Ρεπορτάζ των Nεκταρίας Ψαράκη & Γεωργίας Κριεμπάρδη
Αποστολή: Βρυξέλλες

Στα ελληνικά νησιά, γίνονται εγκλήματα. Πρόσφυγες που είχαν την ατυχία είτε να εγκαταλειφθούν μεσοπέλαγα, είτε να εκβιαστούν από τους πραγματικούς διακινητές, έρχονται αντιμέτωποι με σκληρές καταδίκες εκατοντάδων ετών κάθειρξης. Αναγκάζονται να εκτίσουν έως και 20 χρόνια φυλάκισης καθώς μέσα στις δικαστικές αίθουσες «βαπτίζονται» ως διακινητές, παρά το γεγονός ότι στις περισσότερες περιπτώσεις κάθονται στο τιμόνι της λέμβου για να σώσουν τους εαυτούς τους και τους οικείους τους, βλέποντας συχνά τον θάνατο των αγαπημένων τους και σώζοντας συχνότερα τις ζωές των συνεπιβαίνοντών τους. Οι δίκες τους θυμίζουν παρωδίες. Διερμηνείς με ανακριβείς μεταφράσεις, δικηγόροι διορισμένοι της τελευταίας στιγμής με μηδενική γνώση της δικογραφίας, δικαστές που δικάζουν στο ποδάρι, δίνοντας ελάχιστο χρόνο στους δικηγόρους για να αγορεύσουν, και ακόμη λιγότερο χρόνο στους ίδιους τους κατηγορούμενους για να απολογηθούν. Υπό το πρίσμα των παραπάνω, οι ελληνικές φυλακές έχουν καταλήξει να είναι γεμάτες με αθώους ανθρώπους, με τους πρόσφυγες που έχουν κατηγορηθεί για το αδίκημα της διακίνησης ανθρώπων τρίτων χωρών να αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα κρατουμένων στις ελληνικές φυλακές. Μόλις το 2019, φυλακίστηκαν στην Ελλάδα 1.905 άτομα με την κατηγορία της διευκόλυνσης παράνομης εισόδου, με μέση διάρκεια των δικών τα 28 λεπτά και τη μέση ποινή τα 44 χρόνια κάθειρξη.

Το ζήτημα, όπως ήταν αναμενόμενο, πήρε διεθνείς διαστάσεις. Δημοσιογράφοι της γαλλικής Libération, της Guardian, των New York Times και άλλων μέσων παγκοσμίου βεληνεκούς, ευρωβουλευτές, ακτιβιστές, δικηγόροι, ανθρωπιστές και μέλη ΜΚΟ έστρεψαν το βλέμμα τους στη Μυτιλήνη, όπου ο Αμίρ Ζαχίρι και ο Ακίφ Ρασούλι βαφτίστηκαν ως διακινητές και καταδικάστηκαν σε 50 χρόνια φυλακή με ανύπαρκτο κατηγορητήριο, επειδή αναγκάστηκαν να οδηγήσουν τη λέμβο που τους μετέφερε όταν εγκαταλείφθηκαν από τον πραγματικό διακινητή. Τα μάτια της διεθνούς γνώμης είναι επίσης στραμμένα στον 28χρονο Σομαλό πρόσφυγα Μοχάμαντ Αμπντί, ο οποίος καταδικάστηκε σε 142 χρόνια φυλακή επειδή ανέλαβε τα ινία της βυθιζόμενης λέμβου στην οποία επέβαινε, με τους δικαστές να αγνοούν ότι έσωσε 31 ζωές.

Η διεθνής εκστρατεία και το κύμα αλληλεγγύης για τους πρόσφυγες έφτασε στις Βρυξέλλες και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε εκδήλωση που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Στέλιου Κούλογλου. Μεταξύ άλλων, το λόγο πήραν λυκειόπαιδα του Δουβλίνου, που ασχολήθηκαν στις σχολικές αίθουσες -πολλά χιλιόμετρα μακριά από τη Μυτιλήνη- με την υπόθεση του Αμίρ και του Ακίφ. Παιδιά που ξέρουν καλά τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, που απλώνουν το χέρι για βοήθεια κι ανοίγουν την αγκαλιά τους για τους κατατρεγμένους του κόσμου. «Ελπίζουμε η αδικία να αποκατασταθεί, να σταματήσει» είπαν, μιλώντας για τους ξεριζωμένους που στο κυνήγι μιας καλύτερης ζωής πέφτουν θύματα των αντιπροσφυγικών πολιτικών.

