Από «προεδρευόμενη δημοκρατία» σε «προεδρευόμενη …εταιριοκρατία» θα μετατραπεί το πολίτευμα της χώρας, εφόσον η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ, η περίφημη Διατλαντική Εταιρική Σχέση (TTIP) έχει τα χαρακτηριστικά που προδιαγράφουν οι έως τώρα διαπραγματεύσεις. Κυβερνητικές πολιτικές θα τίθενται …υπό αίρεση, εφόσον δεν πληρούν τους όρους που απαιτούν οι πολυεθνικοί κολοσσοί της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών προκειμένου να πραγματοποιούν «διατλαντικές» επενδύσεις.
Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου
Τα παραπάνω στοιχεία αναδείχθηκαν κατά την διάρκεια της συζήτησης επίκαιρης επερώτησης του ΣΥΡΙΖΑ, που συζητήθηκε στην Βουλή την Δευτέρα (3/11) και το κυριότερο δεν διαψεύσθηκαν από την κυβέρνηση!
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Γιώργος Σταθάκης πρόκειται για «τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία που έχει υπογραφεί ποτέ, μιας και οι δύο αυτές οικονομικές ενότητες αποτελούν περίπου το 60% της παγκόσμιας οικονομίας». Κεντρικό της χαρακτηριστικό – επισήμανε- είναι το ότι «για πρώτη φορά οι συμφωνίες αυτές επιτρέπουν μια διαμάχη ανάμεσα σε εταιρείες και στο κράτος, ένα εθνικό κράτος. Επαναλαμβάνω ότι είναι η πρώτη φορά που σε ένα τύπο εμπορικών συμφωνιών οι εταιρείες αποκτούν το δικαίωμα να στρέφονται εναντίον κυβερνήσεων»
Σύμφωνα με τον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Στρατούλη, στο πλαίσιο του ISDS, (δηλαδή του προβλεπόμενου μηχανισμού επίλυσης διαφορών ανάμεσα στις εταιρίες και τα κράτη που θα συνυπογράψουν την συμφωνία) οι επιχειρήσεις θα μπορούν να προσφεύγουν σε περίπτωση που εκτιμήσουν ότι υπέστησαν ζημιά. Ετσι «οι πολυεθνικές θα έχουν δυνατότητες να ζητούν από τις χώρες αποζημιώσεις ακόμα και για απεργιακές κινητοποιήσεις, αν εκτιμούν ότι αυτές περιορίζουν την κερδοφορία τους».
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ πρόσθεσε ότι «αν επικυρωθεί και εφαρμοστεί αυτή η Συμφωνία, τίθενται σε αμφιβολία και αμφισβήτηση θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα, συλλογικές συμβάσεις, συνθήκες εργασίας, συνδικαλιστικές ελευθερίες, των οποίων η εφαρμογή μπορεί να δημιουργήσει διαφυγόντα κέρδη στις πολυεθνικές».
Μάλιστα αίσθηση προκάλεσε η αναφορά του Δημήτρη Στρατούλη σύμφωνα με την οποία «θα δίνεται η δυνατότητα στις πολυεθνικές να σύρουν σε διεθνή δικαστήρια κυβερνήσεις για νόμους εθνικών κυβερνήσεων που αυξάνουν τα ημερομίσθια –για παράδειγμα, μία κυβέρνηση που θέλει να αποκαταστήσει τον κατώτατο μισθό- περιορίζουν το χρόνο εργασίας, ενισχύουν τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, θεσπίζουν ρήτρες προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας. Μια αριστερή αντιμνημονιακή κυβέρνηση αύριο, αν επικυρωθεί αυτή η Συνθήκη, θα κινδυνεύει να συρθεί στα δικαστήρια».
