«Θέλω να ζητήσω συγγνώμη. Κι άλλη μία. Κι άλλη. Κι άλλη. Κι ακόμα μία»

του Θάνου Καμήλαλη

• «Ως πρωθυπουργός, οφείλω σε όλους, αλλά πάνω από όλα στους συγγενείς των θυμάτων, μια μεγάλη ΣΥΓΓΝΩΜΗ» – 5 Μαρτίου 2023, για το έγκλημα στα Τέμπη
• «Η έκταση της καταστροφής, ειδικά στην Εύβοια και στην Αττική, μαυρίζει την καρδιά όλων μας. Και πρώτος εγώ ζητώ συγνώμη για τις όποιες αδυναμίες υπήρξαν» – 9 Αυγούστου 2021, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές σε Εύβοια και Αττική
• «Έχω μια ευθύνη ως πρωθυπουργός της χώρας, γιατί η χώρα έχει συνέχεια και το κράτος έχει συνέχεια, να ζητήσω συγνώμη, από όλους όσοι πληγώθηκαν από κρούσματα αστυνομικής βίας κατά το παρελθόν και επί δικών μας ημερών και επί δικών σας ημερών, κύριε Τσίπρα» – 12 Μαρτίου 2021, μετά τα γεγονότα της Νέας Σμύρνης και τις μαζικές κινητοποιήσεις
• «Θέλω να ξεκινήσω ζητώντας μία προσωπική και ειλικρινή συγγνώμη από τους συμπολίτες μας οι οποίοι ταλαιπωρήθηκαν επί πολλές ώρες, μένοντας εγκλωβισμένοι στην Αττική Οδό» – 26 Ιανουαρίου 2022, μετά την κακοκαιρία «Ελπίδα»
• «Επειδή η λέξη ευθύνη προέρχεται από το επίθετο ευθύς, επαναλαμβάνω ευθέως: αυτό που έγινε μπορεί να ήταν σύμφωνο με το γράμμα του νόμου, ήταν όμως λάθος. Δεν το γνώριζα και, προφανώς, δεν θα το επέτρεπα ποτέ» – 6 Αυγούστου 2022, μετά την αποκάλυψη της παρακολούθησης Ανδρουλάκη

Αξίζει αρχικά να σχολιάσουμε μερικά σημεία της νέας «συγγνώμης» του Πρωθυπουργού, όπως έγραψε την Κυριακή, στη σελίδα του στο facebook:

• «Και ξεκινώ με τα αυτονόητα. Ως πρωθυπουργός, οφείλω σε όλους, αλλά πάνω από όλα στους συγγενείς των θυμάτων, μια μεγάλη ΣΥΓΓΝΩΜΗ. Τόσο προσωπική, όσο και στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια. Γιατί, πράγματι, στην Ελλάδα του 2023, δεν γίνεται δυο τρένα να κινούνται αντίθετα στην ίδια γραμμή και να μην το έχει αντιληφθεί κανείς».

Είναι τόσο «αυτονόητα» αυτά τα «αυτονόητα», που ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν τα ανέφερε στο «πένθιμο», αλλά στην πραγματικότητα θλιβερό, διάγγελμά του λίγες ώρες μετά το έγκλημα στα Τέμπη. Παράλληλα, από την αρχή εδώ έχουμε διάχυση της ευθύνης, με την αναφορά σε συγγνώμες εκ μέρους προηγούμενων πρωθυπουργών. Ανεξάρτητα όμως από τις διαχρονικές ευθύνες για τον κατακερματισμό, την απαξίωση και το ξεπούλημα της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, δεν συνέβαινε «από πάντα», να στέλνουν απανωτά εξώδικα οι εργαζόμενοι και να παραιτείται Πρόεδρος αρμόδιας Επιτροπής. Ανεξάρτητα της διαρκούς υποχρηματοδότησης και υποβάθμισης, δεν ήταν «πάντα» στο σημείο μηδέν ο σιδηρόδρομος και έχουμε αναφορές ότι κάποια συστήματα λειτουργούσαν, σε κάποιον βαθμό «πριν 3-4 χρόνια» (π.χ. εδώ και εδώ).

Η φράση «πράγματι, στην Ελλάδα του 2023, δεν γίνεται δυο τρένα να κινούνται αντίθετα στην ίδια γραμμή και να μην το έχει αντιληφθεί κανείς» θα μπορούσε να ανήκει σε κάποιον εξωτερικό σχολιαστή. Αλλά προς τι η ουδέτερη αναφορά; Τι «δεν γίνεται» σκέτο;

Κυβερνάς από το 2019. Δουλειά σου είναι να μη γίνεται.

