Μες στο θάνατο και την καταστροφή που έσπειραν οι βάρβαροι Ισραηλινοί βομβαρδισμοί, ένα από τα θέματα που ξεχώρισαν και είδαν αναφορές στον παγκόσμιο Τύπο, για να αγκαλιαστούν διεθνώς, ήταν εκείνο του βομβαρδισμού, της ισοπέδωσης, του μεγαλύτερου και πιο αγαπητού βιβλιοπωλείου της Λωρίδας της Γάζας, του Σαμίρ Μανσούρ, που κυριολεκτικά μετατράπηκε σε σκόνη – ένας ακόμη «τρομοκρατικός στόχος» για τους Ισραηλινούς πιλότους…  

Το βιβλιοπωλείο, διώροφο, με ιστορία άνω των 20 ετών, ήταν τόπος συνάντησης, λένε τα διεθνή ρεπορτάζ, τόσο για την ντόπια κοινωνία όσο και για τους μαθητές της Γάζας. «Μαγικό μέρος» το χαρακτήριζαν οι ντόπιοι – ένας μικρός ελεύθερος παράδεισος γνώσης και προόδου μέσα στην φυλακή που έχουν μετατρέψει τη Γάζα οι Ισραηλινοί, με τόμους στα αραβικά και τα αγγλικά, το μεγαλύτερο διεθνές βιβλιοπωλείο της Γάζας. 

Από την Τρίτη που μας πέρασε, το κτίριο που το φιλοξενούσε έχει γίνει συντρίμμια. Οι δεκάδες χιλιάδες τόμοι, που στόλιζαν τα ράφια του, έχουν  καταστραφεί εντελώς. Τόμοι που είχαν μαζευτεί με κόπο και που, πίστευε ο ιδιοκτήτης, δεν θα μπορούσαν να μαζευτούν ξανά, με τις ελλείψεις και το απαρτχάιντ να καθορίζουν τη ζωή, ακόμη και μετά την όποια εκεχειρία.

Η «βιβλιοθήκη Σαμίρ Μανσούρ», όπως είναι το όνομα της, βρισκόταν δίπλα στο Πανεπιστήμιο της πόλης της Γάζας, στην οδό αλ Θαλατινι. Η επίσημη δικαιολογία των Ισραηλινών για το συγκεκριμένο στόχο ήταν ότι ..κάτω από το βιβλιοπωλείο υπήρχαν ενεργά τούνελ της Χαμάς. 

Πέρα από τους τίτλους στα ράφια του, διατηρούσε και έναν μικρό εκδοτικό οίκο που έδινε φωνή στους Παλαιστινίους ποιητές και ακαδημαϊκούς και είχε μια πολύ καλή συλλογή παιδικών βιβλίων. 

Ο δρόμος είχε κι άλλα βιβλιοπωλεία που καταστράφηκαν ή υπέστησαν πολλές και σοβαρές ζημιές. Οι ντόπιοι τον έλεγαν χαϊδευτικά «αλ μακνταμπάτ», δρόμο των βιβλίων. Όμως ετούτο το βιβλιοπωλείο ήταν ξεχωριστό μέρος της άμυνας και της ιστορίας της πόλης.

«Το Σαμίρ Μανσούρ και τα άλλα βιβλιοπωλεία είναι ένας λόγος να ελπίζεις και να ζεις», λέει η συγγραφέας Σεντάγια Σαμούν. Λόγω του αποκλεισμού όχι μόνο η προμήθεια βιβλίων αλλά και η έκδοση τους είναι άθλος. «Πέταγα από τη χαρά μου όταν έμαθα ότι το βιβλίο μου κυκλοφόρησε στην Αίγυπτο. Αλλά χρειάστηκε να περάσουν έξι μήνες για να φτάσει σε μένα ένα αντίτυπο από κει, που έπρεπε να περάσει από χέρια φίλων σε χέρια φίλων… Δεν μπορούσα να το παρουσιάσω γιατί δεν υπήρχαν αντίτυπα στη Γάζα». Εκεί ανέλαβε το Σαμίρ Μανσούρ, που εξέδωσε μια μικρή ποσότητα αντιτύπων, ώστε να μπορεί το βιβλίο να διακινηθεί στη Γάζα. 

