Συνέντευξη στον Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη
«Για περισσότερα από 5 χρόνια ο Παλαιστίνιος ακτιβιστής Basel Adra, με την απρόσμενη βοήθεια ενός Ισραηλινού δημοσιογράφου που τον συνοδεύει στον αγώνα του, κινηματογραφεί την καταστροφή της περιοχής Masafer Yatta της Δυτικής Οχθης» αναφέρει, μεταξύ άλλων, η σύνοψη του ντοκιμαντέρ των Basel Adra, Yuval Abraham, Rachel Szor και Hamdan Ballal.
«Ο Basel Adra, ένας νεαρός Παλαιστίνιος ακτιβιστής από την Masafer Yatta αντιμάχεται τον εκτοπισμό από την ισραηλινή κατοχή από παιδί. Ο Basel καταγράφει την σταδιακή καταστροφή του χωριού του, καθώς οι στρατιώτες γκρεμίζουν τα σπίτια των οικογενειών που μένουν εκεί στην μεγαλύτερη επιχείρηση εκτοπισμού στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη. Όταν συναντηθεί με τον Ισραηλινό δημοσιογράφο Yuval, θα συνδεθούν φιλικά και θα πολεμήσουν τον διωγμό μαζί. Ο σύνθετος δεσμός τους στοιχειώνεται από την μεταξύ τους ανισότητα: O Basel ζει σε συνθήκες σκληρής κατοχής ενώ ο Yuval είναι χωρίς περιορισμούς και ελεύθερος» προστίθεται στη σύνοψη της ταινίας.
Ξεκινήσαμε με ένα ερώτημα στον Basel, ζητώντας του να μας μιλήσει για τον εκτοπισμό της κοινότητάς του και πως είναι να γεννιέσαι και να ζεις υπό κατοχή. «Είναι πολύ σκληρή η ζωή, όταν ζεις χωρίς καν τα βασικά δικαιώματα ως άνθρωπος, με ρατσισμό, δεν μπορείς να έχεις σπίτι, είναι πιο δύσκολο να έχεις καθαρό νερό για να πιεις, προσπαθούν να κλέψουν τα φώτα και τις γεννήτριες για να σε εμποδίσουν να έχεις ρεύμα μέσα στο σπίτι σου. Και όλο αυτό που κάνουν είναι να προσπαθούν να μας κλέψουν τη γη, προκειμένου να χτίσουν και να επεκτείνουν οικισμούς και φυλάκια, διωχνοντάς μας από τα σπίτια μας. Είναι πολύ φρικτό, νομίζω, για τους ανθρώπους να φανταστούν να ζουν αυτό το είδος ζωής, για δεκαετίες, από τότε που γεννήθηκαν, να ζουν αυτό το είδος ζωής, κάθε μέρα κάτω από αυτή τη βάναυση κατοχή» μας απαντά ο Παλαιστίνος ακτιβιστής.
Ο Yuval αρθρογραφεί τακτικά για τα εγκλήματα της κατοχής στην Παλαιστίνη. Καθώς κάτι τέτοιο δεν είναι συνηθισμένο, τον ρωτήσαμε πως πήρε την απόφαση να το κάνει εκείνος. Ό ίδιος απαντά:
«Αυτό ξεκίνησε αφού άρχισα να μαθαίνω αραβικά στα 20 μου χρόνια, κάτι που με συνέδεσε, όχι μόνο με τον παππού μου, ο οποίος μιλούσε την αραβική γλώσσα, όντας Εβραίος από την Υεμένη, αλλά και με τους Παλαιστίνιους που ζούσα δίπλα τους όλη μου τη ζωή, αλλά δεν τους ήξερα πραγματικά. Δεν είχα μιλήσει ποτέ με κάποιον Παλαιστίνιο μέχρι τα 20 ή 21 μου. Υπήρχε πλήρης αποκλεισμός. Όταν άρχισα να μαθαίνω για το τι κάνει ο στρατός στα κατεχόμενα εδάφη και πως αυτό επιδρά στις κοινότητες, αισθάνθηκα μεγάλη ευθύνη ως Ισραηλινός να κάνω τους άλλους Ισραηλινούς να γνωρίζουν κι αυτοί. Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, παρόλο που τώρα, δυστυχώς, φαίνεται όλο και πιο δύσκολο, ότι πρέπει να υπάρξει μια πολιτική αλλαγή στην ισραηλινή κοινωνία και ότι στο τέλος της ημέρας ως Ισραηλινός είμαι υπεύθυνος για πολλά εγκλήματα που διαπράττονται σε καθημερινή βάση, στη Δυτική Όχθη και επίσης στη Γάζα.
