Μετά από μία συνεδρίαση «ευρείας αποδοχής» επάνω στα ζητήματα του τρόπου επιλογής των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών και την εξομοίωση των στρατιωτικών με τους τακτικούς δικαστές, η Ολομέλεια της Βουλής ολοκλήρωσε την επεξεργασία των αναθεωρητέων συνταγματικών διατάξεων που προτείνουν τα κόμματα, με την σχετική ψηφοφορία να αναμένεται την ερχόμενη Δευτέρα. Διαφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ με τις διαφορετικές πλειοψηφίες για την ψήφο των ομογενών του εξωτερικού, σοβαρές ενστάσεις και για την προεδρική εκλογή.

Με την ψηφοφορία επί των άρθρων που έχουν προταθεί προς αναθεώρηση ολοκληρώνεται τη Δευτέρα, 25 Νοεμβρίου, η διαδικασία της Συνταγματικής Αναθεώρησης, ενώ στην Ολομέλεια αναμένεται να τοποθετηθούν και οι πολιτικοί αρχηγοί.

Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο, στην τελευταία συνεδρίαση τον λόγο πήρε ο γενικός εισηγητής της Νέας Δημοκρατίας, Κώστας Τζαφάρας, μην μπορώντας να κρύψει τον ενθουσιασμό του για τα όσα προωθούνται μέσα από την επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση.

«Θα αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα αυτή η συνταγματική διαδικασία. Μπορεί να ξεκίνησε άτολμη, στη συνέχεια όμως, μέσα από ένα υψηλού επιπέδου κοινοβουλευτικό λόγο και ήθος, βρέθηκε κοινός τόπος σε 9 σημεία τα οποία θα έχουν μεγάλη σπουδαιότητα στη λειτουργία του Συντάγματος» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κυβερνητικός βουλευτής, τονίζοντας πως «πετύχαμε πολλά και σημαντικά», και δηλώνοντας την διαφωνία του με όσους υποστήριξαν ότι το αποτέλεσμα του συνταγματικού εγχειρήματος ήταν ασήμαντο.

Ο γενικός εισηγητής της ΝΔ, χαρακτήρισε μεταξύ άλλων, «μεγάλες δημοκρατικές τομές και κατακτήσεις», τη διευκόλυνση της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού, την αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη πρόωρη διάλυση της Βουλής, την κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας στο άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών και τον περιορισμό των προνομίων της βουλευτικής ασυλίας. Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ο Κ. Τζαβάρας υπογράμμισε ότι όλη η συνταγματική διαδικασία υπηρετήθηκε από όλες τις πλευρές με υψηλό κοινοβουλευτικό ήθος και λόγο.

Σε αντίστοιχο μήκος κύματος από την πλευρά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο γενικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Κατρούγκαλος, χαρακτήρισε υπερβολική την κριτική για χαμένη ευκαιρία αναθεώρησης του Συντάγματος, ενώ υπερασπίστηκε το προηγούμενο κοινοβουλευτικό έργο της κυβέρνησης Τσίπρα, στο πλαίσιο της Συνταγματικής Αναθεώρησης.

«Εξίσου λανθασμένη είναι και η άποψη ότι η αναθεώρηση ξεκίνησε δειλά. Η αλήθεια είναι ότι και από τη ΝΔ και από το ΣΥΡΙΖΑ κατατέθηκαν δεκάδες προτάσεις. Λόγω όμως των μεγάλων ιδεολογικών πολιτικών διαφορών μας, οι περισσότερες δεν κατέληξαν» εξήγησε, ενώ εκτίμησε πως το θεσμικό αποτύπωμα των αλλαγών «δεν θα είναι ιδιαίτερα ευρύ ή βαθύ, αλλά είναι θετικό», ανέφερε ο Γ. Κατρούγκαλος.

Από την πλευρά του, ο γενικός εισηγητής του ΚΙΝΑΛ Ανδρέας Λοβέρδος, επεσήμανε ότι οι ιδεολογικές αγκυλώσεις είναι αυτές που δεν επέτρεψαν να γίνει μια γενναία και τολμηρή αναθεώρηση του συντάγματος, που θα ανταποκρινόταν στις σύγχρονες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες της χώρας. Από την πλευρά του, ο ειδικός εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Δελλής, έκανε λόγο για μια αναθεώρηση «κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της αντιλαϊκής πολιτικής και των συμφερόντων των επιχειρηματικών ομίλων».

