του Θάνου Καμήλαλη
Δύο από αυτούς, είναι ο Seán Binder, ένας 27χρονος Γερμανός και η Sarah Mardini μία 25χρονη Σύρια πρόσφυγας που βρίσκεται στη Γερμανία. Η Διεθνής Αμνηστία πραγματοποιεί καμπάνια, ζητώντας την απόσυρση των κατηγοριών, ενώ καταγγέλλει ότι η Sarah θα δικαστεί ερήμην της, καθώς «οι ελληνικές αρχές αρνήθηκαν να άρουν την απαγόρευση ταξιδιού της». H Sarah μάλιστα, είχε προκαλέσει θαυμασμό διεθνώς το 2015, όταν μαζι με την αδερφή της επί τρεισήμισι ώρες τραβώντας ένα φουσκωτό γεμάτο πρόσφυγες προς τα ελληνικά παράλια, σώζοντας 18 ανθρώπους με τους οποίους είχαν ξεκινήσει μαζί από τα παράλια της Τουρκίας.
Ο Seán βρέθηκε στο Σύνταγμα, το μεσημέρι της Δευτέρας, σε δράση της Διεθνούς Αμνηστίας και μίλησε στο TPP για την υπόθεση: «Ήμουν εθελοντής διασώστης σε μία ελληνική την Emergency Response Centre International (E.R.C.I.), από τον Οκτώβριο του 2017 μέχρι περίπου τον Αύγουστο του 2018. Λειτουργούσαμε σε συνεργασία με τις αρχές, όπως το Λιμενικό. Τους βοηθούσαμε με την εκπαίδευση, τους προσφέραμε πόρους όταν είχαν ανάγκη. Αυτό που προσπαθούσαμε να κάνουμε, ήταν να καλύψουμε ένα κενό, υπήρχε ένα κενό στις υπηρεσίες. Είχαμε δύο πλοία, βγαίναμε στη θάλασσα, είχαμε μία κλινική στην ακτή. Οι γιατροί μας μπορούσαν να ανταποκριθούν σε έκτακτη ανάγκη μέσα σε 5-7 λεπτά, τη στιγμή που το να φτάσει ένα ασθενοφόρο από τις αρχές στην παραλία θα έπαιρνε 35-40 λεπτά. Κι αυτό κάναμε, για μήνες.
Πρώτη φορά με συνέλαβαν τον Φεβρουάριο του 2018 και κρατήθηκα για δύο μέρες, μαθαίνοντας ότι αντιμετωπίζω κατηγορίες για πολύ σοβαρά εγκλήματα. Μας κάλεσαν για ανάκριση πρώτα, χωρίς να μας εξηγήσουν τι ήθελαν. Και βγήκε μία διαρροή από την αστυνομία ότι είμαστε κατάσκοποι. Ότι εγώ και η Σάρα κατασκοπεύαμε, ότι κλέψαμε ένα στρατιωτικό φορτηγό και προσπαθήσαμε να μπούμε σε στρατιωτική βάση για να κλέψουμε υλικό. Αυτό διέρρευσε η αστυνομία. Μετά μας συνέλαβαν ξανά τον Αύγουστο. Πέρασα τρεισήμισι μήνες στη φυλακή, πρώτα στο Αστυνομικό Τμήμα Λέσβου και μετά στις Φυλακες Χίου».
Μαζί με τον Seán τη Sarah, ακόμα μία ακτιβίστρια και τον ιδιοκτήτη της ΜΚΟ, από τους 24 που θα οδηγηθούν στο εδώλιο, στη φυλακή βρέθηκε και ο διασώστης Νάσος Καρακίτσος. Στη δίκη που ξεκινάει στις 18 Νοεμβρίου, οι 24 θα βρεθούν κατηγορούμενοι για πλημμελήματα, τα οποία όμως μπορεί να επιφέρουν ποινή κάθειρξης έως και 8 ετών. Ανοιχτή όμως παραμένει εδώ και 3 χρόνια και η δικογραφία εναντίον τους για πολύ σοβαρά κακουργήματα, όπως λαθραία διακίνηση ανθρώπων, συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση και ξέπλυμα χρήματος, οι οποίες, αν εκδικαστούν, μπορεί να οδηγήσουν σε φυλάκιση έως και 25 ετών. Δεν έχουν απαγγελθεί κατηγορίες, αλλά οι κατηγορούμενοι διασώστες φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν και αυτήν την δίωξη κάποια στιγμή, όσο ο φάκελος παραμένει ανοικτός.