Επιβεβαίωσε η κυβέρνηση
Το θέμα του μηχανισμού διακανονισμού διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους (ISDS) έθιξε στην ομιλία του και ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Νότης Μηταράκης, ο οποίος κάθε άλλο παρά διέψευσε το ενδεχόμενο ύπαρξης τέτοιων όρων. Δήλωσε πως η ελληνική κυβέρνηση συντάσσεται με την θέση του πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλώντ Γιούνγκερ, «ως προς την ανάγκη τα κράτη μέλη να εξακολουθήσουν να είναι κυρίαρχα»! Ομολόγησε δηλαδή – ουσιαστικά- ότι ακόμη και αυτό αποτελεί …θέμα υπό διαπραγμάτευση στις συνομιλίες που γίνονται μεταξύ Ε.Ε και ΗΠΑ. Μάλιστα ήταν ξεκάθαρος στο ότι η ελληνική πλευρά δε εμπλέκεται ευθέως στις διαπραγματεύσεις αφού από την ευρωπαϊκή πλευρά διαπραγματεύεται αποκλειστικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Παράλληλα δήλωσε σχετικά με την δυνατότητα των εταιριών να προσφεύγουν εναντίον των κυβέρνησεων πως «ένα είδος ISDS θα πρέπει να υπάρχει στη συμφωνία. Και τούτο γιατί το νομικό σύστημα των ΗΠΑ δεν επιτρέπει σε εταιρείες να χρησιμοποιήσουν διεθνείς συμφωνίες ως νομική βάση στα δικαστήρια των ΗΠΑ»!
Επίσης κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ λέγοντας πως «η προσέγγιση ότι το ISDS θα αναγκάσει μία υποτιθέμενη μελλοντική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να υπαναχωρήσει από τις υποσχέσεις της για επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων μου μοιάζει σαν «προφάσεις εν αμαρτίαις» και σαν αναζήτηση δικαιολογιών και άλλοθι. Βλέπετε κάποια στιγμή έρχεται και η ώρα της αλήθειας για όποιον υπόσχεται στους πάντες τα πάντα. Και τότε ψάχνει τρόπο για κυβισθήσεις»…
Από τον Ιανουάριο του 2012 οπότε και ξεκίνησε η διαπραγμάτευση της TTIP μέχρι τον Απρίλιο του 2013 σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί έχουν επισκεφτεί το Τμήμα Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 560 "ενδιαφερόμενοι", από τους οποίους 520 ήταν από τον ιδιωτικό τομέα και μόλις 26 εκπροσωπούσαν οργανισμούς δημοσίου συμφέροντος.
Από την κατοχή μέρους της αλληλογραφίας (FOIA) διαπιστώνουμε ακόμα ότι η ίδια η επιτροπή εμπορίου καλούσε με ιδιαίτερη θέρμη μεγάλα λόμπι ώστε να συμμετάσχουν ενώ καμία τέτοια πρόσκληση δεν φαίνεται να έχει αποσταλεί σε οποιονδήποτε φορέα δημοσίου συμφέροντος.
Έχει σημασία αυτό; Φυσικά και έχει. Και πάλι από την αλληλογραφία που έχουμε στη διάθεσή μας - και επειδή αυτή περιλαμβάνει έστω και αρκετά λογοκριμένα και τις απαντήσεις των μεγάλων λόμπι- μπορούμε να δούμε ανάγλυφα τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν την συγγραφή της συμφωνίας. Έτσι για παράδειγμα έχουμε συγκεκριμένα email που ανταλλάσσονται μεταξύ Ε.Ε. και λόμπι που υποστηρίζει πολυεθνικές δισκογραφικές εταιρίες που τον Νοέμβριο του 2012 ζητάνε συγκεκριμένες προσθήκες στην διατλαντική συμφωνία οι οποίες σε εκτεταμένο βαθμό τις βρίσκουμε ενσωματωμένες αυτολεξή στο κείμενο της TTIP που διέρρευσε μέσω του Wikileaks τον Φεβρουάριο του 2013.
Τι μας λένε τα επεξεργασμένα στοιχεία από τις FOIA; Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο έχει να κάνει με τη διαφάνεια που συνεχώς επικαλείται η επιτροπή διαπραγμάτευσης. Σε κείμενο του ο επικεφαλής της επιτροπής διαπραγμάτευσης, Karel De Gucht χαρακτηριστικά υποστηρίζει ότι «κάθε βήμα της διαπραγμάτευσης ανακοινώνεται δημόσια και όλοι μπορούν να βρουν εκτεταμένες αναφορές στον Τύπο. Η επιτροπή συμβουλεύεται ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας των πολιτών μέσω των αντίστοιχων οργανισμών, είτε γραπτώς, είτε με συναντήσεις και χρησιμοποιούμε το σύστημα της Ευρωπαϊκής Διαφάνειας.