Οι ειδικοί εισηγητές από την Ελληνική Λύση και το ΜέΡΑ25, Κώστας Χήτας και Αγγελική Αδαμοπούλου, υποστήριξαν ότι έγιναν άτολμα βήματα σε αυτή την αναθεωρητική διαδικασία.

Η πρόταση της Νέας Δημοκρατίας

Τις προτάσεις της με τις τελικές διατυπώσεις για τις αναθεωρητέες διατάξεις, που εισηγείται, κατέθεσε η κυβερνητική πλειοψηφία.

Αναλυτικά η πρόταση της Νές Δημοκρατίας:

«Πρόταση της Νέας Δημοκρατίας προς την Θ’ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων για την οριστική διατύπωση του περιεχομένου των αναθεωρητέων διατάξεων που καθορίστηκαν ύστερα από τη συζήτηση και την απόφαση που ελήφθη από την Ολομέλεια της Βουλής κατά την ΙΖ’ Κοινοβουλευτική Περίοδο – Δ’ Σύνοδο που διεξήχθη κατά τη συνεδρίαση της 14ης Μαρτίου 2019, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 110 του Συντάγματος και 119 του Κανονισμού της Βουλής.

  • Η παράγραφος 1 του Άρθρου 21 του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

1. Η οικογένεια ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους. Το κράτος μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όπως νόμος ορίζει.

  • Η παράγραφος 4 του Άρθρου 32 του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

4. Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας, εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στην πρώτη ψηφοφορία της προηγούμενης παραγράφου.

  • Το Άρθρο 54 του Συντάγματος αναθεωρείται με την προσθήκη νέας παραγράφου υπ. αριθμ. 4 ως ακολούθως:

4. Με τον νόμο της παραγράφου 4 του άρθρου 51 μπορεί να τίθενται προϋποθέσεις στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στον τόπο διαμονής τους από τους εκλογείς που κατοικούν έξω από την Επικράτεια, όπως πραγματικός δεσμός με τη χώρα, αυτοπρόσωπη παρουσία σε εκλογικό τμήμα, χρόνος απουσίας από τη χώρα ή παρουσία στη χώρα για ορισμένο χρόνο στο παρελθόν. Με τον νόμο του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να ορίζεται ότι ορισμένες θέσεις του ψηφοδελτίου επικρατείας κάθε κόμματος της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου καταλαμβάνονται υποχρεωτικά από απόδημους Έλληνες. Νόμος μπορεί να προβλέπει ότι η ψήφος των εκλογέων που ψηφίζουν σε εκλογικά τμήματα έξω από την Επικράτεια, δεν προσμετράται σε συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια αλλά μόνο σε επίπεδο επικρατείας. Με τον νόμο της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου μπορεί να καθιερώνονται μία ή περισσότερες εκλογικές περιφέρειες απόδημου Ελληνισμού, κατά παρέκκλιση της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου.

  • Το Άρθρο 62 του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

Όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος, ο βουλευτής δεν διώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με άλλο τρόπο περιορίζεται χωρίς άδεια του Σώματος. Επίσης δεν διώκεται για πολιτικά εγκλήματα βουλευτής της Βουλής που διαλύθηκε, από τη διάλυσή της και έως την ανακήρυξη των βουλευτών της νέας Βουλής. Η άδεια για ποινική δίωξη του βουλευτή δίδεται από τη Βουλή υποχρεωτικά εφόσον η αίτηση της εισαγγελικής αρχής αφορά αδίκημα το οποίο δεν συνδέεται με την άσκηση των καθηκόντων ή την πολιτική δραστηριότητα του βουλευτή. Η Βουλή, με ευθύνη του Προέδρου της, αποφαίνεται υποχρεωτικά σχετικά με το αίτημα μέσα σε τρεις μήνες αφότου η αίτηση του εισαγγελέα για δίωξη διαβιβάστηκε στον Πρόεδρο της Βουλής. Η τρίμηνη προθεσμία αναστέλλεται κατά τη διάρκεια των διακοπών της Βουλής. Δεν απαιτείται άδεια για τα αυτόφωρα κακουργήματα.

