of Medicine του Τέξας, διευθυντής του ερευνητικού εργαστηρίου για την Αντίληψη και τη Δράση. Ενδιαφέρεται για την αντίληψη του χρόνου, τη συναισθησία αλλά και την επίδραση της νευροεπιστήμης στο Δίκαιο. Έχει γράψει τα έργα Wednesday is Indigo Blue, Incognito και Why the Net Matters. Το βιβλίο του Sum έχει μεταφραστεί σε είκοσι τρεις γλώσσες.