Του Κώστα Εφήμερου
«Όταν πρέπει να τελειώνουμε με τα ελλείμματα και να βγούμε από την Κρίση δεν μπορούμε να ανεχόμαστε θύλακες αδιαφάνειας και δημόσιας σπατάλης. Η Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση, η ΕΡΤ, είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση μοναδικής αδιαφάνειας και απίστευτης σπατάλης. Και αυτό τελειώνει σήμερα…»
Με αυτά τα λόγια ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Σίμος Κεδίκογλου ανακοινώνει την 11η Ιουνίου το κλείσιμο της ΕΡΤ. 96 ημέρες μετά -και ενώ οι εργαζόμενοι της την κρατάνε ακόμη ανοιχτή- στους τηλεοπτικούς δέκτες την θέση των καναλιών της ΕΡΤ έχει πάρει πλέον ένα και μοναδικό κανάλι με το όνομα «Δημόσια Τηλεόραση». Πώς τα πηγαίνει άραγε το νέο κανάλι στους τομείς της διαφάνειας και της σπατάλης;
Ο υφυπουργός εκθέτει την εταιρία
Όλοι οι ειδικοί απορούσαν πού βρήκε η ΔΤ τον broadcast εξοπλισμό ψηφιακής μετάδοσης που απαιτείται για τη μετάδοση του τηλεοπτικού σήματος. Η απάντηση ακούει στο όνομα TELMACO, εταιρία προμήθειας ηλεκτρονικού εξοπλισμού που, σύμφωνα με τη Διαύγεια, είχε εισπράξει από την ΕΡΤ περισσότερα από 760.000 ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια. Σύμφωνα με πληροφορίες του ΤΡΡ, αυτή ακριβώς η εταιρία φροντίζει έναντι υψηλών ανταλλαγμάτων να καλύψει τα κενά της ΔΤ. Τα φορτηγά της εταιρίας στις εγκαταστάσεις της ΔΤ αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα. Ακόμα πιο κραυγαλέα είναι η παρουσία του επί χρόνια είτε στενού συνεργάτη είτε υπαλλήλου της TELMACO, Κώστα Στεργιάδη, που συμμετέχει στην παραγωγή της ΔΤ.
Το ΤΡΡ επικοινώνησε με τον Βασίλη Κυριαζή, γενικό διευθυντή της Telmaco, ο οποίος αρνήθηκε «οποιαδήποτε σχέση της εταιρίας του με την ΔΤ». Ο Γκίκας Μάναλης, Ειδικός διαχειρσιτής για την εκκαθάριση της ΕΡΤ, απέφυγε να απαντήσει σε σχετική ερώτησή μας με email, το ίδιο και το υπουργείο Οικονομικών που είναι τυπικά ιδιοκτήτης της ΔΤ. Τελικά τους ισχυρισμούς της TELMACO διέψευσε ο ίδιος ο υφυπουργός Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης Παντελής Καψής, ο οποίος σε τηλεφωνική επικοινωνία με το ΤΡΡ επιβεβαίωσε τις πληροφορίες μας λέγοντας: «Εξ όσων γνωρίζω, η ΔΤ έχει νοικιάσει μηχανήματα από την Telmaco».
Πάντως, στη Διαύγεια δεν εμφανίζονται πληρωμές του υπουργείου Οικονομικών ή της ΔΤ, ούτε προς την TELMACO ούτε προς άλλη εταιρία. Είναι άγνωστο από ποια κονδύλια προέρχονται τα δημόσια χρήματα που σπαταλά μέχρι τώρα η ΔΤ για εξοπλισμό ή για αμοιβές.
Αλυσίδα αδιαφάνειας
Τα παρατράγουδα αδιαφάνειας έχουν αρχίσει από την πρώτη στιγμή της ίδρυσης της ΔΤ και συνεχίζονται αδιάπτωτα. Το υπουργείο Οικονομικών -στο οποίο εντάσσεται η περιουσία της ΕΡΤ μετά το κλείσιμο- ορίζει εκκαθαριστή τον μέχρι πρότινος διευθύνοντα σύμβουλό της, Γκίκα Μάναλη. Ο ίδιος υπογράφει και την ιστορική τελευταία απόφαση της ΕΡΤ που δημοσιεύεται στη Διαύγεια με ημερομηνία 11/6 (10.23 π.μ.) σχετικά με τον διαγωνισμό για την εμπορική εκμετάλλευση του δορυφορικού σήματος της ΕΡΤ παγκοσμίως, πλην Ευρώπης. Η υπόθεση είχε προκαλέσει πολλές συζητήσεις και καταγγελίες περί αδιαφάνειας από τις εμπλεκόμενες εταιρίες.