  • Η παράγραφος 2 του Άρθρου 68 του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

2. Η Βουλή συνιστά από τα μέλη της εξεταστικές επιτροπές, με απόφασή της που λαμβάνεται με πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών που δεν μπορεί να είναι κατώτερη των δύο πέμπτων του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση του ενός πέμπτου του όλου αριθμού των βουλευτών. Προκειμένου να συσταθούν εξεταστικές επιτροπές για ζητήματα που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα, απαιτείται απόφαση της Βουλής που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Η Βουλή μπορεί να συνιστά δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο εξεταστικές επιτροπές, εφ’ όσον η σχετική πρόταση δέκα τουλάχιστον βουλευτών υπερψηφισθεί από τα δύο πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ανεξαρτήτως πλειοψηφίας. Τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία των επιτροπών αυτών καθορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής.

  • Το Άρθρο 73 του Συντάγματος αναθεωρείται με την προσθήκη νέας παραγράφου υπ. αριθμ. 6 ως ακολούθως:

6. Με υπογραφή πεντακοσίων χιλιάδων πολιτών που έχουν δικαίωμα ψήφου, μπορούν να καταρτίζονται και να κατατίθενται έως δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο προτάσεις νόμων στη Βουλή, οι οποίες με απόφαση του Προέδρου της παραπέμπονται στην οικεία κοινοβουλευτική επιτροπή προς επεξεργασία και εν συνεχεία εισάγονται υποχρεωτικά προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια του Σώματος. Οι προτάσεις νόμων του προηγούμενου εδαφίου δεν μπορεί να αφορούν θέματα δημοσιονομικά, εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνας. Νόμος ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις εφαρμογής της παρούσας παραγράφου.

  • Η παράγραφος 3 του Άρθρου 86 του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

3. Πρόταση άσκησης δίωξης υποβάλλεται από τριάντα τουλάχιστον βουλευτές. Η Βουλή, με απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, συγκροτεί ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη. Το πόρισμα της επιτροπής του προηγούμενου εδαφίου εισάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία αποφασίζει για την άσκηση ή μη δίωξης. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Με τη διαδικασία και την πλειοψηφία του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής η Βουλή μπορεί οποτεδήποτε να ανακαλεί την απόφασή της ή να αναστέλλει τη δίωξη, την προδικασία ή την κύρια διαδικασία.

  • Η παράγραφος 5 του Άρθρου 96 του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

5. Τα στρατιωτικά δικαστήρια του στοιχείου α’ της προηγούμενης παραγράφου συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από μέλη του δικαστικού σώματος των ενόπλων δυνάμεων, που περιβάλλονται με τις εγγυήσεις λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας των λοιπών τακτικών δικαστικών λειτουργών κατά το άρθρο 87 παρ. 1 του Συντάγματος και εξομοιώνονται ως προς όλα με τους τακτικούς δικαστές. Νόμος ορίζει τη βαθμολογική αντιστοιχία των δικαστικών λειτουργών του δικαστικού σώματος ενόπλων δυνάμεων με τους λοιπούς δικαστικούς λειτουργούς, τη σύνθεση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου του Σώματος αυτού, των πειθαρχικών συμβουλίων του και τα της επιθεώρησης. Για τις συνεδριάσεις και αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93. Τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος που θα αρχίσει η ισχύς τους, ορίζονται με νόμο.

  • Η παράγραφος 2 του Άρθρου 101Α του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την επιλογή και την υπηρεσιακή κατάσταση του επιστημονικού και λοιπού προσωπικού της υπηρεσίας που οργανώνεται για την υποστήριξη της λειτουργίας κάθε ανεξάρτητης αρχής. Τα πρόσωπα που στελεχώνουν τις ανεξάρτητες αρχές πρέπει να έχουν τα ανάλογα προσόντα, όπως νόμος ορίζει. Η επιλογή τους γίνεται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής. Η απόφαση λαμβάνεται με πλειοψηφία των τριών πέμπτων των μελών της. Η θητεία των μελών των ανεξάρτητων αρχών παρατείνεται έως τον διορισμό νέων μελών. Τα σχετικά με τη διαδικασία επιλογής των μελών των ανεξάρτητων αρχών και της λειτουργίας και των αρμοδιοτήτων της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής ορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής.

