της Φωτεινής Μπακαδήμα, βουλευτή Β’ Πειραιά ΜέΡΑ25, Γραμματέα Κοινοβουλευτικής Ομάδας
Η ασφάλεια και η τεχνολογική κυριαρχία είναι τομείς που ενδιαφέρουν έντονα το ΜέΡΑ25, καθώς αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του πανευρωπαϊκού κινήματος για τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης (DiEM25) που, στο πρόγραμμά του, στην προοδευτική ατζέντα για την Ευρώπη, όπως ονομάζεται, αναγνωρίζει την τεχνολογική κυριαρχία (technological sovereignty) ως βασικό πυλώνα. Όπως αναφέρεται στην Πράσινη Βίβλο του DiEM25 που δημοσιεύτηκε πριν λίγο καιρό, ως τεχνολογική κυριαρχία αναγνωρίζεται «το δικαίωμα και η δυνατότητα των πολιτών και των δημοκρατικών θεσμών να κάνουν αυτοπροσδιοριζόμενες επιλογές για την τεχνολογία και την καινοτομία».
Ως εκ τούτου, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον κεντρικό ρόλο που θα πρέπει να έχει ο ENISA, μιας και είναι ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών που προσπαθεί να διασφαλίσει μια πανευρωπαϊκή απάντηση σ’ αυτό το σχετικά νέο είδος ασφάλειας, την κυβερνοασφάλεια, που είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εντός των αρμοδιοτήτων του είναι η προσπάθεια συντονισμού ενός θεσμικού πλαισίου που θα ρυθμίσει νέες τεχνολογίες όπως τα drones, τα αυτόματα οχήματα, την ασφάλεια των ψηφιακών προϊόντων κλπ. Κατόπιν όλων των παραπάνω, στα οποία αξίζει να προστεθεί ότι ο οργανισμός έχει αναλάβει να συνδράμει τα κράτη μέλη της Ένωσης στην εκπόνηση μιας έκθεσης επικινδυνότητας του πολυαναμενόμενου δικτύου 5G που θα μπει στη ζωή των πολιτών το επόμενο διάστημα, όλοι καταλαβαίνουμε πόσο σημαντική είναι η στήριξη του οργανισμού.
Ο ENISA δημιουργήθηκε το 2005 και ξεκίνησε να λειτουργεί στην Κρήτη, συγκεκριμένα στο Ηράκλειο, όπου και αποτέλεσε πόλο ανάπτυξης για την πόλη, αλλά και ολόκληρο το νησί καθώς γύρω του στήθηκαν πολλές δομές για να καλύψουν τις ανάγκες του προσωπικού του Οργανισμού, όπως ένα ευρωπαϊκό σχολείο για τα παιδιά των υπαλλήλων που, δυστυχώς, ποτέ δεν έλαβε την απαραίτητα στήριξη από το Υπουργείο Παιδείας και την Περιφέρεια Κρήτης ώστε να καταφέρει ν’ ανθίσει, όπως θα μπορούσε. Αντιθέτως, η καθυστέρηση επαρκούς ανάπτυξής του έδωσε αφορμή για να ξεκινήσουν οι κινήσεις μεταφοράς της έδρας του Οργανισμού στην Αθήνα, με το πρόσχημα ότι στην πρωτεύουσα θα μπορούσαν οι εργαζόμενοι να βρουν καλύτερα σχολεία για τα παιδιά τους. Όμως, παρά τις όποιες αντιξοότητες, από το 2005 μέχρι το Νοέμβριο του 2018 που υπεγράφη η συμφωνία μεταφοράς της έδρας του στην Αθήνα, ο Οργανισμός έδρασε ως πηγή ανάπτυξης για το νησί. Μάλιστα, η στέγαση του Οργανισμού στην Κρήτη αποτελεί μια από τις στοιχειώδεις περιπτώσεις αποκέντρωσης που υπάρχουν στο ελληνικό κράτος. Γι’ αυτό και αντί για μεταφορά στην Αθήνα, η παραμονή της έδρας συνιστά βασικό λόγο για να δημιουργηθούν οι απαραίτητες υποδομές και στην περιφέρεια.
