Όποιος παρακολουθεί τις εξελίξεις πέριξ των Αγίων Τόπων είναι γνώριμος με πύρινες ανακοινώσεις από πλευράς Παλαιστινιακών Οργανώσεων τύπου «Ο εχθρός θα πληρώσει βαρύ τίμημα για τα εγκλήματα του», «Μόλις άνοιξαν οι πύλες της κολάσεως» κ.α. Με τον καιρό αυτά έγιναν κενό γράμμα και ρητορική χωρίς αντίκρισμα που κανένας δεν τα έπαιρνε στα σοβαρά. Είναι χαρακτηριστικό πως στις τελευταίες μεγάλες εντάσεις στη Γάζα η Χαμάς δεν είχε εμπλακεί άμεσα, αντίθετα είχε περιοριστεί στο να δώσει το πράσινο φως στην μικρότερη Ισλαμική Τζιχάντ να εξαπολύσει ρουκέτες προς το Ισραήλ όταν δολοφονήθηκαν οι ηγέτες της. Όλα τα σημάδια έδειχναν πως η Χαμάς είτε δεν είχε την προθυμία, είτε δεν ήταν σε θέση να αντιπαρατεθεί με την ισραηλινή πολεμική μηχανή. Κάτι διόλου παράλογο δεδομένης της απίστευτης υπεροπλίας του ισραηλινού κράτους.
Πολλοί πίστευαν δικαίως πως η Χαμάς δεν ήθελε την επανάληψη βομβαρδισμών που αφενός γονάτιζαν τις υποδομές της ήδη καθημαγμένης οικονομικά Γάζας και αφετέρου επέφεραν μεγάλη αιμορραγία στον τοπικό πληθυσμό αλλά και στις τάξεις των στελεχών της. Υπενθυμίζεται πως σε κάθε επιχείρηση του ισραηλινού στρατού στη Γάζα οι αξιωματούχοι της Χαμάς είναι στο στόχαστρο. Σε αυτή βάση λοιπόν για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ενισχύθηκε η πεποίθηση ότι η Χαμάς δεν θα προχωρούσε ποτέ σε επιθετική ενέργεια.
Και ίσως εδώ να βρίσκεται η απάντηση στο μεγαλύτερο φιάσκο των πολυδιαφημισμένων υπηρεσιών ασφαλείας του Ισραήλ. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της αστοχίας οφείλουμε να δούμε τις λεπτομέρειες της επιχείρησης. Τις πρωινές ώρες ομάδες ενόπλων ανατίναξαν σε πολλαπλά το φράχτη που χωρίζει τη Γάζα από την ιστορική Παλαιστίνη και πραγματοποίησαν επιδρομές σε φυλάκια, στρατιωτικές βάσεις και εν τέλει ισραηλινά κιμπούτς, εποικισμούς και πόλεις. Την ίδια στιγμή επιχειρήθηκε διείσδυση δια θαλάσσης ενώ αλεξιπτωτιστές πλαγιάς και drones συμμετείχαν από αέρος. Και φυσικά υπήρχε η κάλυψη πυροβολικού με την εκτόξευση εκατοντάδων ρουκετών την ώρα της επίθεσης. Για μια πρακτικά ελαφρά οπλισμένη πολιτοφυλακή η προετοιμασία μια τέτοιας επιχείρησης δεν μπορεί να πήρε παρά πολύ χρόνο, ενδεχομένως μήνες, και το ίδιο διάστημα η ηγεσία θα έπρεπε να ήταν σε διαρκείς διαβουλεύσεις γιατί οπωσδήποτε υπήρχαν άτομα που εξέφραζαν επιφυλάξεις, αν όχι ενστάσεις.
Αφενός η ηγεσία είναι υπό διαρκή παρακολούθηση και αφετέρου ικανός αριθμός όσων εκπαιδεύονταν για την επιχείρηση θα είχε μιλήσει για αυτή σε πρόσωπα του περιβάλλοντος του. Μη ξεχνάτε ότι μιλάμε για εκατοντάδες εμπλεκόμενους γύρω στα 18, άτομα δηλαδή που το αίμα τους βράζει και άρα επιρρεπή να περηφανευθούν για το ρόλο τους σε κάτι που σίγουρα τους φάνταζε μεγάλο. Δεν μπορεί λοιπόν να μην έφτασαν κάποιοι ψίθυροι στους κοριούς που παρακολουθούν τη ζωή στη Γάζα. Το πιο πιθανό σενάριο λοιπόν είναι ότι αυτές οι αναφορές υπήρξαν, παραδόθηκαν υπηρεσιακά και αξιολογήθηκαν ως αβάσιμες από τα ανώτατα κλιμάκια της Μοσάντ και της Σιν Μπετ. Γιατί έγινε αυτό; Μα επειδή αυτοί ‘ηξεραν’ ότι οι ηγέτες της Χαμάς δεν θα έκαναν ποτέ τέτοια τρέλα.
