του Κωστή Παπαϊωάννου, πρώην γ.γ. Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

μέρος του αφιερώματος του TPP στη δίκη της Χρυσής Αυγής

Έστω και καθυστερημένα ωστόσο, με αντιστάσεις και αμφιθυμίες, υπήρξε αντίδραση. Αποτέλεσμα η δίκη, η καταδίκη και ο εγκλεισμός του πυρήνα της εγκληματικής συμμορίας. Καταφέραμε να τους οδηγήσουμε στο σκαμνί κι αυτό είναι συλλογικό μας κατόρθωμα και ας οφείλεται σε πολύ λίγους ανθρώπους. Τώρα διεκδικούν αντιφασιστικά ένσημα και παράσημα πολλοί και διάφοροι, μεταξύ τους το νέο φρούτο που λέγεται «ακροδεξιοί αντιφά». Τι μάθαμε από τη δίκη; Ότι οι νεοναζί εγκληματίες καταδικάστηκαν αλλά πολύς πόνος, πολύ αίμα, πόσος πόνος, πολύς φόβος θα είχε αποφευχθεί αν η πολιτεία αντιμετώπιζε εξαρχής, ως όφειλε, την οργανωμένη ακροδεξιά τρομοκρατία ως τρομοκρατία.

Είναι μεγάλο ζητούμενο μετά την καταδίκη αν διδαχτήκαμε κάτι από αυτή. Γιατί το ακροδεξιό φαινόμενο είναι εδώ. Επιχειρεί ξεδιάντροπα να ξεπλυθεί στην δικαστική απόφαση, να διαστρέψει τα προφανή. Η κανονικοποίηση της ακροδεξιάς, η διάχυση του εθνικισμού, της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας συνεχίζεται πιο εντατικά. Επιχειρείται να προβληθεί μια βολική ερμηνεία της δίκης. Χοντρικά λένε: δικάστηκαν και καταδικάστηκαν οι φασίστες εγκληματίες, πήγαν φυλακή. Αρα το ζήτημα της Ακροδεξιάς λύθηκε, οι υπόλοιποι δεν είμαστε φασίστες κι όλοι εσείς που φωνάζετε για ακροδεξιό κίνδυνο το κάνετε πλέον καθ’ υπερβολή για να μη δούμε ότι εσείς είστε ο μόνος κίνδυνος για τη δημοκρατία. Είναι μια χονδροειδής εφαρμογή της θεωρίας των δύο άκρων με σκοπό να ξεπλυθεί η διάχυση ακροδεξιού πολιτικού προσωπικού και να εξαγνιστεί ο ακροδεξιός λόγος: «Οι χρυσαυγίτες το παράκαναν στη βία, αυτά που έλεγαν δεν ήταν όλα λάθος όμως». Την ίδια άποψη έχει και σεβαστό μέρος του κόσμου, πιθανόν άνθρωποι που αποκατέστησαν σχέσεις αντιπροσώπευσης με τη Χρυσή Αυγή και (προσωρινά;) στεγάζονται αλλού.

Άρα, το μέλλον έχει πολλές απαιτήσεις από εμάς. Χρειάζεται μνήμη και λογική. Και να μη χάνουμε από τα μάτια μας τη συνολική εικόνα, ότι δηλαδή κρατικές δομές συνέργησαν στο έγκλημα. Το 2010 η Ελλάδα στα διεθνή όργανα ανθρωπίνων δικαιωμάτων έλεγε ξεδιάντροπα ότι στη χώρα δεν υπάρχει νεοναζιστική οργάνωση, ότι κάθε χρόνο γινόταν μια ή δυο επιθέσεις με ρατσιστικό κίνητρο. Την ώρα που τα τάγματα εφόδου άνοιγαν κεφάλια. Βοούσε η ανοιχτή συνεργασία θυλάκων εντός της ΕΛΑΣ με χρυσαυγίτες. Κραυγαλέα και η δικαστική αδράνεια ή εφεκτικότητα. Τώρα απέκτησε πρόσωπο αυτή η εφεκτικότητα, μετά τη στάση της εισαγγελέως στη δίκη της ΧΑ.  Κράτησε χρόνια η ύποπτη «ουδετερότητα» των θεσμών, την ώρα που είχαμε υπόγειες συναλλαγές κυβερνητικών στελεχών με τους υπόδικους νεοναζί, πολιτικό φλερτ με το ποινικό περιθώριο, πολιτειακά ατοπήματα όταν Πρόεδρος της Βουλής πρότεινε να ακυρωθούν κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες γιατί έλειπαν οι προφυλακισμένοι βουλευτές της ΧΑ. Μπορεί ένας να είπε το ανείπωτο για την ανάγκη μιας σοβαρής ΧΑ για να συγκυβερνά, αλλά φαίνεται ότι περισσότεροι το σκέφτονταν.

Η δικαστική απόφαση αποτελεί μεγάλη νίκη. Η ηγετική ομάδα της εγκληματικής συμμορίας εξουδετερώθηκε. Μεγάλη νίκη της δημοκρατίας. Γι’ αυτό τόσοι «κανονικοί» ακροδεξιοί παλεύουν να υφαρπάξουν την πολιτική της υπεραξία. Γιατί θα μπορούν να λένε: Το δεύτερο όμως σκέλος του συλλογισμού είναι έωλο. Γιατί εχθροί της δημοκρατίας είναι επίσης, χωρίς αυτοδικαίως να εξομοιώνονται με την εγκληματική οργάνωση και όσοι συναποτελούν την «πληθυντική» Ακροδεξιά, την καθ’ ημάς Alt- right: οπαδοί της λευκής υπεροχής, εθνικιστές, αντισημίτες, οι ισλαμοφοβικοί σεξιστές και ομοφοβικοί. Εχθροί της δημοκρατίας είναι και όσοι τζογάρουν στη διάχυτη μνησικακία, τον αντι-Διαφωτισμό, τον ιστορικό αναθεωρητισμό. Φαντάζει ευδιάκριτα αποτρόπαιο το θέαμα από απόσταση, όταν κοιτάμε την αμερικάνικη Ακροδεξιά: παλαιοσυντηρητικοί, Χριστιανοί φονταμενταλιστές, ρατσιστές, νεοναζί και καθαρόαιμοι φασίστες. Το ίδιο όμως έχουμε (τηρουμένων πολλών αναλογιών) και στην Ευρώπη, το ίδιο μπορεί να έχουμε και στην Ελλάδα. Ο Τραβέρσο κάνει λόγο για “μεταφασισμό”, ένα εν εξελίξει φαινόμενο με συνέχειες (παρακαταθήκες του κλασικού φασισμού) και με ρήξεις (χαλαρή ιδεολογία, μίγμα λαϊκισμού και ξενοφοβίας).

Εδώ και καιρό η Ακροδεξιά έχει γίνει «λανθάνουσα» επιλογή για μέρος του δημοκρατικού κοινού και κακώς αντιμετωπίζεται ακόμα με όρους ψήφου διαμαρτυρίας. Η Ακροδεξιά επηρεάζει την ατζέντα, διαμορφώνει πολιτικές παίζοντας το χαρτί της θεσμικής κανονικότητας. Αυτή είναι η πρόκληση για την επόμενη μέρα. Δυστυχώς οι αντιδράσεις του μεγαλύτερου μέρους του πολιτικού προσωπικού και των ΜΜΕ δείχνουν ότι δύσκολα θα ανταποκριθούν στην πρόκληση αυτή.