«Ένα βιβλιοπωλείο δεν είναι κτήριο και βιβλία, δεν είναι τοίχοι, είναι αναμνήσεις και φίλοι κάθε ηλικίας, είναι το όνειρο του ιδιοκτήτη του που δούλεψε πολύ σκληρά για να το χτίσει», είπε σε κάποιον από τους δημοσιογράφους η υπεύθυνη των εκδόσεων, Σαρίν αλ Α΄κα. 

Πολίτες, που άντεξαν τους βομβαρδισμούς με στεγνά τα μάτια, δεν μπορούσαν να κρατήσουν τα δάκρυα τους όταν έφταναν έξω από το αγαπημένο τους βιβλιοπωλείο. «Παρήγγειλα πριν δυό μέρες κάποια βιβλία και μου είπαν ότι μόλις ηγεμήσουν τα πράγματα θα μου τα φέρουν» είπε στο the National η 26χρονη Αμίρα Νασάρ που δεν μπορούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά της, όταν πέρασε από το βιβλιοπωλείο και το αντίκρυσε ισοπεδωμένο. «Που να φανταστώ ότι περνώντας από δω θα εύρισκα συντρίμμια στη θέση του!».

Η 24χρονη μεταφράστρια Χάνυα Αλ Τζαμάλ ξεφύλιζε ένα από τα τελευταία βιβλία που αγόρασε από κει, όταν τη συνάντησαν οι δημοσιογράφοι του TRT. Τα μάτια της γέμισαν δάκρυα. Τους μίλησε και για το βιβλίο του Βίκτωρ Φράνκλ «Το Νόημα της Ζωής», το βιβλίο – σταθμό στην καταγραφή και κατανόηση του Ολοκαυτώματος, που ήταν το στήριγμα της «ο τρόπος να αντέξει την πολιορκία των 14 χρόνων» που ζει η Γάζα.. «Έκλαψε σαν παιδί όταν οι φίλοι της στείλαν φωτογραφίες» από το κατεστραμμένο βιβλιοπωλείο, «τα βιβλία θαμμένα στα συντρίμμια στις 18 Μαΐου». Ήταν κι αυτή μια καταστροφή «από αυτές που ποτέ δε συνηθίζεις, που αφήνουν ένα ακόμη σημάδι».

Το μέγεθος της απώλειας δεν άφησε ασυγκίνητους δύο δικηγόρους με παγκόσμια δράση, ειδικευμένους στα ανθρώπινα δικαιώματα, ένας εκ των οποίων είναι ο – και μάρτυρας υπεράσπισης του Τζούλιαν Ασάνζ- Κλάιβ Στάφορντ Σμιθ,  που αποφάσισαν να ανοίξουν μια σελίδα χρηματοδότησης, ώστε να συγκεντρωθεί ένα ποσό που θα επιτρέψει στο βιβλιοπωλείο και τον εκδοτικό οίκο να ξανανοίξουν. 

Το σχέδιο πέτυχε. Την πρώτη μέρα του παγκόσμιου εράνου έχει συγκεντρωθεί ποσό άνω των 70.000 δολαρίων, εκ των οποίων γύρω στις 45.000 από τις «μικρές» συνδρομές πολιτών από όλο τον κόσμο, που γίναν μια μεγάλη ελπίδα για τη Γάζα: Το βιβλιοπωλείο θα ξαναφτιαχτεί, νέος χώρος θα νοικιαστεί, η ελπίδα παραμένει ζωντανή: βιβλία θα μπορέσουν και πάλι να γεμίσουν τα ράφια του, και η καθησυχαστική σιωπή του θα σπάει πάλι μόνο από το ξεφύλλισμα στα χέρια των φοιτητών και των μαθητών της Γάζας… 

Υγ Το τουίτερ του βιβλιοπωλείου είναι κλειστό με «προειδοποίηση» ότι «παρατηρείται ιδιαίτερη κινητικότητα»… κινητικότητα που προφανώς αφορά στην ενημέρωση όσων συγκινήθηκαν και ήθελαν να βοηθήσουν – αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προφανώς.