Αντίθετα όμως με όσα υποστηρίζει ο κύριος Τάδε τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας για τις συναντήσεις αποδεικνύουν ότι μια στις τρεις συναντήσεις γίνονται με λόμπι που δεν καταγράφονται στο σύστημα Ευρωπαϊκής Διαφάνειας. Και εντελώς περιέργως όλες αυτές οι συναντίσεις αφορούν εκπροσώπους μεγάλων εμπορικών εταιριών όπως η Walmart, η Walt Disney, η General Motors, η France Telecom κ.λπ. Και όλα αυτά γιατί το σύστημα Ευρωπαϊκής Διαφάνειας... είναι προαιρετικό. Καταπληκτική σύλληψη.
Ένα ακόμα αποδεικτικό στοιχείο για το κατά πόσο γίνεται μονομερής προσέγγιση της εμπορικής διατλαντικής συμφωνίας εντοπίζεται και στο ερωτηματολόγιο που τέθηκε στην υποτιθέμενη "ελεύθερη ηλεκτρονική διαβούλευση για την TTIP" τον Ιούλιο του 2012. Σε αυτό το ερωτηματολόγιο που έπρεπε να συμπληρωθεί σε 90 λεπτά διαβάζουμε την ερώτηση: «Αν ανησυχείτε για τους περιορισμούς στο εμπόριο που είναι σε ισχύ ποιο πιστεύετε ότι είναι το εκτιμώμενο επιπρόσθετο κόστος στην επιχείρησή σας (σε ποσοστό της επένδυσης) εξαιτίας αυτών των εμποδίων;»... και αυτή η ερώτηση υποτίθεται απευθύνεται προς τους πολίτες της Ευρώπης και της Αμερικής.
Κοιτάζοντας και πάλι τα στοιχεία που προήλθαν από FOIA στις 25 πρώτες θέσεις μεταξύ των ενδιαφερόμενων που είχαν τις περισσότερες συναντήσεις με τους εκπροσώπους της διαπραγμάτευσης δεν υπάρχει κανένα εμπορικό σωματείο, περιβαλλοντικός οργανισμός ή φορέας καταναλωτών. Στις 50 πρώτες θέσεις βρίσκουμε μόνο 3 τέτοιους. Ποιούς βρίσκουμε στις πρώτες θέσεις επιμονής και διαπραγμάτευσης: Πρώτους τους μηχανισμούς που υποστηρίζουν τα συμφέροντα των επιχειρήσεων αγροτικών προϊόντων, έπειτα τους οργανισμούς εμπορίου, βιομηχάνων κ.λπ., μετά τις τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις, τις αυτοκινητοβιομηχανίες κ.λπ.
Πόσοι κάνουν λόμπινγκ και για ποιον τα συμφέροντα; Αν ρίξουμε μια ματιά στα δεδομένα οι ποιο ενεργές χώρες είναι η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία και μετά ακολουθούν οι άλλες βιομηχανικές χώρες. Πόσες συναντήσεις έγιναν από μηχανισμούς που υποστηρίζουν τα ελληνικά επιχειρηματικά ή κοινωνικά συμφέροντα; Καμία, όσες δηλαδή και η Βουλγαρία, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Σλοβενία, η Εσθονία η Λιθουανία κ.λπ. Υπέρ ποιον πιστεύετε ότι θα καταλήξει η εμπορική συμφωνία βάζοντας με το μυαλό σας ποιοι διαπραγματεύονται και ποιοι περιμένουν τα αποτελέσματα.
Να το κοιτάξουμε κάνοντας μια ακόμα απλή σύνθεση: Έχουμε πει ήδη ότι το μεγαλύτερο ενδιαφέρον επιδεικνύουν οι κολοσσοί της αγροτικής παραγωγής. Μάλιστα το συγκεκριμένο λόμπι παρουσιάζει σχεδόν διπλάσιες συναντήσεις και παρεμβάσεις από το δεύτερο. Κοιτάξτε και πάλι τις χώρες που προανέφερα: Ελλάδα, Ουγγαρία, Βουλγαρία... Χώρες που βασίζονται στην αγροκαλιέργεια και που λειτουργούν με κατακερματισμένη παραγωγή εκατοντάδων χιλιάδων αγροτών. Τώρα κάντε τους υπολογισμούς σας να δείτε ποιοι θα βγουν κερδισμένοι από την τελική συμφωνία.