Το γράψε-σβήσε των συμβασιούχων
Ο Γκίκας Μάναλης είναι αυτός που ξεκινάει και τον περιβόητο διαγωνισμό για την πλήρωση 570 θέσεων, αρχικά, και άλλων 1.400 περίπου σε δεύτερη φάση «όταν οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ παραδώσουν το Ραδιομέγαρο». Η λίστα των επιτυχόντων που δημοσιεύεται από τον εκκαθαριστή σβήνεται και γράφεται ξανά και ξανά. Οι άνθρωποι της ΔΤ τηλεφωνούν σε πρώην εργαζόμενους της ΕΡΤ και τους ζητάνε να κάνουν αιτήσεις ακόμα και μετά τη λήξη της προθεσμίας. Τους δασκαλεύουν μάλιστα για το πώς να κάνουν ενστάσεις, βασιζόμενοι στην προχειρότητα με την οποία στήθηκε η διαδικασία. Η νέα δημόσια τηλεόραση που φαντασιώνεται αναλογίες με το BBC προσλαμβάνει εν έτει 2013 με αιτήσεις στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Η διαδικασία αναγκάζει για πρώτη φορά αξιωματούχο δυτικού κράτους να λέει σε εθνικό δίκτυο «ήταν και κάτι email που πήγαν στο spam».
Ιδιωτική εκπομπή δημοσίου σήματος
Η ΔΤ ξεκινάει να εκπέμπει στις 10 Ιουλίου, ένα μήνα μετά την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε παράνομο το «μαύρο» στις συχνότητες. Κατά παράβαση της ίδιας απόφασης, η λεγόμενη «δημόσια τηλεόραση» δεν περιλαμβάνει αρχικά ενημερωτικές εκπομπές αλλά τμήματα του αρχείου της ΕΡΤ (μέρος του οποίου βρισκόταν στο Κανάλι της Βουλής). Η μετάδοση γίνεται από το ιδιωτικό studio TVE που μετοχικά ανήκει στον «Πήγασο» του Φώτη Μπόμπολα (είναι και πρόεδρος του TVE) και στον «ΔΟΛ» του Σταύρου Ψυχάρη. Το TVE, από το οποίο ξεκίνησε και το MEGA, βαρύνεται με την υπόθεση ανάθεσης της μεικτής παραγωγής «Μεσογείων 136» με την Αθηνά Σαλαγκούδη και του «Επτά», για το κόστος των οποίων ξεκίνησαν προκαταρκτικές έρευνες της εισαγγελίας.
Η χρήση του TVE δεν προκύπτει από κανένα δημόσιο έγγραφο. Για την ακρίβεια, από την ίδρυση του «ενδιάμεσου φορέα» μέχρι σήμερα, στη Διαύγεια (θυμίζουμε ότι βάσει νόμου καμία απόφαση που δεν δημοσιεύεται στη Διαύγεια δεν είναι εκτελεστή) οι μόνες αποφάσεις του υπουργείου Οικονομικών αφορούν την πρόσληψη των 439 εργαζομένων.
Κι όμως, ακόμα κι αυτή η ίδια η απόφαση πρόσληψης δημιουργεί νέα ερωτηματικά. Η σχετική ΑΔΑ υπογράφεται στις 20 Αυγούστου, 40 ημέρες αφού η ΔΤ εκπέμπει σήμα. Με ποιους εργαζόμενους λειτουργεί όλο αυτόν τον καιρό; Το TPP δημοσίευσε στοιχεία που αποδεικνύουν ότι κύρια στελέχη του καναλιού εργάζονταν γι’ αυτό πολύ πριν υπογράψουν την σύμβασή τους.
Κι αν αυτή είναι μια μικρή παρατυπία που στο κάτω-κάτω ήδη ελέγχεται από την εισαγγελία, υπάρχουν άλλα σημεία πολύ πιο σημαντικά για τη λειτουργία ενός τηλεοπτικού σταθμού, το οποίο χρειάζεται ειδικό εξοπλισμό μετάδοσης, γραμμές, μονταζιέρες, λινκ κ.ο.κ.
