Σε μια απόφαση που αναμένεται να προκαλέσει πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε συνταγματικό τον νόμο 5094/2024 που ανοίγει τον δρόμο για ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Συμβουλίου της Επικρατείας:
«Στις 2.6.2025 και 13.6.2025 η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας συνήλθε σε διασκέψεις υποθέσεων σχετικών με την εγκατάσταση και λειτουργία στην Ελλάδα Παραρτημάτων – Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ). Οι υποθέσεις αυτές συζητήθηκαν κατά τη δικάσιμο της 11.4.2025, προκειμένου να επιλυθούν τα ζητήματα συνταγματικότητας και συμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο των διατάξεων του ν. 5094/2024.
Το Δικαστήριο έκρινε τα εξής:
Α. Οι διατάξεις των παρ. 5 και 8 του άρθρου 16 του Συντάγματος, ενόψει και του σκοπού τους, που συνίσταται στην παροχή υψηλού επιπέδου ανώτατης εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την παρ. 1 του άρθρου 16, η οποία κατοχυρώνει την ελευθερία της εκπαίδευσης και την ακαδημαϊκή ελευθερία, ερμηνεύονται – σύμφωνα και με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 28 του Συντάγματος αλλά και επί τη βάσει των αρχών της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών (αρ. 2 και 4 παρ.3 ΣΕΕ) – σε αρμονία με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ειδικότερα, οι ως άνω συνταγματικές διατάξεις ερμηνεύονται ενόψει των νεότερων νομοθετικών και νομολογιακών δεδομένων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία αφορούν την παροχή ανώτατης εκπαίδευσης (αρ. 165 ΣΛΕΕ), την ελευθερία εγκατάστασης (αρ. 49 ΣΛΕΕ), καθώς και το θεμελιώδες δικαίωμα ίδρυσης εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με σεβασμό των δημοκρατικών αρχών (αρ. 14 παρ. 3 του Χάρτη). Επί τη βάσει των ανωτέρω, δεν αποκλείεται κατά το Σύνταγμα η ίδρυση και λειτουργία παραρτημάτων αλλοδαπών πανεπιστημίων προερχομένων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από χώρα συμβεβλημένη στην GATS, κατά τους όρους ειδικού νόμου, με τον οποίον διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο σπουδών και προστατεύεται η ακαδημαϊκή ελευθερία.
Κατόπιν τούτων, απορρίπτονται, κατά πλειοψηφία, τρεις αιτήσεις ακυρώσεως που έχουν ασκηθεί από Καθηγητές Α.Ε.Ι. και την ΠΟΣΔΕΠ.
Β. Το σύστημα του ως άνω νόμου, ως προς τους όρους αδειοδότησης και λειτουργίας, δεν εισάγει υπέρμετρους περιορισμούς στην ελευθερία εγκατάστασης (άρθρο 49 ΣΛΕΕ). Κατόπιν τούτου, απορρίπτεται, κατά πλειοψηφία, αίτηση ακυρώσεως των κολλεγίων».
Για «ημέρα δικαίωσης» μιλάει η κυβέρνηση
Ο ίδιος ο υπουργός Πιερρακάκης χαρακτήρισε την απόφαση «ιστορική» και υποστήριξε ότι διορθώνει ένα εκπαιδευτικό έλλειμμα δεκαετιών, επιτρέποντας στους Έλληνες φοιτητές να σπουδάζουν σε ιδρύματα υψηλής ποιότητας εντός Ελλάδας, χωρίς να μεταναστεύουν.
«Σήμερα το Συμβούλιο της Επικρατείας έβαλε τη σφραγίδα του σε μια ιστορικής σημασίας μεταρρύθμιση. Για δεκαετίες, η Ελλάδα έχανε ευκαιρίες να κάνει ένα ουσιαστικό και αυτονόητο βήμα προς την πρόοδο. Εξαιτίας της στείρας άρνησης, των ιδεοληψιών και των κυβιστήσεων πολιτικών δυνάμεων, χιλιάδες φοιτητές και οικογένειες δεν στερήθηκαν απλώς μια δυνατότητα, αλλά ένα δικαίωμα», έγραψε σε ανάρτησή του ο Παύλος Μαρινάκης για την απόφαση του ΣτΕ.
«Πριν από έναν χρόνο, η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έκανε, επί της θητείας του Κυριάκου Πιερρακάκη στο Υπουργείο Παιδείας, το πρώτο μεγάλο και αποφασιστικό βήμα. Η Ελλάδα του 2025, όμως, όπως και η Ελλάδα της νέας δεκαετίας για την οποία μεθοδικά εργαζόμαστε, δεν έχει ως οδηγό τις παρωπίδες και τις ξεπερασμένες αντιλήψεις του παρελθόντος. Αντίθετα, έχει ως πυξίδα εκείνες τις πολιτικές που θα συνεχίζουν να ενδυναμώνουν την ισχυρή θέση που έχει κατακτήσει χάρη στις θυσίες του ελληνικού λαού, αλλά και τις μεταρρυθμίσεις με τις οποίες έχουμε ήδη αποκαταστήσει το διεθνές κύρος της χώρας», προσέθεσε.