«Το ατελές γνωρίζει αυτό που το τέλειο αγνοεί»

Όπως είχε αναδείξει σε παλαιότερο ρεπορτάζ του το TPP, στις 9 Φεβρουαρίου 2017, οι ανάπηροι καλλιτέχνες στην Ελλάδα και τα νέα ανάπηρα παιδιά που ονειρεύονται να γίνουν ηθοποιοί, είχαν έναν σημαντικό λόγο να στήνουν γιορτή, κι αυτός ήταν η απαλοιφή του όρου της «αρτιμέλειας» από το ΠΔ 370/1983 που θέτει τις προϋποθέσεις για τη φοίτηση στις ανώτερες δραματικές σχολές. Όταν, όμως, ένας κωφός έκανε φέτος αίτηση στο κρατικό Εθνικό Θέατρο, η απορριπτική απάντηση έλεγε ότι οι Ανώτερες σχολές του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας (ΚΘΒΕ), δηλαδή οι κρατικές σχολές, δεν υπάγονται στο συγκεκριμένο προεδρικό διάταγμα, αλλά λειτουργούν σύμφωνα με το ΠΔ 336/89, στο οποίο υφίσταται ακόμα ο όρος της «αρτιμέλειας», γεγονός που οι ανάπηροι ακτιβιστές καλλιτέχνες θεωρούν ως «ξεκάθαρα θεσμικό ρατσισμό».

Τον Σεπτέμβριο κι έπειτα από διαμαρτυρία της Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία το Εθνικό Θέατρο δεσμεύτηκε, να δεχτεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις του σπουδαστικού έτους 2017-2018 αιτήσεις υποψηφίων ανάπηρων σπουδαστών. «Το πραγματικό κλουβί δεν είναι αυτό εδώ. Το πραγματικό κλουβί είναι οι κλειστές συνειδήσεις μιας αναπηροφοβικής κοινωνίας που βασίζεται σε στερεότυπα για τους ανάπηρους» έλεγαν τότε οι ακτιβιστές στη δράση διαμαρτυρίας τους, ενώ κάποιοι τόνιζαν στο TPP ότι «Είμαστε εδώ, όχι γιατί μας αφορά άμεσα. Δε θέλουμε να γίνουμε εμείς καλλιτέχνες. Είμαστε εδώ για να μη χάνονται τα όνειρα των συναναπήρων μας». 

Με το προπαρασκευαστικό εργαστήριο γίνεται ένα ακόμα βήμα για τους ανάπηρους που επιθυμούν να σπουδάσουν στις ανώτερες δραματικές σχολές. Το εργαστήριο θα διεξαχθεί με ταυτόχρονη διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα [Ε.Ν.Γ.] είναι ελεύθερο για το κοινό και θα κρατηθεί σειρά προτεραιότητας λόγω περιορισμένων θέσεων

Στο μήνυμα της ενόψει του εργαστηρίου, η Η Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών σημειώνει:

«Το ατελές γνωρίζει αυτό που το τέλειο αγνοεί» – Σπινόζα
Πώς ορίζουμε το τέλειο; Ποιο είναι το ατελές;
Η επίδραση της «κανονικότητας» στη θεατρική τέχνη.
Συναντίληψη, συνεκπαίδευση και συμπερίληψη με σεβασμό στην ανθρώπινη ποικιλομορφία.

Πόσο βαθιά είναι ριζωμένες στις διάφορες εκφάνσεις της τέχνης οι σχετικές με την αναπηρία προκαταλήψεις και στερεότυπα; Για πολλούς, οι έννοιες της τέχνης και της αναπηρίας είναι αντίθετες, γιατί θεωρούν ότι η τέχνη αποτελεί μονοδιάστατα μια έκφραση του ωραίου, του ιδανικού. Η τέχνη όμως έχει τη δυνατότητα μέσα από την ενσωμάτωση του “διαφορετικού” ατόμου στο σύνολο, να αναδείξει την πραγματική διάσταση της ζώσας κατάστασης της αναπηρίας και των ανθρώπων που τη βιώνουν και αυτό, σύμφωνα με τον Έρνεστ Φίσερ «είναι ή θα έπρεπε να είναι και το ουσιαστικό ζητούμενο για τον καλλιτέχνη». H τέχνη που ανοίγει δρόμο προς την αλήθεια αποτελεί ζητούμενο.

Η διαφορετικότητα, η συνείδηση του ανθρώπινου «ελλείμματος» ως αυτονόητου κωδικού αλήθειας – έρωτα – συνύπαρξης, είναι η βαθύτερη ουσία της ανθρώπινης σκέψης ανά τους αιώνες. Ο άνθρωπος δεν είναι τέλειος, ούτε η αξίωση και επιβολή της τελειότητας είναι ο επί της γης προορισμός του. Για να γίνει κατανοητή η βαθύτερη διασύνδεση της τέχνης με την ανθρώπινη “ατέλεια”, το έλλειμμα ή την αναπηρία, αρκεί να σκεφτούμε ότι τα αντίθετά τους έχουν εγγραφεί στην ανθρώπινη ιστορία ως τα αρχέτυπα του φασισμού. Δεν νομιμοποιείται τέχνη που να παραπέμπει στην αναγκαιότητα της άπιαστης τελειότητας και εντέλει στην επιβολή της όποιας Άριας φυλής. Η προσωπική και κοινωνική συνύπαρξη με το «έλλειμμα» είναι παρακαταθήκη τέχνης, αληθινής βαθιάς τέχνης και ο ανάπηρος άνθρωπος έχει προνομιακή σχέση με όσα συνθέτουν την πρώτη ύλη της τέχνης, μιας και έχει προνομιακή σχέση με όσα συνθέτουν την κοινωνική πρώτη ύλη διεκδίκησης του δικαιώματος στη λυτρωτική διαφορετικότητα, στην αποδοχή της ανθρώπινης ποικιλομορφίας ως μέρος αυτής.