• «Δεν μπορούμε, δεν θέλουμε και δεν πρέπει να κρυφτούμε πίσω από το ανθρώπινο σφάλμα. Αν το έργο της Τηλεδιοίκησης είχε ολοκληρωθεί, αυτό το δυστύχημα θα ήταν πρακτικά αδύνατο να είχε συμβεί. Το γεγονός ότι το Ψηφιακό Σύστημα Ελέγχου θα λειτουργεί πλήρως μέσα στους επόμενους μήνες δεν είναι δικαιολογία. Το αντίθετο. Κάνει τον πόνο μου ακόμα μεγαλύτερο που δεν προφτάσαμε να το ολοκληρώσουμε πριν συμβεί το κακό».

Εδώ παρατηρείται η πιο κραυγαλέα οπισθοχώρηση του Πρωθυπουργού, μέσα σε μόλις 4 ημέρες, από την αναφορά του ότι το έγκλημα οφείλεται «κυρίως σε ανθρώπινο λάθος». Τζάμπα χαραμίστηκαν τόσες τηλεοπτικές ώρες για πλύση εγκεφάλων. Είναι φανερό ότι η οργή της κοινωνίας γι αυτό που συνέβη και οι απανωτές αντιδράσεις οδήγησαν τους επικοινωνιολόγους του Μαξίμου να αλλάξουν γραμμή, αδειάζοντας όλους τους χούλιγκαν της κυβερνητικής προπαγάνδας που έσπευσαν να στήσουν στο απόσπασμα τον σταθμάρχη. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει μία τέτοια οπισθοχώρηση. Το είδαμε πολύ πρόσφατα με τους καλλιτέχνες, όταν η κυβέρνηση μετακινήθηκε από το «Δεν κατάλαβαν» στο να καλεί τα Σωματεία στο Μαξίμου. Το είδαμε, όπως θα δούμε παρακάτω, και μετά τα γεγονότα αστυνομικής βίας στη Νέα Σμυρνη.

Τα «αν» σχετικά με τα συστήματα ασφαλείας, δεν έχουν καμία σημασία. Παράλληλα, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να συνηγορεί υπέρ του ότι ήταν «θέμα λίγων μηνών» να λειτουργήσει ένα Ψηφιακό Σύστημα Ελέγχου. Έχουμε δει, σε ρεπορτάζ της ΕΡΤ, το κτίριο της τηλεδιοίκησης στη Λάρισα να είναι εγκαταλειμένο. Γνωρίζουμε, ότι στη γραμμή Αθήνας – Θεσσαλονίκης, λειτουργεί ένα πολύ μικρό κομμάτι. Eνώ η περίφημη σύμβαση «717» έχει μετατραπεί σε «μύθο», καθώς δόθηκε σε ιδιώτες για υλοπόιηση το 2014 και η νέα προθεσμία είναι το τέλος του 2023. Οι συνεχείς καθυστερήσεις στην υλοποίησή της είναι ένας από τους λόγους της παραίτησης του πρώην Προέδρου της Επιτροπή ETCS.

Την ιδια στιγμή βέβαια, ο Υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης φώναζε στον ΣΚΑΙ ότι «λειτουργούσαν όλα» τα συστήματα ασφαλείας.

• «Η Δικαιοσύνη θα ερευνήσει ταχύτατα την τραγωδία και θα αποδώσει ευθύνες. Ενώ τις επόμενες μέρες ο αρμόδιος υπουργός θα ανακοινώσει παρεμβάσεις άμεσης βελτίωσης της ασφάλειας των σιδηροδρόμων μέχρι να ολοκληρωθεί το Ηλεκτρονικό Σύστημα Διοίκησης. Τώρα, έχουμε χρέος να σταθούμε δίπλα στις οικογένειες των θυμάτων, αναγνωρίζοντας με θάρρος τα σφάλματα του κράτους».

Δύο πράγματα εδώ:

1. Σήμερα στο TPP έχουμε τη δήλωση του Προέδρου των Μηχανοδηγών, Κώστα Γενιδούνια, που καταγγέλλει ότι πέντε μέρες μετά το έγκλημα, κανένας, ούτε από την κυβέρνηση, ούτε από τη Δικαιοσύνη, δεν έχει καλέσει τα Σωματεία για να επικοινωνήσουν, γι αυτά που φώναζαν ξανά και ξανά.
2. Υπάρχουν «άμεσες παρεμβάσεις άμεσης βελτίωσης της ασφάλειας» και δεν είχαν γίνει; Ενώ τα εξώδικα πήγαιναν το ένα μετά το άλλο στο Υπουργείο Μεταφορών; Αυτό είναι είτε ωμό ψέμα, είτε ακόμα μία παραδοχή εγκληματικών ευθυνών.