Κούλογλου: Τα ηγετικά στελέχη της Χ.Α. καταδικάστηκαν συνολικά σε λιγότερα χρόνια από τον Μοχάμαντ που έσωσε 31 ζωές

Ανοίγοντας την εκδήλωση, ο Στ. Κούλογλου ανέφερε ότι «στην τρίτη αναβολή της έφεσης του Ακίφ και του Αμίρ, το δικαστήριο παραδέχθηκε ότι δεν έχει αποδεικτικά στοιχεία εναντίον τους. Η δίκη αναβλήθηκε γιατί έπρεπε να βρεθεί και να καταθέσει μάρτυρας κατηγορίας. Όμως απέρριψε το αίτημα των δικηγόρων τους να αφεθούν ελεύθεροι με όρους μέχρι την εκδίκαση της έφεσης. Τα ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής, μιας εγκληματικής οργάνωσης, καταδικάστηκαν συνολικά σε λιγότερα χρόνια από τα 142 του Σομαλού πρόσφυγα Μοχάμαντ, που έσωσε 31 ζωές».

«Η αντιμετώπιση αυτή αποτελεί εγκληματική συμπεριφορά» τόνισε η Ιρλανδή ευρωβουλεύτρια της Αριστεράς, Clare Daly, που ανέλαβε και τον συντονισμό της συζήτησης στην εκδήλωση.

Στη συνέχεια τον λόγο πήραν δύο δικηγόροι των καταδικασμένων σε 50 χρόνια κάθειρξης Αμίρ Ζαχίρι και Ακίφ Ρασούλι, Αλέξης Γεωργούλης και Δημήτρης Χούλης. Ο Αλέξης Γεωργούλης, άρχισε την ομιλία του εκφράζοντας την υπερηφάνεια του που αφενός άνθρωποι με διαφορετικά υπόβαθρα, ιδέες και προσεγγίσεις συναντήθηκαν στην καρδιά των Ευρωπαϊκών ιδεών και αξιών με σκοπό να ενωθούν για έναν κοινό σκοπό, και αφετέρου για το γεγονός ότι «επιτέλους δόθηκε η αρμόζουσα προσοχή στις συγκεκριμένες δικαστικές υποθέσεις, με την ελπίδα ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα λάβουν γνώση για τα όσα συμβαίνουν στο Αιγαίο Πέλαγος και στη Μεσόγειο θάλασσα ώστε να επέλθει η αλλαγή».

Ένα δικαστήριο που δε θέλει να δικάσει και απορρίπτει δίκαια αιτήματα

Ο δικηγόρος, εισάγοντας όσους ακροατές δεν είχαν ακόμη συνολική εποπτεία της υπόθεσης του Αμίρ Ζαχίρι και του Ακίφ Ρασούλι, σημείωσε αρχικά ότι οι προσεγγίσεις και οι πρακτικές της ελληνικής κυβέρνησης στο μεταναστευτικό ζήτημα, δεν δίνουν τις δέουσες απαντήσεις για τις αδικίες που λαμβάνουν χώρα στα ελληνικά νησιά. «Ο λόγος που βρίσκομαι εδώ σήμερα, είναι για να εξηγήσω τι είναι αυτό που αποκαλούμε ποινικοποίηση της μετανάστευσης», αναφέρει.
«Ουσιαστικά σήμερα, θα σας μιλήσω για την υπόθεση του Αμίρ Ζαχίρι, του πρόσφυγα από το Αφγανιστάν που ήρθε στην Ελλάδα με την τετράχρονη κόρη του και με την έγκυο σύζυγό του το 2020. Σε αυτή την υπόθεση, ο κατηγορούμενος κατηγορήθηκε για δύο πράγματα. Το πρώτο, ήταν η διακίνηση παράνομων μεταναστών από την Τουρκία στην Ελλάδα ως καπετάνιος της πλωτής λέμβου και το δεύτερο ήταν η πρόκληση ναυαγίου», εξηγεί.