  • Το Άρθρο 112, Παρ. 4. του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

Η παράγραφος 4 καταργείται.

Το Άρθρο 113 του Συντάγματος καταργείται.

Το Άρθρο 114 του Συντάγματος καταργείται.

Το Άρθρο 115 του Συντάγματος καταργείται.

Το Άρθρο 119, Παρ. 1. του Συντάγματος αναθεωρείται ως ακολούθως:

1. Η παράγραφος 1 καταργείται».

Διπλή διαφωνία του ΣΥΡΙΖΑ για τη διάταξη των αποδήμων

Τη διαφωνία του με την πρόταση της ΝΔ να προβλεφθούν διαφορετικές πλειοψηφίες, στο άρθρο 54 παρ.4, του Συντάγματος αναφορικά με τους νόμους που θα ρυθμίσουν τα επιμέρους ζητήματα της ψήφου των αποδήμων, διατύπωσε ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ζήτημα θέτει και για το δικαίωμα του εκλέγεσθαι των αποδήμων.

«Ελπίζω να μην είναι σκόπιμο, αλλά στην διατύπωση που προτείνει η ΝΔ, προβλέπονται τρεις διαφορετικές πλειοψηφίες για το νόμο που θα ρυθμίσει την ψήφο των αποδήμων. Δεν είναι λογικό για την ίδια συνταγματική ύλη, για τη ρύθμιση της ψήφου των αποδήμων, να έχουμε έως και απλή πλειοψηφία, από την πλειοψηφία των 200 ψήφων που είχε οριστεί στη διαδικασία της αναθεώρησης» σχολίασε ο Γ. Κατρούγκαλος,

«Το Σύνταγμα θέλει, για να ρυθμίζεται η ψήφος των αποδήμων, 200 ψήφους. Λέμε λοιπόν ότι αυτό πρέπει να τηρηθεί και για όλα τα θέματα που αφορούν στην ψήφο των αποδήμων», δήλωσε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ για την πρόταση οριστικής διατύπωσης του άρθρου 54 παρ.4 από τη ΝΔ. Με τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ συμφώνησε και το ΚΙΝΑΛ, με τον Ανδρέα Λοβέρδο να δηλώνει πως «το Κίνημα Αλλαγής διαφωνεί να προβλέπονται τριών ειδών πλειοψηφίες για τα ζητήματα της ψήφου των αποδήμων, ιδίως για τη σχετική πλειοψηφία που απαιτείται στην ψήφιση του νόμου, ο οποίος θα ορίζει σε ποια Περιφέρεια θα προσμετράται η ψήφος τους».

Το δεύτερο σημείο που έθεσε η πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αφορά το δικαίωμα του εκλέγεσθαι των αποδήμων, ζητώντας να είναι πλήρως αναγνωρισμένο στις τροποποιούμενες διατάξεις.

«Θέλουμε να μην είναι στη διακριτική ευχέρεια του κοινού νομοθέτη, να αναγνωρίσει δικαίωμα του εκλέγεσθαι στους αποδήμους αλλά αυτό να είναι ουσιώδες στοιχείο της ρύθμισης και στο Σύνταγμα και ως νόμου» δήλωσε ο Γ. Κατρούγκαλος. Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως ο ίδιος υπογράμμισε πως «έγιναν δεκτές ορισμένες παρατηρήσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η προσθήκη του πραγματικού δεσμού ως περιορισμού της ρύθμισης, ενώ έχει ομογενοποιηθεί η ορολογία, όπως επίσης είχε ζητήσει ο ΣΥΡΙΖΑ».

Σοβαρές ενστάσεις έχει καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ και για τις διατάξεις που αφορούν την προεδρική εκλογή, με τον Νίκο Βούτση να χαρακτηρίζει «απαράδεκτη» την πρόταση της κυβέρνησης να εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας με 151 ή με 140 ψήφους, σημειώνοντας ότι η αξιωματική αντιπολίτευση αντέδρασε και κατέθεσε «ένσταση αντισυνταγματικότητας». «Πρέπει να υπάρξουν ευρύτατες συναινέσεις σε αυτό το θέμα. Εμείς δεν θα ψηφίσουμε αυτό το άρθρο» τόνισε σε συνέντευξή του.