Ο Νάσος Καρακίτσος, όπως εξηγεί στο TPP, μέσα στη δικογραφία αναφέρεται συγκεκριμένα ως «επικίνδυνος», χωρίς να εξηγείται το γιατί. Όπως προσθέτει επίσης, ότι στη δικογραφία το «Νάσος» χαρακτηρίζεται ως «εγκληματικό ψευδώνυμο», καθώς στα επίσημα έγγραφα προφανώς αναφέρεται με το βαφτιστικό του, Αθανάσιος. «Εγώ πριν ήμουν security σε πλοία. Το 2015 λάβαμε ένα email που μας ρωτούσε αν είμαστε διαθέσιμοι για εθελοντισμό, αν μπορούμε να πάμε να βοηθήσουμε. 5 Ιανουαρίου του 2016 εγώ ήμουν στη Λέσβο σαν εθελοντής, τελικά με προσλάβανε και τελικά κάθισα σχεδόν δύο χρόνια. Ήταν πολύ πολύ δυνατό το συναίσθημα» εξηγεί.
«Εγώ είχα φύγει από τη Λέσβο όταν άρχισαν οι συλλήψεις. Ένα βράδυ η αστυνομία πήγε κι έκανε έλεγχο στο τζιπ που είχε η ΜΚΟ δύο χρόνια, που το ήξερε όλη η Λέσβος. Εκείνο το βράδυ πήγαν εκεί και ξεβίδωσαν τις πινακίδες, χωρίς καμία άλλη εξήγηση και λένε ότι βρήκαν κάτι “πλαστές” από πίσω, που ήταν απλά κάτι αυτοκόλλητα. Από εκεί ξεκινούν και λένε ότι πλαστογραφήσαμε τις πινακίδες, ότι υποτίθεται ότι θέλουμε να δείχνει ότι είναι στρατιωτικό το όχημα. Εντωμεταξύ το τζίπ το ήξερε όλος ο κόσμος και μας είχαν κάνει δεκάδες ελέγχους. Μετά βρήκανε κάτι συνομιλίες στο whatsapp, σε γκρουπ που είχε φτιάξει η ίδια η Ύπατη Αρμοστεία, η οποία ήταν υπεύθυνη για να μεταφέρει τους ανθρώπους στο καμπ, στη Μόρια τότε και την ενημερώναμε για τις αφίξεις. Από εκεί πήραν κάτι κομμάτια που τους βολέψανε και φτιάξανε αυτή τη φούσκα που φτιάξανε» πρόσθέτει ο Νάσος. Ερμηνεύει μάλιστα την κίνηση της Αστυνομίας ως αποτέλεσμα πολιτικών πιέσεων, σε μια περίοδο που το κύμα αλληλεγγύης του 2015 είχα κοπάσει και αρκετοί κάτοικοι του νησιού, με τη Μόρια γεμάτη, έλεγαν ότι οι αρχές «δεν κάνουν τίποτα»
Με τη συνήθη πρακτική των εξωφρενικών διαρροών της ΕΛ.ΑΣ, η υπόθεση βρήκε το δρόμο της σε πολλά μεγάλα ΜΜΕ, με δήθεν συνταρακτικές πληροφορίες για τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους, από την παρακολούθηση στρατιωτικής βάσης, αλλά και των «κινήσεων του Λιμενικού» και αναφορές στον «φάκελο ERCI». Σταδιακά βέβαια, μετά τη μαζική αναπαραγωγή των τρομοθηρικών διαρροών της Ασφάλειας, άρχισαν να προκύπτουν οι πρώτες τρύπες στην όλη υπόθεση.
Οι δύο διασώστες από την πλευρά τους, όταν είδαν τις κατηγορίες γέλαγαν. «Νομίζαμε ότι ήταν αστείο» σημείωσαν και οι δύο. «Αυτό φαίνεται και από το ότι μας άφησαν ελεύθερους στους 3μιση μήνες, ενώ κανονικά για τέτοια κακουργήματα θα έπρεπε να μας κρατήσουν όλο το 18μηνο μέσα. Ενώ ακόμα δεν έχουν απαγγελθεί οι κατηγορίες για τα κακουργήματα, τρία χρόνια μετά» σημειώνει ο Νάσος Καρακίτσος. Η Διεθνής Αμνηστία επικαλείται τη γνωμοδότηση της νομικής εταιρείας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Leigh Day, στην οποία προσέφυγε ο Sean. Σύμφωνα με αυτήν την οποία κανένα στοιχείο της δικογραφίας δεν ευσταθεί. Απεναντίας «έχουν σημειωθεί αρκετές σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα». Εκτενή ανακοίνωση για την υπόθεση είχε βγάλει και το Human Rights Watch για την προφυλάκιση των 4 ακτιβιστών, ενώ έγιναν εκκλήσεις στο Ευρωκοινοβούλιο για την αποφυλάκισή του Sean και της Sarah.
«Αυτήν τη στιγμή οι άνθρωποι φοβούνται να πάνε στην παραλία να δώσουν ένα μπουκάλι νερό και μία κουβέρτα»
Το γεγονός όμως ότι η δικογραφία κρίνεται γελοία από κάθε ανεξάρτητο παρατηρητή, δεν αναιρεί το γεγονός ότι η συγκεκριμένη υπόθεση σκόρπισε φόβο σε άλλες ομάδες εθελοντών που δραστηριοποιούνται στο νησί. Σε συνδυασμό με την άνοδο της Νέας Δημοκρατίας και την περαιτέρω σκλήρυνση της στάσης της χώρας στο προσφυγικό, σταδιακά οι παραλίες των νησιών ερήμωσαν από αλληλεγγύη, ανοίγωντας τον δρόμο σε περισσότερες παράνομες επαναπροωθήσεις χωρίς «ενοχλητικούς» μάρτυρες.