Για την πρώτη κατηγορία, όπως εξιστορεί, δεν υπήρχε απολύτως καμία απόδειξη, ενώ για τη δεύτερη, η δικαστική έδρα είχε απλώς στα χέρια της την κατάθεση ενός λιμενικού μάρτυρα ο οποίος κατέθεσε στο στάδιο της προανακριτικής εξέτασης ότι είδε τον Αμίρ μαζί με τον συγκατηγορούμενό του, Ακίφ, να σκίζουν με αιχμηρό αντικείμενο τη λέμβο με αποτέλεσμα να ναυαγήσει. Όπως όμως επισημαίνει, στη δίκη πρώτου βαθμού, καταδικάστηκαν σε ποινή κάθειρξης 50 ετών έκαστος για διακίνηση μεταναστών, αλλά βρέθηκαν αθώοι για το αδίκημα της πρόκλησης ναυαγίου. «Έτσι λειτουργεί το δικαστικό σύστημα στην Ελλάδα», σχολιάζει.

Ο δικηγόρος συνεχίζει, περιγράφοντας τα όσα συνέβησαν στην Έφεση όπου ήταν παρόντες η Ιρλανδή ευρωβουλεύτρια Clare Daily, αλλά και ο ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου. Η γενικότερη αίσθηση, όπως εκτιμά ο Αλέξης Γεωργούλης, ήταν ότι το δικαστήριο δεν θέλει να δικάσει αυτή την υπόθεση: «Αποτέλεσμα ήταν αφενός να αναβληθεί η δίκη ως τον Δεκέμβριο και αφετέρου να μη γίνει αποδεκτό το αίτημά μας για αναστολή έκτισης της ποινής των κατηγορουμένων. Η απόρριψη του αιτήματός μας, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως η χειρότερη μορφή της ποινικοποίησης της μετανάστευσης, καθώς οι δικαστές γνώριζαν για την αθωότητά τους, αλλά αρνήθηκαν να δεχθούν ένα δίκαιο αίτημα δύο ανθρώπων που ήδη έχουν περάσει δύο ολόκληρα χρόνια στη φυλακή χωρίς λόγο».

Χάναντ: Ο Σομαλός πρόσφυγας που ταξίδεψε με μία σφαίρα στο πόδι, έσωσε ζωές, και καταδικάστηκε ως διακινητής

Σε άλλη υπόθεση, ο 28χρονος Σομαλός πρόσφυγας, Μοχάμεντ Αμπντί Χάναντ ταξίδεψε από τη Σομαλία με μία σφαίρα καρφωμένη στο πόδι του. Είχε κακοποιηθεί από τρομοκράτες λίγο πριν εγκαταλείψει τη χώρα του. Ο διακινητής και κυβερνήτης της λέμβου ανάγκασε τον Μοχάμαντ να αναλάβει τη διακυβέρνηση της βάρκας. «Τον χαστούκισε και τον απείλησε με όπλο, ενώ στη συνέχεια εγκατέλειψε τη λέμβο. Ήταν σκοτεινά και επεκράτησε πανικός. Πάνω στην απελπισία τους οι πρόσφυγες κάλεσαν το τουρκικό λιμενικό το οποίο όταν έφτασε, άρχισε να σπρώχνει τη βάρκα προς τα ελληνικά νερά, ενώ το σκάφος του τουρκικού λιμενικού κινούταν κυκλικά γύρω από τη λέμβο γεμίζοντάς τη με νερό. Στη συνέχεια, μόλις είδαν το ελληνικό λιμενικό να προσεγγίζει το σημείο, απομακρύνθηκαν», περιγράφει.