Νομίζω ότι το νόημα, για μένα τουλάχιστον, του να κάνεις δημοσιογραφική δουλειά, είναι να αναγνωρίζεις την πραγματικότητα γι’ αυτό που είναι, ακόμη και αν είναι μια άσχημη πραγματικότητα, γιατί η δημοσιογραφία πρέπει να είναι αληθινή και ακριβής. Αν κάνεις δημοσιογραφική δουλειά χωρίς να αναγνωρίζεις τα πιο δραματικά γεγονότα της ζωής σε Ισραήλ και Παλαιστίνη, που είναι η ύπαρξη της στρατιωτικής κατοχής, τότε κάνεις κακή δημοσιογραφία, κατά τη γνώμη μου. Έτσι, για μένα ήταν πολύ σημαντικό, τόσο ηθικά, ως άνθρωπος, όσο και επαγγελματικά, ως δημοσιογράφος, να γράφω για αυτά τα πράγματα που είναι τόσο δραματικά και παίζουν τόσο μεγάλο ρόλο στη ζωή μας».
Η κοινή εμφάνιση των Yuval και Basel στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, για να παραλάβουν το βραφείο τους, προκάλεσε αντιδράσεις από αξιωματούχους της γερμανικής κυβέρνησης και της κυβέρνησης Νετανιάχου, που κατηγόρησαν τον Άραβα ακτιβιστή και τον Εβραίο δημοσιογράφο για … αντισημιτισμό. Μετά τη στοχοποίησή του, ο Yuval κατήγγειλε πως ο ίδιος και η οικογένειά του δέχθηκαν απειλές θανάτου από ακροδεξιούς σιωνιστές.
Παράλληλα, με τη σφαγή στην Γάζα, όπου μέχρι τη στιγμή που γράφουμε τουλάχιστον 42.289 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και 98.684 έχουν τραυματιστεί από τις επιθέσεις των IDF («Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις»), η κατοχή πραγματοποίησε πρόσφατα τη μεγαλύτερη στρατιωτική επιδρομή στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, εδώ και 22 χρόνια, από όταν τελείωσε η δεύτερη Ιντιφάδα, το 2002. Ο Basel μας αναφέρει πως αυτή τη στιγμή «η κατάσταση στη Masafer Yata είναι πραγματικά άσχημη, χειρότερη από αυτό που είδαμε στην ταινία. Οι κατεδαφίσεις αυξάνονται σε μεγάλους αριθμούς. Η οικοδόμηση φυλακίων και οικισμών για τους εποίκους είναι πραγματικά πολύ περισσότερη από πριν. Χτίζουν δρόμους για τον εαυτό τους και χτίζουν φυλάκια και οικισμούς. Καταστρέφουν τους καταρράκτες και τα σπίτια μας και απειλούν ανθρώπους, τους επιτίθενται, τους πυροβολούν. Αυτό έχει οδηγήσει ήδη έξι κοινότητες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ συνεχίζουν να το κάνουν εναντίον μας. Έτσι, είναι πολύ, πολύ, πολύ πιο τρομακτικό και επικίνδυνο από πριν, ειδικά επειδή σήμερα δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ στρατιωτών και εποίκων, και οι έποικοι γίνονται στρατιώτες, και οι στρατιώτες γίνονται έποικοι επίσης. Όποτε θέλουν αλλάζουν ρόλους και έχουν όλη τη δύναμη στα χέρια τους υπό τη σκιά του πολέμου. Είναι πολύ, πολύ, τρελό, από αυτό που θα δείτε στην ταινία».
