του Κωνσταντίνου Πουλή

Η κυβέρνηση σπατάλησε το «ιερό όπλο» του δημοψηφίσματος για να θέσει ένα ερώτημα που την επόμενη μέρα η ίδια  μπορούσε να ερμηνεύσει ως εντολή «να βρεθεί καλύτερη λύση». Λες και χρειαζόμασταν δημοψήφισμα για να πούμε ότι θα ήταν ωραία μια πιο καλή λύση.

Η αναπάντεχη ανθεκτικότητα του κόσμου στη χυδαία προπαγάνδα του «ναι» μετέτρεψε αυτό το παράλογο ερώτημα (απόρριψη μιας συμφωνίας χωρίς εναλλακτική πρόταση) σε μια ουσιαστική πολιτική πράξη: ο κόσμος κατάλαβε τι κρίνεται. Του το φώναζαν κάθε μέρα τα κανάλια. Είπε ότι εγώ εκεί που ήμουν δεν γυρίζω. Αφέλεια; Άγνοια των δυσκολιών της μετάβασης σε εθνικό νόμισμα; Αυτό είπε πάντως. Η κυβέρνηση υποβάθμισε αυτή την ετυμηγορία σε διαπραγματευτικό χαρτί που δεν είχε καμία τύχη, για τον ίδιο λόγο που αναφέρθηκε παραπάνω: δεν λες σε κάποιον ότι αποφάσισα δημοκρατικά να πάρω τα δανεικά με τους εξής όρους… Αυτό που μπορείς είναι είτε να παζαρέψεις λίγο τους όρους που θέτουν οι δανειστές σου είτε με θάρρος να κάνεις αυτό που κάποιοι λένε ότι είναι η μόνη επιλογή. Αλλιώς, θα χαίρεσαι με τη συμφωνία και τη στήριξη διανοουμένων και κινημάτων, θα ανεβάζεις ωραία άρθρα του Γκάρντιαν στο facebook και μετά αυτές οι ατσαλάκωτες ευρωπαϊκές φιγούρες με τις γραβάτες και το γυάλινο βλέμμα, αυτοί οι καλοσπουδασμένοι μπράβοι του κοινού μας σπιτιού, θα υπογράφουν να κοπεί το επίδομα στο πετρέλαιο θέρμανσης και εσύ θα λες ότι είναι ανάλγητοι.

Μα πού ζούμε; Είναι ανάλγητοι. Ο κάθε ανθυπογάιδαρος που άνοιξε μια μεσαία εταιρεία απολύει και προσβάλλει κάθε μέρα, και ανακαλύπτουμε έντρομοι ότι οι γραφειοκράτες του ΔΝΤ και της ΕΚΤ είναι ανάλγητοι;! Πρόκειται για τη διεθνή αφρόκρεμα της αναλγησίας. Πρόκειται για την παγκόσμια ελίτ της αναλγησίας, τους ολυμπιονίκες της. Και το λέμε για επιχείρημα; Είναι ανάλγητοι. Μόνο που η αναλγησία τους θα έπρεπε να είναι η αφετηρία της συζήτησης, όχι η επωδός με την οποία στολίζουμε κάθε αποτυχημένη διαπραγμάτευση.

Διαβάζω και ξαναδιαβάζω άρθρα για τα δίκια μας. Για τη διαγραφή χρεών στη Γερμανία κοκ. Τι σημασία έχουν όλα αυτά; Έρχεται η ώρα που μένεις με μια απόφαση και με τις συνέπειές της για όλους μας. Οι φωνές των φίλων που έλεγαν «προχώρα και εμείς είμαστε μαζί σου» είναι αδιάφορες, το ίδιο και οι ηθικολογίες. Άκουσα την καταληκτική αποστροφή του πρωθυπουργού για την Αντιγόνη. Η «Αντιγόνη» ως τραγωδία είναι ένα συγκινητικό έργο για το δίκιο. Η Αντιγόνη ως ηρωίδα πεθαίνει. Χρησιμοποιεί την ελευθερία της για να μετατρέψει τη θανατική καταδίκη της σε αυτοκτονία, κι έτσι κρεμιέται εκεί που την είχαν αφήσει να πεθάνει.

Φοβάμαι ότι σε κάποια φάση αυτής της σύγκρουσης ο ΣΥΡΙΖΑ θα αναγκαστεί να παραδεχθεί ότι εντός ευρώ δεν γίνεται όχι αυτή η πολιτική που οραματίζεται και που υποσχέθηκε, αλλά ούτε καν μια ελάφρυνση του χρέους. Το σενάριο της Ευρώπης που μεταμορφώνεται είναι ένα σενάριο ολάκερης πίτας και χορτάτου σκύλου. Αυτό δεν συνέβη και δεν μπορώ να το φανταστώ να συμβαίνει, παρότι θα είναι πολύ μεγάλη χαρά για όλους μας αν έχω άδικο. Ως τότε, όσοι επιχειρηματολογούσαν λέγοντας ότι ο Τσίπρας έχει κατά καιρούς πει ότι το ευρώ δεν είναι φετίχ, ας απαντήσουν: πότε είναι ο καιρός για να ενεργοποιηθεί αυτό το αντανακλαστικό, αν δεν είναι τώρα, με κλειστές τις τράπεζες;

Αν η κυβέρνηση αποδεχθεί μια συμφωνία επαχθέστερη από αυτήν που απερρίφθη, κάθε λογικός άνθρωπος θα θεωρήσει πως το δημοψήφισμα είχε ως αποτέλεσμα να χαθούν πολλά λεφτά με το κλείσιμο των τραπεζών και τίποτα άλλο, πως ήταν μια τρύπα στο νερό. Το ερώτημα γιατί δεν υπογράφαμε και πριν, θα είναι αμείλικτο. Έχω απόλυτη κατανόηση για όσους δεν επιθυμούν επιστροφή στη δραχμή. Αυτό δεν είναι από μόνο του λύση. Ανοίγονται και τότε πολλαπλά σενάρια, άλλα τρομακτικά και άλλα τρομακτικά αλλά με ελπίδα. Δυστυχώς κανείς δεν μπορεί πια να προσφέρει λύση που να μην περιέχει δυσκολίες. Εγώ δεν επιθυμώ και δεν μπορώ να πείσω κανέναν για τα πλεονεκτήματα της δραχμής, δεν είναι δουλειά μου. Μπορούμε όμως να ζητήσουμε να ξεκαθαριστεί ο διάλογος από τα στοιχεία της στρέβλωσης και να συζητούμε για πραγματικά προβλήματα. Έτσι τουλάχιστον η Αριστερά θα διατηρήσει το ηθικό πλεονέκτημα, θέτοντας το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, για να μπορεί να συνεχίσει να παίζει κάποιον ρόλο στις δύσκολες μέρες που έρχονται. Αλλιώς, η απέχθεια προς την προηγούμενη διακυβέρνηση των Σαμαροβενιζέλων, που οδήγησε στο «Όχι» του δημοψηφίσματος, θα μαραζώσει όχι υπό το βάρος της ανέχειας, αλλά της υποκρισίας. Η επιστροφή στη δραχμή δεν είναι λύση, είναι η αρχή ενός πολύ μεγάλου και δύσκολου δρόμου. Φοβάμαι όμως ότι αν δεν πούμε αυτό, δεν θα έχει ποτέ πια νόημα καμία κριτική στα επαχθή μνημόνια. Θα είναι ευγενή παράπονα απέναντι σε παντοδύναμους παίκτες. Εμείς θα επικαλούμαστε την Αντιγόνη και εκείνοι θα μας κλείνουν τις τράπεζες.