Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών του για να υπάρξουν εξελίξεις και στο μέτωπο της Ουκρανίας, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα υποδεχτεί την Παρασκευή στον Λευκό Οίκο τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όπως δήλωσε τη Δευτέρα (13/10) ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.

Οι δύο ηγέτες είχαν επικοινωνία και το Σάββατο και την Κυριακή, καθώς ο Ζελένσκι πιέζει για την παροχή περισσότερων αμερικανικών όπλων ώστε να αντιμετωπίσει τις ρωσικές επιθέσεις. Ο Ουκρανός πρόεδρος επιβεβαίωσε ότι θα ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή και ότι στη συνάντηση θα τεθούν στην ατζέντα η αντιαεροπορική άμυνα της Ουκρανίας και δυνατότητες επιθέσεων με όπλα μεγάλου βεληνεκούς.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Κίεβο, ο Ζελένσκι είπε ότι έχει υποβάλει στον Τραμπ μία «εκτίμηση» για τον αριθμό αμερικανικών πυραύλων Τόμαχοκ που χρειάζεται η Ουκρανία για την πολεμική της προσπάθεια, και ότι οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν περαιτέρω λεπτομέρειες την Παρασκευή. Σε ανάρτησή του στο Χ, ο Ουκρανός πρόεδρος γνωστοποίησε ότι η ουκρανική αντιπροσωπεία έχει ήδη αναχωρήσει για τις ΗΠΑ.

«Η ουκρανική αντιπροσωπεία αναχώρησε για τις Ηνωμένες Πολιτείες: η πρωθυπουργός Γιούλια Σβιριντένκο, ο επικεφαλής του προεδρικού γραφείου Αντρέι Γέρμακ, ο γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ και αρκετοί εκπρόσωποι του διπλωματικού τομέα. Θα πραγματοποιήσουν μια σειρά από συναντήσεις. Θα έχω επίσης την ευκαιρία να έρθω στην Ουάσινγκτον και να συναντηθώ με τον πρόεδρο Τραμπ την Παρασκευή. Πιστεύω ότι θα συζητήσουμε μια σειρά από βήματα που σκοπεύω να προτείνω. Είμαι ευγνώμων στον πρόεδρο Τραμπ για τον διάλογό μας και την υποστήριξή του. Θα υπάρξουν αρκετές άλλες σημαντικές συναντήσεις – με αμυντικές εταιρείες και ενδεχομένως με γερουσιαστές και μέλη του Κογκρέσου. Θα συναντηθώ επίσης με ενεργειακές εταιρείες. Αυτό είναι απαραίτητο – ήταν πρόταση του προέδρου Τραμπ – και θα συναντηθώ με αυτές τις εταιρείες επειδή υπάρχουν πιεστικές ανάγκες που συνδέονται με διάφορες μορφές επιθέσεων, ούτε καν με τις επιθέσεις που έχει ήδη πραγματοποιήσει η Ρωσία. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Επομένως, θα είναι χρήσιμο. Ως εκ τούτου, το κύριο σημείο της επίσκεψης είναι η αεράμυνα και οι δυνατότητες μεγάλου βεληνεκούς μας που αποσκοπούν στην άσκηση πίεσης στη Ρωσία για χάρη της ειρήνης», ανέφερε αρχικά.

«Θα ασκηθεί ανάλογη πίεση με αυτή που ασκήθηκε στη Μέση Ανατολή και στη Ρωσία»

Αξιωματούχους εξοικειωμένοι με τα σχέδια του Τραμπ που μίλησαν στην Wall Street Journal, είπαν ότι μετά την πρόσφατη διπλωματική του περιοδεία στη Μέση Ανατολή ο Αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει να μεταφέρει τη δυναμική που δημιουργήθηκε εκεί και στο ουκρανικό μέτωπο. Ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ και της Ευρώπης, όμως, προειδοποιούν ότι ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία φαίνεται να αλλάζουν τις στρατηγικές τους και ότι μια μακροπρόθεσμη συμφωνία για τη διατήρηση της ειρήνης στη Γάζα παραμένει μακρύς δρόμος.

Πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνοψίζουν το δίδαγμα που ενδεχομένως μπορεί να αντλήσει ο Τραμπ από τη συμφωνία Ισραήλ–Χαμάς με μία λέξη: «πίεση». Όπως επισημαίνουν, «η άσκηση συντονισμένης και σκληρής πίεσης, διπλωματικής και οικονομικής, οδήγησε εκεί την αντίπαλη πλευρά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Στο παράδειγμα της Μέσης Ανατολής, ο Τραμπ άσκησε πίεση στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποδεχτεί το σχέδιο 20 σημείων και να ζητήσει δημόσια συγγνώμη από τον ηγέτη του Κατάρ. Το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Τουρκία, επίσης, αύξησαν την πίεση στη Χαμάς απειλώντας με διακοπή διπλωματικών σχέσεων και αφαίρεση διπλωματικής κάλυψης αν δεν αποδεχόταν το ειρηνευτικό σχέδιο.