Στο ερώτημα, πως ο πόλεμος κατά των Παλαιστινίων έχει επηρεάσει την ταινία τους, ο Yuval απάντησε:
«Για μένα προσθέτει μια αίσθηση επείγοντος στην ταινία, επειδή μας δείχνει από τη μια πλευρά την πραγματικότητα της στρατιωτικής κατοχής και τα εγκλήματα που συμβαίνουν στη Δυτική Όχθη, αλλά από την άλλη πλευρά δείχνουμε στην ταινία πολλές συζητήσεις μεταξύ εμού και του Bassel, και τις σκέψεις μας για το μέλλον. Έτσι, νομίζω ότι για μένα η ταινία είναι επίσης μια έκκληση για ένα διαφορετικό είδος μέλλοντος, ένα μέλλον που δεν θα βασίζεται στην κυριαρχία του ενός λαού πάνω στον άλλο, αλλά στην ισότητα μεταξύ των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών, σε μια μορφή διαμοιρασμού της εξουσίας στη γη. Και αυτό είναι πιο επείγον από ποτέ, γιατί αυτό που βλέπουμε τώρα στη Γάζα, η παράλογη βία και οι καθημερινές δολοφονίες, τα εγκλήματα που διαπράττονται κάθε μέρα, και αυτό που είδαμε στις 7 Οκτωβρίου, όπου τρεις άνθρωποι που ήξερα σκοτώθηκαν, δείχνει ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι βιώσιμη, αν συνεχιστεί η εθνοκάθαρση στη Δ. Όχθη.
Ο μόνος τρόπος για να αποκλιμακωθεί είναι να αλλάξουμε τις ρίζες του πολιτικού πλαισίου κάτω από το οποίο ζούμε, το οποίο θα σήμαινε να τερματιστεί η στρατιωτική κατοχή, να τερματιστούν οι διακρίσεις εις βάρος των Παλαιστινίων όπου κι αν ζουν, είτε είναι πολίτες του Ισραήλ, είτε ζουν στη Δυτική Όχθη ή στη Γάζα, καθώς και να φτάσουμε σε μια σταθερή κατάσταση διαμοιρασμού της εξουσίας, όπου θα υπάρχει ασφάλεια για τους Παλαιστίνιους και τους Ισραηλινούς, θα υπάρχει ελευθερία μετακίνησης και κυριαρχία και για τους δύο λαούς που ζουν σε αυτή τη γη και όχι μόνο για τον έναν. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτή η πολιτική λύση είναι τώρα πιο επείγουσα από ποτέ, γιατί η εναλλακτική λύση, όπως βλέπουμε με τα μάτια μας κάθε μέρα, είναι μόνο σφαγές και θάνατος και πραγματικά μια καταστροφή. Νομίζω λοιπόν ότι αυτό κάνει την ταινία μας πιο επείγουσα από ποτέ».
Με αφορμή την παραπάνω τοποθέτηση του Yuval, από την μεριά μας κάναμε την παρατήρηση πως η σφαγή και η κατοχή στην Παλαιστίνη δεν είναι ένα τωρινό φαινόμενο, ούτε ξεκίνησε το 1967, αλλά με την εφαρμογή του σιωνιστικού σχεδίου, το 1948, οπότε ξεκίνησε ο εποικισμός της παλαιστινιακής πατρίδας. Υπό αυτό το πρίσμα, ρωτήσαμε τον συνομιλητή μας ποια είναι η γνώμη του γενικότερα για τη σιωνιστική αποικιοκρατία, πέρα από τα σύνορα της Γάζας και της Δ. Όχθης.
«Νομίζω λοιπόν ότι υπάρχει ένα στοιχείο του σιωνισμού που πάντα τον συνόδευε, το οποίο ήταν να στερήσει από τους Παλαιστίνιους τα εδάφη τους. Και έχετε δίκιο, αυτό δεν άρχισε το 1967. Το 1948 εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τα εδάφη τους και υπάρχουν επίσης αποικιοκρατικές πολιτικές που συμβαίνουν και στο εσωτερικό του Ισραήλ. Έτσι θα τις αποκαλούσα κι εγώ. Για παράδειγμα, υπάρχουν τέτοιες πολιτικές στη Νεγκέβ, όπου ζούνε περίπου 150.000 Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ, με καλύτερες μεν συνθήκες από ό,τι οι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη, αφού δεν ζουν υπό στρατιωτική κατοχή, αλλά εκδιώκονται από τη γη τους. Τα σπίτια τους κατεδαφίζονται. Δεν έχουν σύνδεση με σε ηλεκτρικό ρεύμα και νερό. Πριν, λοιπόν, έλεγα ότι αυτές οι πολιτικές που συνοδεύουν το Ισραήλ ή αν θέλετε το σιωνιστικό κίνημα από την αρχή, πρέπει να αλλάξουν» μας απαντά ο Yuval.