Μια ψευδής αφήγηση
Η ΔΤ μετά την δημόσια κατακραυγή και την κοινοβουλευτική ερώτηση 48 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για το TVE μαζεύει άρον-άρον τα μπογαλάκια της από το και μεταφέρεται αρχικά στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και μετέπειτα στα κτήρια της ΕΡΤ στη Μουρούζη και στην Κατεχάκη. Αυτό υπηρετεί και την αφήγηση που υποστηρίζει το υπουργείο Οικονομικών σχετικά με το πώς λειτουργεί η νέα δημόσια τηλεόραση: Η ΔΤ υποτίθεται ότι λειτουργεί με τον εξοπλισμό της πρώην ΕΡΤ, που βρίσκεται πλέον στα χέρια του κράτους.
Αυτό όμως δεν είναι αληθές. Το TVE και η Κατεχάκη λειτουργούσαν ως βοηθητικά studio και δεν διέθεταν τον broadcast εξοπλισμό ψηφιακής μετάδοσης που απαιτείται για τη μετάδοση του τηλεοπτικού σήματος. Εδώ ακριβώς υπεισέρχεται η εταιρία Telmaco, που υπήρξε και μια από τους μεγαλύτερους προμηθευτές της πρώην ΕΡΤ.
Στη μετάδοση του ραδιοτηλεοπτικού σήματος, εκτός από την TELMACO έχουν εμπλακεί μέχρι σήμερα και άλλοι ιδιώτες. Η Digea έχει παραδεχτεί ότι παρέχει υπηρεσίες κωδικοποίησης και πολυπλεξίας, Ο ΟΤΕ παρέχει τις γραμμές για τη σύνδεση με τους πομπούς, μια άλλη εταιρία προσφέρει το πρόγραμμα Broadcats για τη διαχείριση του ραδιοφωνικού σήματος κ.λπ.
Τα ερωτήματα
Εγείρονται λοιπόν και πάλι τα ερωτήματα. Ποιος αποφασίζει για την ενοικίαση εξοπλισμού; Βάσει ποιων διαδικασιών και ποιου νομικού πλαισίου; Μπορεί ένα πρόσωπο δημοσίου δικαίου να προχωράει σε συμβάσεις χωρίς την προκήρυξη διαγωνισμών; Μπορεί το δημόσιο να πληρώνει, χωρίς πρώτα να καταχωρεί στη Διαύγεια σχετική εκτελεστική απόφαση; Ποιος τελικά υποπίπτει στο θανάσιμο αμάρτημα της αδιαφάνειας;
Πολλά έχουν ειπωθεί μέχρι σήμερα για το κόστος του κλεισίματος της ΕΡΤ. Στη συνέντευξη Τύπου που οργάνωσαν οι εργαζόμενοί της παρουσιάστηκαν ενδιαφέροντα στοιχεία για τα διαφυγόντα κέρδη του δημοσίου από ακυρωμένες συμβάσεις. Ωστόσο, τώρα προκύπτει ακόμα ένα χειροπιαστό ζήτημα:
Η ΕΡΤ βρίσκεται υπό εκκαθάριση. Τούτο σημαίνει ότι ο ενδιάμεσος φορέας δεν μπορεί να προβεί σε νέες επενδύσεις. Είναι δηλαδή υποχρεωμένος να ενοικιάζει εξοπλισμό και υπηρεσίες προκειμένου να λειτουργεί. Στην περίπτωση της ραδιοτηλεόρασης, όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Αν, για παράδειγμα, το μηνιαίο (!) κόστος ενοικίασης του πανάκριβου εξοπλισμού είναι στο ένα δέκατο της αξίας αγοράς του, αυτό σημαίνει ότι ο έλληνας φορολογούμενος καλείται να πληρώσει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ για κάτι που δεν θα αποτελέσει περιουσιακό στοιχείο του δημοσίου.
Η απίστευτη απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει σε μια νύχτα τη δημόσια ραδιοτηλεόραση προκειμένου να ικανοποιήσει τις επιταγές της Τρόικας προκαλεί σημαντική ζημιά στο δημόσιο. Η προχειρότητα δε με την οποία εκτελείται το σχέδιο σωτηρίας της κυβέρνησης μέσω της δημιουργίας της «Δημόσιας Τηλεόρασης» έχει προκαλέσει ήδη το ενδιαφέρον των δικαστικών αρχών. Τα οικονομικά αποτελέσματα της «Δημόσιας Τηλεόρασης» θα φανούν κάποια στιγμή. Μέχρι τότε, ο (αγνώστου ύψους) λογαριασμός θα πληρώνεται ρεφενέ από όλους τους φορολογούμενους.