• «Όμως, ούτε αυτά φτάνουν. Θα ζητήσω αμέσως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από φίλες χώρες τη συνδρομή τους σε τεχνογνωσία, ώστε να αποκτήσουμε, επιτέλους, σύγχρονα τρένα. Και θα αγωνιστώ για να έχουμε πρόσθετη κοινοτική χρηματοδότηση προκειμένου να συντηρηθεί και να αναβαθμιστεί γρήγορα το υφιστάμενο δίκτυο»

Αυτό είναι παραδοχή ότι τα τρένα της ιδιωτικοποιημένης Hellenic train είναι επικίνδυνα. Τα τρένα δηλαδή που κρίθηκαν επικίνδυνα στην Ελβετία και ξεστόκαρε η εταιρεία στην Ελλάδα. Ποια τεχνογνωσία να ζητήσουμε; Δεν είναι δουλειά του Δημοσίου πλέον να παρέχει σύγχρονα τρένα, είναι δουλειά της Ferrovie. Εκτός αν κρατικοποιήσουμε την πρώην ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που είναι απαραίτητο.

Όσο για την «πρόσθετη κοινοτική χρηματοδότηση», καλή τύχη. Η σύμβαση «717» εξετάζεται από Ευρωπαίο Εισαγγελέα για κακοδιαχείριση ευρωπαϊκού χρήματος.

• «Τέλος, θα προτείνω σε όλα τα κόμματα να δεσμευτούμε από τώρα ότι, στην επόμενη Βουλή, θα συσταθεί Ειδική Επιτροπή που θα διερευνήσει την πονεμένη ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων όλη την τελευταία εικοσαετία. Όσα δεν έγιναν τόσα χρόνια πρέπει να τα κάνουμε τώρα και γρήγορα».

Ας βγουν πρώτα τα εντάλματα σύλληψης για υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, ας εξετάσουμε τι συνέβη στο έγκλημα στα Τέμπη και μετά ας γίνει και ακόμα μία «Επιτροπή» για εκθέσεις ιδεών, που θα ταυτίζονται με το κόμμα που θα έχει την εξουσία.

Επίσης, η Επιτροπή Γεραπετρίτη τελικά τι εξετάζει; Αφού το έγκλημα είναι υπόθεση της Δικαιοσύνης και η διαχρονική κατάσταση θα εξεταστεί στην επόμενη Βουλή; Ούτε οι ίδιοι δεν ξέρουν. Ένα μέλος της, ο Βασίλης Προφυλλίδης, δήλωσε το Σάββατο ότι «δεν μας έχει δοθεί το πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθούμε»

• «Γνωρίζουμε όλοι ότι οι σιδηρόδρομοι της πατρίδας είναι βαθιά προβληματικοί. Είναι ίσως η ακραία έκφραση μιας Ελλάδας που δεν μας ταιριάζει και θέλουμε να την αφήσουμε πίσω»

Έκθεση ιδεών πάλι. Τι «γνωρίζουμε όλοι»; Δεν είμαστε ίσα κι όμοια. Είσαι Πρωθυπουργός. Εσύ πότε το γνώριζες; Ο Υπουργός Μεταφορών και οι διοικήσεις, ξέρουμε πότε το γνώριζαν, το μάθαιναν το αργότερο στα εξώδικα των εργαζομένων.

Η προσπάθεια να καπηλευτεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης την όντως συγκινητική αλληλεγγύη του ελληνικού λαού, των διασωστών, των υγειονομικών, των ανθρώπων που έτρεξαν να δώσουν αίμα, θα παραμείνει ασχολίαστη.

Εξετάζοντας τώρα συνολικά τις «συγγνώμες» ενός μονίμως ανεύθυνου Πρωθυπουργού, διαπιστώνουμε ένα μοτίβο. Η «συγγνώμη» είναι πάντα κάπως αόριστη. Δεν συνοδεύεται από ανάληψη ευθύνης. Δεν μας λέει για τι ακριβώς ζητάει συγγνώμη και ποιες είναι οι ευθύνες του σε αυτό που συνέβη.

Δηλαδή, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν λέει «συγγνώμη που στον 4ο χρόνο διακυβέρνησής μου δεν λειτουργούσε τίποτα, ο σιδηρόδρομος είναι σε επίπεδα δεκαετίας ’50 και ένα τρένο έπεσε πάνω σε ένα άλλο». Λέει «ζητώ συγγνώμη, τόσο προσωπική, όσο και στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια». Δηλαδη διαχέει την ευθύνη του εγκλήματος σε απροσδιόριστο αριθμό πρώην Πρωθυπουργών. Η τακτική είναι ότι αν φταινει «όλοι το ίδιο» τότε δεν φταίει κανείς, ενώ ενισχύεται και το απολιτίκ επιχείρημα «όλοι ίδιοι είναι», με στόχο την αποχή από τις εκλογές και την πολιτική γενικότερα.