Ο ίδιος, στη συνέχεια, υποστηρίζει πως «η ιστορία δεν μπορεί να ξαναγραφτεί. Υπάρχει μια πραγματικότητα αυτή τη στιγμή στα εδάφη μεταξύ του ποταμού και της θάλασσας, όπου υπάρχουν δύο λαοί. Υπάρχουν 7,5 εκατ. Ισραηλινοί και 7,5 εκατ. Παλαιστίνιοι. Υπάρχουν επίσης Παλαιστίνιοι πρόσφυγες. Έτσι, η σημερινή πραγματικότητα είναι μια διζωνική πραγματικότητα, και πιστεύω ότι μια δίκαιη πολιτική λύση πρέπει να αναγνωρίσει αυτή την πραγματικότητα. Πρέπει να βασίζεται στο ότι και οι δύο λαοί θα έχουν πολιτικά δικαιώματα, που σημαίνει ότι και οι δύο λαοί θα έχουν κυριαρχία και ατομικά δικαιώματα και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους, για τους δύο λαούς που ζουν στη γη. Και αυτό σημαίνει την αλλαγή των αποικιοκρατικών πτυχών του Σιωνισμού, όπως το θέτετε, καθώς και την αλλαγή του συστήματος του απαρτχάιντ, που σημαίνει την αλλαγή του γεγονότος ότι οι Ισραηλινοί έχουν συστηματικά προνόμια έναντι των Παλαιστινίων. Επίσης σημαίνει την αλλαγή του σε κάτι που είναι πιο δίκαιο και πιο ισότιμο και υπόσχεται αμοιβαία ασφάλεια και δικαιοσύνη για τους δύο λαούς που ζουν σε αυτή τη γη. Τώρα, μπορείτε να ονομάσετε αυτή τη λύση όπως θέλετε».
Σύμφωνα, τουλάχιστον, με τον ίδιο «το πιο σημαντικό πράγμα είναι να έχουμε έναν ευρύ πολιτικό συνασπισμό. Οπότε, δεν έχει σημασία για μένα πως αυτοπροσδιορίζεται κάποιος. Αν θέλει να αποκαλείται αντισιωνιστής, μη σιωνιστής, σιωνιστής, αυτό είναι απλώς μια ετικέτα. Για μένα, αυτό που έχει σημασία είναι οι πολιτικές του απόψεις. Συμφωνεί να τερματιστεί η στρατιωτική κατοχή; Συμφωνεί ότι και οι δύο λαοί αξίζουν να έχουν δικαιώματα στη γη; Συμφωνεί ότι το καθεστώς του απαρτχάιντ είναι λάθος; Αν υποστηρίζει αυτές τις πολιτικές απόψεις, ο τρόπος με τον οποίο αυτοχαρακτηρίζεται για μένα δεν έχει σημασία. Αντιθέτως, πρέπει να έχουμε ένα ευρύ κίνημα που να το ζητάει αυτό γιατί είναι ιδιαίτερα επείγον».
Τέλος, ρωτήσαμε τον Basel ποιο είναι το μήνυμα που θέλουν να στείλουν μέσω του ντοκιμαντέρ. «Θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα στους ανθρώπους ότι πρέπει να αναλάβουν δράση, ειδικά οι δυτικές κυβερνήσεις και ο δυτικός κόσμος που υποστηρίζουν το Ισραήλ με όπλα και χρήματα. Θα πρέπει να δουν τι μας συμβαίνει εξαιτίας των όπλων και των χρημάτων τους. Θα πρέπει αυτό θα πρέπει να σταματήσει από όσους ψηφίζουν τους σωστούς ανθρώπους, που θα περιορίσουν το Ισραήλ. Σταματήστε λοιπόν αυτό που μας κάνουν» καταλήγει.