Ό,τι και να γράψω γι’ αυτό το ΕΠΑΛ, το συγκρότημα των ΕΠΑΛ Χαλκίδας, μου φαίνεται λίγο. Δουλεύω σχεδόν τρία χρόνια σ’ αυτό το κτίριο. Την πρώτη φορά που μπήκα μέσα, με μάτωσε αμέσως. Με μάτωσε και κυριολεκτικά. Πήγα να πιάσω μια καρέκλα να καθίσω μέσα στο γραφείο των καθηγητών και εξείχε ένα καρφί. Έτσι παρουσιάστηκα στον Διευθυντή: του ζήτησα ένα σφυρί για να λυγίσω την πρόκα… Και μεταφορικά με μάτωσε όμως: είδα αυτά τα άβαφα τσιμέντα, τους σοβάδες ανοιγμένους, τις ρωγμές, τα σκουριασμένα σίδερα, τα καλώδια που κρέμονταν, μια κολόνα σπασμένη στις σκάλες, και αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν να μπαίνουν οι συνάδελφοι μέσα, να στέλνουν οι γονείς τα παιδιά τους εδώ. Από τα πρώτα πράγματα που ρώτησα το σωματείο ήταν τι γίνεται με αυτό το κτίριο. Και τώρα ήρθε στην (τοπική) επικαιρότητα.
Λοιπόν, δεν θα κάτσω να ασχοληθώ με λεπτομέρειες. Με την Αυτοψία που δεν μας έστειλαν ποτέ, με την καταλληλότητα που δεν φαίνεται να υπογράφει κανείς, με το αν η νέα μακροσκοπική μελέτη θα είναι σοβαρή και πόσο θα πάρει και τι μπαλώματα θα γίνουν μετά. Δεν έχει σημασία. Έχει βέβαια σημασία από την άποψη ότι αυτή τη στιγμή μας ζητάνε να πούμε : «πάμε και όπου βγει». Ο Δήμος έχει καλυφθεί, γιατί διέταξε μια έρευνα και κάποιες επιφανειακές εργασίες. Ο δικός μου Σύλλογος Διδασκόντων έχει καλυφθεί, γιατί είχε το θάρρος να πάρει μια απόφαση και να πάει στον εισαγγελέα για την ασφάλεια του μαθητικού πληθυσμού. Στο μεταξύ όμως, κάνουμε μάθημα σε αυτά τα κτίρια, απλώς ελπίζοντας ότι δεν θα συμβεί το μοιραίο. Είναι ο ορισμός του «πάμε και όπου βγει». Αν λέω ότι οι λεπτομέρειες δεν έχουν σημασία, είναι από την άποψη ότι δεν χρειάζεται να αμφισβητηθεί η στατικότητα αυτού του κτιρίου για να εγκαταληφθεί: είναι ακατάλληλο για μαθητές έτσι κι αλλιώς. Είναι το χειρότερο σχολικό κτίριο της πόλης.
Και υπάρχει ένα ερώτημα που με ενοχλεί πολύ: Είναι τυχαίο που το χειρότερο κτίριο είναι το συγκρότημα των ΕΠΑΛ; Είναι τυχαίο που το χειρότερο σχολικό κτίριο της πόλης προορίζεται για τα παιδιά που δεν επιλέγουν το ΓΕΛ; Δηλαδή, κατά κύριο λόγο, για τα παιδιά από τα λαϊκά στρώματα; Για τα παιδιά των εργατών, των αγροτών, των μεταναστών, για τα παιδιά που το σύστημα θεωρεί αποτυχημένα από τη γέννησή τους;
Προσπαθούν οι συνάδελφοι. Φτιάχνουν τα ηλεκτρολογικά με δικά τους έξοδα, σκάβουν παρτέρια με την τσάπα στο χέρι, βάφουν τοίχους μόνοι τους. Αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν μόνοι τους και τα σκουριασμένα καλοριφέρ, τα παράθυρα που δεν κλείνουν, τις μεταλλικές πόρτες εκτεθειμένες στον αέρα και τη βροχή, τις τρύπες στα πατώματα σε αίθουσες διδασκαλίας. Προσπαθούν. Κυνηγάνε μια χρηματοδότηση να βάλουν ένα παγκάκι, να αλλάξουν τους πίνακες, να πάνε τα παιδιά ένα ταξίδι, να τυπωθεί μια εφημερίδα. Αλλά όσο μακριά και να τα πάνε στην Ευρώπη, είναι αναγκασμένοι να τα επιστρέφουν στο ίδιο κτίριο. Και όλα τα μπαλώματα αυτό το συγκρότημα τα καταπίνει αδηφάγο. Είναι αδηφάγο. Είναι λάθος αρχιτεκτονικά. Δεν αντιστοιχεί σε ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα. Είναι πολύ μεγάλο για να το διαχειριστεί μια μικρή ομάδα ανθρώπων. Είναι πολύ μεγάλο για να είναι ανθρώπινο.
Οπότε δεν θα ασχοληθώ με λεπτομέρειες. Ούτε καν με το γιατί και το πώς δεν θα ασχοληθώ πολύ. Θα πω με δυο κουβέντες ότι η κατασκευή, η συντήρηση, η καθαριότητα των σχολικών κτιρίων, θα έπρεπε να είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους, των Υπουργείων, απευθείας, και όχι των Δήμων με τα πενιχρά μέσα και τις τεράστιες μεταξύ τους ανισότητες. Για να προχωρήσω και να πω το βασικό: αυτά τα παιδιά τα γνώρισα και τα αγάπησα και με ματώνει να τα πετάτε εκεί. Καμιά δέσμευση για περιφερειακές επισκευές δεν θα με κάνει να νιώσω καλύτερα. Κανένα «πάμε και όπου βγει» δεν αρμόζει σε 1500 ανθρώπους που στον επόμενο σεισμό θα τους πέφτουν σοβάδες, γυμνά καλώδια και σκουριασμένα σύρματα στο κεφάλι.
Μα ούτε καν αυτός ο κίνδυνος δεν είναι το θέμα. Ή, δεν είναι μόνο αυτός το θέμα. Έτσι κι αλλιώς, η τραγωδία είναι καθημερινή. Από παιδαγωγική άποψη, αυτή η εικόνα κτιρίου, αυτό το καθημερινό περιβάλλον, από μόνο του ενισχύει αν δεν παράγει ενσωμάτωση της κοινωνικής απόρριψης, αντανάκλαση της αδιαφορίας, μια δύναμη αντίρροπη σε κάθε προσπάθεια να δοθεί στις μαθήτριες και στους μαθητές ένα ερέθισμα που να τους σηκώνει λίγο ψηλότερα. Ένας ολόκληρος μαθητικός πληθυσμός εισπράττει περιφρόνηση από το ίδιο το σχολικό συγκρότημα.
Για όλα αυτά είναι οι μαθητές μας σε αποχή.
Οπότε, δεν χρειάζονται λεπτομέρειες. Άμεσα να φιλοξενηθούν τα ΕΠΑΛ Χαλκίδας σε άλλα κτίρια, κτίρια κανονικά. Και δέσμευση από την Πολιτεία να σχεδιαστούν νέα κτίρια, ανθρώπινα. Τίποτε λιγότερο δεν θέλω να γράψω για αυτό το ΕΠΑΛ.
Σιαμανδούρας Σωτήρης ΠΕ02