Ωστόσο, ανάλογη συστηματική πίεση προς τη Ρωσία δεν έχει ακόμη ασκηθεί. Ο Τραμπ έχει επιβάλει υψηλούς δασμούς σε ορισμένους εταίρους της Ρωσίας, όπως η Ινδία, αλλά δεν έχει προχωρήσει έως τώρα σε νέες σημαντικές κυρώσεις ή σε δευτερογενείς κυρώσεις που θα στοχεύουν την οικονομική ραχοκοκαλιά της Μόσχας. Επίσης, δεν έχει στοχεύσει μέχρι στιγμής τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας, τα πετρελαιοφόρα που παρακάμπτουν τα όρια τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο και τροφοδοτούν τον πολεμικό μηχανισμό της χώρας.

«Ήταν η πίεση που οδήγησε τη Χαμάς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, και δεν έχουμε ασκήσει ακόμη παρόμοια πίεση στη Ρωσία», δήλωσε ο Κουρτ Βόλκερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και ειδικός απεσταλμένος για την Ουκρανία επί προεδρίας Τραμπ.

Ο Φραντς-Στέφαν Γκάντι, αναλυτής άμυνας με έδρα τη Βιέννη, επισήμανε στη Wall Street Journal ότι η στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας θέτει όρια στην ικανότητα των ΗΠΑ να τη φέρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Το γεγονός ότι η Ρωσία διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο θα αποτελεί πάντα παράγοντα σε οποιαδήποτε εκστρατεία πίεσης», σημείωσε. Προσέθεσε ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν δείξει πρόθεση να προκαλέσουν δυναμική κλιμάκωσης.

Σύμφωνα με τον Γκάντι, πιο πιθανό σενάριο είναι ο Τραμπ να διαπραγματευτεί πρώτα μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός απευθείας με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και στη συνέχεια να πιέσει τον Ζελένσκι να την αποδεχθεί, ένα ενδεχόμενο που ανησυχεί και προσπαθούν να αποτρέψουν Ευρωπαίοι ηγέτες, δεδομένου ότι μπορεί να απέχει από τους στόχους της Ευρώπης και της Ουκρανίας.

Ο ρόλος της Κίνας και οι γεωπολιτικές ισορροπίες

Ένας επιπλέον παράγοντας που περιπλέκει την κατάσταση είναι η Κίνα, η οποία έχει αναδειχθεί σε βασικό οικονομικό και πολιτικό υποστηρικτή της Ρωσίας.

Ο Τραμπ απείλησε την Κίνα με νέους δασμούς 100% την προηγούμενη Παρασκευή σε μια διαμάχη για τους ελέγχους εξαγωγών κρίσιμων ορυκτών από το Πεκίνο, αλλά ενδέχεται να συναντηθεί με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας‑Ειρηνικού στη Νότια Κορέα αργότερα αυτό το μήνα, παρά την όξυνση των εντάσεων. «Οι γραμμές επικοινωνίας έχουν ανοίξει ξανά, οπότε θα δούμε πού θα οδηγήσει αυτό», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ στο Fox Business Network τη Δευτέρα. «Πιστεύω ότι η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί».

Νυν και πρώην αξιωματούχοι εκτιμούν ότι, αν ο Τραμπ καταφέρει να πείσει την Κίνα να ασκήσει πίεση στη Ρωσία, αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί καθοριστικό: «Αν φτάσουμε σε ένα σημείο όπου η Κίνα θεωρήσει ότι είναι προς το συμφέρον της να τερματίσει η Ρωσία τον πόλεμο και το πει στη Ρωσία, αυτό θα ήταν σημαντικό», δήλωσε ο Κουρτ Βόλκερ. «Δυστυχώς, δεν έχουμε φτάσει ακόμα σε αυτό το σημείο», πρόσθεσε.

Πυραυλικά συστήματα και πιθανές παραχωρήσεις

Η Ουκρανία πιέζει επίσης άμεσα για την προμήθεια πυραύλων Τόμαχοκ, που θεωρούνται από τα πιο ακριβή και ακριβείας όπλα στο οπλοστάσιο των ΗΠΑ. Η αμερικανική κυβέρνηση συμφώνησε πρόσφατα να παράσχει στην Ουκρανία πληροφορίες για επιθέσεις μακράς εμβέλειας κατά ρωσικών ενεργειακών υποδομών. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ανοιχτός στην ιδέα της αποστολής περισσότερων πυραύλων μακράς εμβέλειας στο Κίεβο, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει αναλάβει δεσμεύσεις.

Κατά την αναχώρησή του προς τη Μέση Ανατολή την Κυριακή το βράδυ, ο Τραμπ είπε για τον Πούτιν: «Ίσως του μιλήσω. Ίσως του πω, κοίτα, αν αυτός ο πόλεμος δεν τελειώσει, θα τους στείλω Τόμαχοκ».

Συνοπτικά, η συνάντηση της Παρασκευής αναμένεται να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της ουκρανικής αεράμυνας, στην εξέταση δυνατοτήτων μακρού βεληνεκούς και στην αξιοποίηση της διπλωματικής «δύναμης πίεσης» που, σύμφωνα με το επιτελείο του Τραμπ, αποδείχτηκε χρήσιμη στη Μέση Ανατολή, ενώ Ευρωπαίοι και αμερικανικοί αξιωματούχοι παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς τα όρια και τις πιθανές παρενέργειες μιας ανάλογης στρατηγικής απέναντι στη Ρωσία.