Και κάπου εδώ προκύπτει το ερώτημα ως το προς τι ώθησε τη Χαμάς να διαβεί το Ρουβίκωνα. Υπάρχουν πολλές αναλύσεις που κάνουν μνεία στις λεπτές και παράξενες ισορροπίες μεταξύ του Ιράν, των πλουσίων αραβικών κρατών του κόλπου, της Αιγύπτου και της Δύσης. Φυσικά και οι παραπάνω αναλύσεις έχουν την αξία τους αλλά αφήνουν έξω ένα κρίσιμο παράγοντα. Αν κάποιος έρθει και σου πει να πας σε μια επιχείρηση αυτοκτονίας γιατί αυτό είναι γεωπολιτικά συμφέρον, πόσο πιθανό είναι να συναινέσεις να θυσιαστείς; Σε συνθήκες σαν αυτές που ζούμε εμείς, πρακτικά καμία. Αλλά οι κάτοικοι της Γάζας δε ζουν σε τέτοιες συνθήκες και όπως εύκολα συνάγεται από τις εικόνες και τα βίντεο που βλέπουμε στα κοινωνικά δίκτυα όλοι όσοι συμμετείχαν στην επιχείρηση δεν το έκαναν υπό πίεση. Μάλλον το αντίθετο. Ίσως και κάποιοι να ωθήθηκαν από την απλή περιέργεια να δουν τον κόσμο έξω από την ασφυκτική φυλακή που γεννήθηκαν.
Κάποιος που στέκει τη Δύση και δεν έχει γνώση του γενικότερου πλαισίου, δικαίως απορεί για το αίσθημα χαράς που σκόρπισε στον αραβικό κόσμο μια επιχείρηση που άφησε πίσω της δεκάδες νεκρούς, μεταξύ αυτών και αμάχων. Αυτό έγινε είτε επειδή οι Παλαιστίνιοι είναι συλλογικά σαδιστές και κακοί, είτε επειδή συμβαίνει κάτι άλλο. Αυτό το άλλο είναι η 75χρονη κατοχή και οι καθημερινοί εξευτελισμοί, συλλήψεις και δολοφονίες Παλαιστινίων που έχουν φέρει την κατάσταση στα άκρα.
Το τελευταίο κρίσιμο ερώτημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο χρόνος δεν τέλειωσε την 7η Οκτωβρίου. Η πρωτοφανής επίθεση ήταν μια αναπάντεχη νίκη για τη Χαμάς και μόνο σε επίπεδο εντυπώσεων. Πολλοί μαχητές της Χαμάς και των άλλων οργανώσεων σκοτώθηκαν κατά την εκτέλεση της, άλλοι αιχμαλωτίστηκαν και φυσικά το φθαρμένο γόητρο του Ισραήλ ενισχύει τα αισθήματα εκδίκησης.
Οι δρόμοι ουσιαστικά είναι δύο. Το πρώτο ενδεχόμενο περιλαμβάνει μια απότομη κλιμάκωση με χερσαία εισβολή και τρομακτικές απώλειες κυρίως από την παλαιστινιακή πλευρά που μπορεί να ωθήσει και τη Χεζμπολλάχ να ανοίξει δεύτερο μέτωπο από το Νότιο Λίβανο. Σε αυτή την περίπτωση το καλύτερο που θα μπορούν να ελπίζουν οι Παλαιστίνιοι θα είναι μια παρέμβαση της Δύσης για τερματισμό της αιματοχυσίας με κατάπαυση του πυρός.
Το δεύτερο και αισιόδοξο ενδεχόμενο θέλει μια γρήγορη επίτευξη εκεχειρίας χωρίς την πραγματοποίηση χερσαίας επέμβασης στη Γάζα. Θα μπορούσε όμως να γίνει κάτι τέτοιο σε αυτή τη συγκυρία; Η απάντηση είναι ναι υπό προϋποθέσεις, η κυβέρνηση του Ισραήλ μπορεί να απαρτίζεται από ακραίους αλλά και ο Νετανιάχου είναι αρκετά έμπειρος και το στράτευμα έχει παράδοση στο να προκρίνει πιο μετριοπαθείς λύσεις σε ανάλογες περιστάσεις. Οι στρατιωτικοί λοιπόν ενδέχεται να εισηγηθούν ενάντια σε μια κοστοβόρα χερσαία επιχείρηση και να προτάξουν την ανάγκη να απελευθερωθούν άμεσα οι δεκάδες Ισραηλινοί στρατιώτες και πολίτες που αιχμαλωτίστηκαν στις επιδρομές. Αν οι διαπραγματεύσεις, που φυσικά έχουν ξεκινήσει άτυπα ήδη, γίνουν με το σωστό τρόπο μπορεί να δούμε φως στο τούνελ πριν η Μέση Ανατολή βουτήξει στην άβυσσο. Φυσικά στο μεσοδιάστημα θα υπάρξουν μέρες βομβαρδισμού της Γάζας που δύσκολα δεν θα συνοδεύονται από βαρύ φόρο αίματος.