Το ίδιο συνέβη και προηγούμενες φορές. Στις καταστροφικές πυρκαγιές, ζήτησε «συγγνώμη» για τις «όποιες αδυναμίες υπήρξαν». Δεν εξήγησε ποιες, δεν ανέλαβε ευθύνη για κάτι. Στις παρακολουθήσεις τα χρέωσε όλα στον ανιψιό του, γενικό γραμματέα της κυβέρνησης και στον διοικητή της ΕΥΠ που αυτός διόρισε, αλλάζοντας τον νόμο. Μιας ΕΥΠ που είναι υπό τον άμεσο έλεγχό του. Στην αστυνομική βία χρειάστηκαν πρώτα οι τεράστιες διαδηλώσεις στην Αθήνα, πριν οπισθοχωρήσει ο Πρωθυπουργός από εκείνο το τρομακτικό διάγγελμα μετά τον τραυματισμό του αστυνομικού, στο να ζητάει συγγνώμη και εκ μέρους του Τσίπρα.

Στη συνέχεια, το manual των επικοινωνιολόγων ορίζει ότι «περνάμε στις «λύσεις». Ας δούμε κι εδώ τι συνέβη:

• Στις παρακολουθήσεις, πέρασε ένας νόμος, μόνο με τις ψήφους της ΝΔ, που θεσμοθέτησε το καθεστώς των χιλιάδων μαζικών υποκλοπών για λόγους «εθνικής ασφάλειας», ενώ μείωσε σημαντικά τις αρμοδιότητες της ανεξάρτητης αρχής αρμόδιας για τον έλεγχο, της ΑΔΑΕ. Η «γνωμοδότηση» του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ντογιάκου, που προσπάθησε να εμποδίσει τους ελεγχους και τη δημοσιοποίηση στοιχείων, βασιζόταν ακριβώς σε αυτόν τον νόμο. Στις παρακολουθήσεις επίσης, μετά το «λάθος» με τον Ανδρουλάκη, μάθαμε για την ηγεσία του Στρατού, τον Υπουργό Εργασίας, δημοσιογράφους, πολιτικούς και πολλούς ακόμα.
• Στις φυσικές καταστροφές, έχουμε ένα εργαλείο: Το 112, που, με ευθύνη της κυβερνησης, τείνει να καταντήσει ανέκδοτο για τους πολίτες. Ευτυχώς, δεν είχαμε καταστροφικές πυρκαγιές όπως το 2021, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν κάτι έχει αλλάξει. Δεν έχουμε π.χ μαζικές προσλήψεις πυροσβεστών, αυτοί έφαγαν ξύλο 2 μήνες μετά τη «συγγνώμη» Μητσοτάκη. Στην τελευταία κακοκαιρία, μικρής έκτασης, τη «Μπάρμπαρα» (ή αλλιώς «Χειμώνας») η Αττική Οδός έκλεισε με το πρώτο χιόνι. Οι εγκλωβισμένοι της Αττικής Οδού, έναν χρόνο από την ταλαιπωρία τους δεν είχαν λάβει την αποζημίωση.
• Στην αστυνομική βία, αφήστε το καλύτερα. Τα βλέπουμε και σήμερα, Κυριακή, στη διάρκεια της μεγάλης κινητοποίησης για το έγκλημα.

Υπάρχει ένα τελευταίο, έξτρα σημείο. Είναι αυτή η εξοργιστική βεβαιότητα πως, την ώρα που ακόμα μετράμε θύματα, το επικοινωνιακό επιτελείο της κυβέρνησης μετράει τάσεις και νούμερα στις δημοσκοπησεις για να βγάλει την κατάλληλη «γραμμή». Αυτή η εξοργιστική βεβαιότητα ότι όλα είναι χιλιοτσεκαρισμένα, προσεκτικά διατυπωμένα, μετά από σειρά συσκέψεων με ακριβώς αυτόν τον σκοπό. Ότι την ώρα που η κοινωνία μετράει για ακόμα μία φορά πληγές, το κύριο μέλημα, για ακόμα μία φορά, είναι το πώς θα βγει ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση από το κάδρο των ευθυνών.

Αυτοί ήρθαν στην εξουσία ως «μανατζερς», ως «άριστοι», ως «τεχνοκράτες» και υπεύθυνοι. Μας έχουν φλομώσει στις δηλώσεις ανευθυνότητας, αποτυχίας, γιατί η πολιτική τους είναι τόσο λάθος, που έγινε, αδιαμφισβήτητα πλέον, εγκληματική.