Την ίδια στιγμή, αλγεινή εντύπωση αποτελεί το γεγονός ότι παρ’ ότι η συμφωνία μεταφοράς υπεγράφη το 2018, από τον τότε αρμόδιο Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής κ Νίκο Παππά, το 2019 εγκαινιάστηκε το καινούργιο κτίριο – γραφείο του Οργανισμού στην Κρήτη. Κτίριο για το οποίο ο εκτελεστικός διευθυντής του οργανισμού κ Udo Helmbrecht είχε δηλώσει ότι «ανταποκρίνεται στα υψηλότερα πρότυπα για έναν Ευρωπαϊκό Οργανισμό και προσφέρει στο προσωπικό μας στην Κρήτη τις καλύτερες συνθήκες για την ασφαλή εκτέλεση των δραστηριοτήτων του Οργανισμού.» Ένα υπερσύγχρονο κτίριο που χτίστηκε με συγχρηματοδότηση από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα”. Δυστυχώς, το υψηλών προτύπων οίκημα, σύμφωνα με την συμφωνία έδρας που κυρώθηκε λίγες μέρες πριν από τη Βουλή των Ελλήνων, θα διατηρηθεί ως παράρτημα μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταφοράς της έδρας στην Αθήνα.
Όμως, η εν λόγω συμφωνία, που είχε κατατεθεί από τον κ. Παππά στις 10/5/2019, αλλά δεν συζητήθηκε εξαιτίας της λήξης της κοινοβουλευτικής περιόδου και επανήλθε, πριν λίγες μέρες, από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που την υπερασπίστηκε με σθένος, λησμονώντας τις δημόσιες αντιδράσεις στελεχών, βουλευτών και Ευρωβουλευτών της, από το 2012 που ξεκίνησε η συζήτηση μέχρι και τον Μάιο του 2019, εκτός από τη μεταφορά της έδρας, περιλαμβάνει κι άλλες διατάξεις αναφορικά με το προσωπικό του οργανισμού και τις απαλλαγές – προνόμια που απολαμβάνει. Παρ’ ότι στην ιστοσελίδα του ENISA μπορεί κανείς να πληροφορηθεί τον αριθμό των εργαζομένων που απασχολεί ο Οργανισμός, δε γίνεται καμία αναφορά ούτε στο είδος του προσωπικού ούτε στο εργασιακό καθεστώς, στις συμβάσεις εργασίας και στη διαδικασία επιλογής του και φυσικά δε γίνεται καμία αναφορά ούτε και στο μισθολογικό καθεστώς που διέπει τον Οργανισμό. Σύμφωνα με τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ Κυριάκο Πιερρακάκη, το ελληνικό κράτος δε χρειάζεται να καλύψει τους μισθούς του προσωπικού του ENISA που καλύπτονται απευθείας από την ΕΕ, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει μισθολογική επιβάρυνση για τον προϋπολογισμό. Όμως, παραμένει ακόμη και τώρα άγνωστο το ύψος των διαφυγόντων κερδών που έχει το Δημόσιο από τις ελαφρύνσεις και τα προνόμια που προβλέπονται για τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους που, μεταξύ άλλων, δεν καταβάλλουν ΦΠΑ ούτε πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας.
Έτσι, παραμένει ασαφής η τελική επιβάρυνση μιας ήδη ευαίσθητης και αναιμικής οικονομίας μιας χώρας όπως η δική μας που, από το 2010, έχει χτυπηθεί ανελέητα από τις πολιτικές στείρας λιτότητας που της επιβλήθηκαν. Επίσης, δεν έχει ακόμη διασαφηνιστεί πώς έγινε η επιλογή του αρχικού γραφείου της Αθήνας στην περιοχή του Μαρκόπουλου και έπειτα η μεταφορά του στο Μαρούσι, δεδομένου ότι η συμφωνία ορίζει την έκδοση υπουργικής απόφασης που θα καθορίζει το ύψος του μισθώματος, απόφαση που δε γνωρίζει κανείς αν υπάρχει. Παράλληλα, δε γνωρίζει κανείς τι θα γίνει τελικά με το κτίριο του Ηρακλείου και το ευρωπαϊκό σχολείο, όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Δυστυχώς, με την κύρωση της συμφωνίας από το Κοινοβούλιο, ολοκληρώθηκε ένα σχέδιο περαιτέρω αποδυνάμωσης της ελληνικής περιφέρειας που, ίσως, οδηγήσει τελικά σε μεταφορά του Οργανισμού εκτός της χώρας μας. Κι όπως αποδεικνύεται, ο ENISA αποτελεί ακόμη ένα παράδειγμα αδιαφάνειας και έλλειψης δημοκρατίας σε μια Ευρώπη που αποδομείται.