Της Eylem Yanardagoglu*
Αν ο σημερινός πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κερδίσει τις εκλογές, αυτό θα επισφραγίσει την εδραίωση της συνταγματικής αλλαγής της περασμένης χρονιάς. Εάν κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων, ο δεύτερος γύρος έχει προγραμματιστεί για τις 8 Ιουλίου. Οι ψηφοφόροι παντως ετοιμάζονται για το ενδεχόμενο νέων εκλογών στις 8 Ιουλίου. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και οι συνασπισμοί αναμένεται να ενωθούν υποστηρίζοντας τον ισχυρότερο υποψήφιο αντίπαλό του Ερντογάν στον δεύτερο γύρο. Ένας από τους ισχυρότερους υποψήφιους απέναντι στον Ερντογάν είναι ο Μουχαρέμ Ιντζέ του CHP, ο οποίος μίλησε σε μαζικότατες διαδηλώσεις την περασμένη εβδομάδα στη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη, όπου εκατομμύρια πολίτες εμφανίστηκαν για να δηλώσουν την υποστήριξή τους.
Προτείνει την άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης αμέσως μόλις αναλάβει την εξουσία. Επίσης υποσχέθηκε την επιστροφή στο κοινοβουλευτικό σύστημα. Ο υποψήφιος του HDP, ο Κούρδος πολιτικός Σελαχατίν Ντεμιρτάς διεκδικεί την προεδρία από το κελί της φυλακής. Το κόμμα του Nτεμιρτάς είναι σημαντικό και για τις προεδρικές και για τις βουλευτικές εκλογές. Αν το HDP δεν περάσει το κατώφλι του 10% για τις βουλευτικές εκλογές, το κόμμα του Ερντογάν, το AKP, θα έχει πάνω από 50 ακόμη αντιπροσώπους στη βουλή, με βάση το καινούργιο σύστημα. Η εκτίμησή μου είναι ότι πολλοί κοσμικοί κεμαλιστές ψηφοφόροι του HDP θα το ψηφίσουν στις βουλευτικές εκλογές, και θα επιλέξουν τον Μουχαρέμ Ιντζέ για τις προεδρικές εκλογές, προκειμένου να εμποδίσουν το AKP να εξασφαλίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Οι ψηφοφόροι του HDP από την άλλη υποστηρίζουν ότι αν το HDP αποτύχει να περάσει το όριο του 10%, μπορεί οι Κούρδοι ψηφοφόροι να μποϋκοτάρουν τον δεύτερο γύρο των εκλογών. Όμως αν περάσουν, θα ενωθούν ενάντια στον ισχυρότερο υποψήφιο, τον Ερντογάν, στον δεύτερο γύρο, έτσι πολλοί οπαδοί του HDP λένε ότι θα υποστηρίξουν τον Ιντζέ. Παρότι CHP και HDP δεν αποτελούν επίσημα συμμαχία, η συμπόρευση και αλληλοστήριξη φαίνεται ότι υπάρχει στη θέληση των ψηφοφόρων τους.
Ακόμη και αν ο Ερντογάν επανεκλεγεί οι ειδικοί συνταγματολόγοι εξηγούν ότι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα για αυτόν. Αν το κόμμα του δεν εξασφαλίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο και επιλέξει να διαλύσει τη Βουλή, τότε δεν μπορεί ο ίδιος να είναι υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές ξανά.
Μετά τις εκλογές του 2014 υπάρχει ένα αυξανόμενο πολιτικό κίνημα εθελοντών, παρατηρητών στα εκλογικά κέντρα, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα εκλογικής απάτης, κλοπή ψηφοδελτίων κλπ. Σημαντικός αριθμός πολιτών οργανώνεται σε δίκτυα πολιτών και συγκεντρώθηκαν στα εκλογικά κέντρα από τις 6 το πρωί προκειμένου να προστατεύσουν τα πολιτικά δικαιώματά τους.
Αυτό είναι απολύτως κρίσιμο γιατί οι νέοι κανονισμοί προβλέπουν ότι οι εκλογικοί φάκελοι και τα έγγραφα που δεν έχουν επίσημη σφραγίδα μπορούν επίσης να προσμετρηθούν ως έγκυρα. Αυτό αποτελεί μεγάλη πηγή ανησυχίας για πολλούς πολίτες και είναι πιθανόν να αποτελέσει ένα εργαλείο για την αλλοίωση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Είμαι και εγώ εθελόντρια στην εκλογική περιοχή μου στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν πολύ ενθαρρυντικό να βλέπεις τόσους πολλούς πολίτες να εμφανίζονται στις 8:00 το πρωί, με το που άνοιξαν οι κάλπες και ελπίζω ότι αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει.
Στις προηγούμενες εκλογές που έγιναν το καλοκαίρι, ιδίως οι ψηφοφόροι της μεσαίας τάξης που δεν άφησαν τις διακοπές τους για να μπορέσουν να ψηφίσουν, δέχθηκαν πολύ ισχυρή κριτική. Φέτος δεν φαίνεται να έχει συμβεί κάτι παρόμοιο. Οι πολίτες δεν εγκατέλειψαν τις πόλεις και ανέβαλαν τις διακοπές τους. Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία για παράδειγμα ανέφεραν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των διακοπών που κλείνονται νωρίς, ακυρώθηκαν από τη στιγμή που ανακοινώθηκαν οι εκλογές. Δεν ξέρουμε ακόμα το ποσοστό της συμμετοχής στις εκλογές. Με βάση αυτό που έχω δει, ωστόσο, πιστεύω ότι θα είναι υψηλό. Οι κάλπες κλείνουν στις 5:00 και τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν απόψε. Μέχρι στιγμής φαίνεται ότι η διαδικασία εξελίσσεται ειρηνικά.
*H Eylem Yanardagoglu διδάσκει Επικοινωνία στο πανεπιστήμιο Kadir Has στην Κωνσταντινούπολη.