«Το θέμα δεν είναι να μας βγάλουν ενόχους, το θέμα είναι να καθυστερήσουν όσο γίνεται. Αυτό θα πάρει χρόνια και το πραγματικό κόστος είναι ότι δεν υπάρχει διάσωση στο νησί. Όλοι φοβούνται, εξαιτίας αυτής της πρακτικής. Εξαιτίας των εξόδων που κοστίζει όλη αυτή η δίωξη και του φόβου ότι κάποιος θα προφυλακιστεί για μήνες» τόνισε ο Sean Binder στο TPP. «Είναι μόνο μία από τις δεκάδες διώξεις που γίνονται στην Ε.Ε. Έχουν γίνει περίπου 60 διώξεις, 180 ατόμων μέχρι τώρα. Αυτό είναι τεράστιος κίνδυνος. Ίσως όμως η υπόθεση αυτή είναι ένα τεστ γιατί πρώτη φορά τόσες πολλές κατηγορίες αποδίδονται σε τόσα πολλά άτομα. Έχουμε δει διώξεις για διακίνηση πριν, αλλά εδώ είναι μία πολύ μεγάλη υπόθεση. Ανησυχούμε ότι όποιος χρησιμοποιεί whatsapp μπορεί να κριθεί ένοχος, όποιος διασώζει ζωές μπορεί να κριθεί ένοχος, όποιος προσφέρει βοήθεια μπορεί να κριθεί ένοχος» συνέχισε.
«Άδειασε το νησί. Αυτήν τη στιγμή οι άνθρωποι φοβούνται να πάνε στην παραλία να δώσουν ένα μπουκάλι νερό και μία κουβέρτα σε πρόσφυγες. Γιατί ποιος ξέρει για τι μπορεί να τους κατηγορήσουν. Aν δεν υπήρχαν τότε αυτές οι “κακές οι ΜΚΟ”, τότε θα είχε πεθάνει κόσμος στις ακτές και περισσότερος κόσμος στη θάλασσα» αναφέρει ο κ. Καρακίτσος.
«Αυτή η δίκη στην Ελλάδα έχει μεγάλο συμβολικό χαρακτήρα. Στην Ιταλία, στη Γαλλία, σε όλη την Ευρώπη, βλέπουμε όλο και περισσότερα άτομα να διώκονται επειδή βοηθούν ανθρώπους, επειδή προσφέρουν ανθρωπιστικό έργο. Για εμάς αυτό πρέπει να σταματήσει και ζητάμε από τις ελληνικές αρχές να αποσύρουν όλες τις κατηγορίες» δήλωσε στο TPP ο διευθυντής του Βέλγικου Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Wies De Grave, και πρόσθεσε:
«Βλέπουμε αλλαγές στη νομοθεσία, στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Στην Ελλάδα συγκεκριμένα υπάρχει μία αοριστία σε συγκεκριμένες διατάξεις, που απειλεί με διώξεις ανθρώπους που κάνουν ανθρωπιστικό έργο και ζητούμε να τροποποιηθούν αυτές οι ρυθμίσεις. Βλέπουμε μία ολόκληρη σειρά από συνεχείς αναφορές για παράνομες επαναπροωθήσεις. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. Αυτό που ζητούμε είναι να δημιουργηθεί ένας ανεξάρτητος μηχανισμός που θα παρακολουθεί τα σύνορα, έτσι ώστε αντικειμενικά και ουδέτερα να έχουμε σαφή εικόνα για το τι συμβαίνει στα σύνορα της Ελλάδας»
«Γιατί εσύ τι θα έκανες; Ο καθένας θα διέσωζα κάποιον που είναι σε κίνδυνο. Δεν έχει σημασία ποιος είναι» τόνισε ο Sean.
«Το ερώτημα εδώ δεν είναι μόνο αν θα βοηθούσες πρόσφυγες ή όχι. Το ερώτημα είναι αν θα βοηθούσες τον οποιονδήποτε βρισκόταν σε ανάγκη. Δεν είχε σημασία ποιος είναι, αν είναι πρόσφυγας, αν είναι οποιοσδήποτε, ακόμα και φασίστας. Αν πνίγεσαι θα προσπαθήσω να βοηθήσω. Δεν αποφασίζω εγώ το αν ο πρόσφυγας θα πάρει το άσυλο και δεν αποφασίζω αν ο φασίστας θα μπει στη φυλακή. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι στη διάσωση, αν το χρειάζεσαι θα τρέξουμε να σε βοηθήσουμε. Τίποτα παραπάνω από αυτό».