Το ελληνικό λιμενικό βοήθησε τους επιβαίνοντες να εγκαταλείψουν τη λέμβο, ενώ συνέλαβε τον Μοχάμαντ ως «καπετάνιο», παρά το γεγονός ότι το νήμα της ζωής του ήταν έτοιμο να κοπεί. Παρά το γεγονός ότι έσωσε τη ζωή όλων. «Αυτό που σας περιέγραψα μόλις, είναι μία συνήθης πρακτική των Τούρκων διακινητών, οι οποίοι γνωρίζουν ότι εάν συλληφθούν εντός των ελληνικών συνόρων θα καταδικαστούν σε πολλά χρόνια κάθειρξης. Επομένως, η πρακτική τους είναι να αναγκάζουν τους πρόσφυγες να κυβερνούν τη λέμβο», εξηγεί.

Η ειρωνεία, σύμφωνα με τον Αλέξη Γεωργούλη, είναι ότι οι ελληνικές αρχές γνωρίζουν ότι οι Τούρκοι διακινητές αναγκάζουν τους πρόσφυγες να αναλαμβάνουν αυτόν τον ρόλο. «Ίσως όμως το να καταδικάζουν τους πρόσφυγες ως διακινητές, να είναι μία ευρύτερη πολιτική η οποία έχει ως στόχο το να αρχίσουν να διστάζουν τα επόμενα μεταναστευτικά ρεύματα να πραγματοποιούν τέτοια ταξίδια».

«Αν απλώς ακουμπήσεις το τιμόνι της λέμβου, είσαι ένοχος»

Ο δικηγόρος στέκεται ιδιαίτερα στα λάθη του νομοθέτη, καθώς σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, η οποία προσαρμόζεται σε μία ευρωπαϊκή οδηγία, δεν έχει καμία σημασία εάν το άτομο είχε πρόθεση, ή αν δεν κερδοσκόπησε από την πράξη του: «Αν απλώς ακουμπήσεις το τιμόνι της λέμβου, τότε είσαι ένοχος. Μιλάμε για έναν παράλογο νόμο ο οποίος πρέπει να αλλάξει, καθώς δεν εμποδίζει ούτε τους πραγματικούς διακινητές, ούτε την παράνομη μετανάστευση».

Κλείνοντας, ο Αλέξης Γεωργούλης αναδεικνύει την ανάγκη διαχωρισμού μεταξύ των πραγματικών διακινητών και των αιτούντων ασύλου, των ανθρώπων δηλαδή που απλώς αναζητούν ένα καλύτερο αύριο. «Και αυτό, πρέπει να αρχίσει εδώ. Στις Βρυξέλλες. Εδώ, όπου η ευρωπαϊκή οδηγία μπορεί να αναθεωρηθεί».

«Χωρίς όλους εμάς εδώ, τα ονόματα του Αμίρ, του Ακίφ και του Μοχάμαντ θα ήταν άγνωστα»

Ο Δημήτρης Χούλης, συνεργάτης του Αλέξη Γεωργούλη και επίσης δικηγόρος του Αμίρ Ζαχίρι, προσπαθεί να εξηγήσει ρεαλιστικά τι σημαίνει στέρηση της ελευθερίας. Εκμαιεύει το συναίσθημα στο ακροατήριο, υπενθυμίζοντας σε όλους εμάς την ψυχολογική φόρτιση που μας προκάλεσε ο εγκλεισμός που έφερε το πρώτο κύμα της πανδημίας. «Κληθήκαμε να μείνουμε κάποιες εβδομάδες στο σπίτι μας και δεν το αντέξαμε. Μπορείτε να καταλάβετε λοιπόν πώς αισθάνεται κάποιος αθώος που βρίσκεται στη φυλακή για χρόνια. Ο Αμίρ, έχει έναν γιό που δεν γνώριζε και δεν θα γνώριζε αν δεν διαμεσολαβούσε ο Στέλιος Κούλογλου στη δίκη. Αν δεν γινόταν δεκτό το αίτημα να γνωρίσει τον γιό του την ημέρα του δικαστηρίου, πιθανότατα να τον έβλεπε μετά την αποφυλάκισή του, όταν δηλαδή το παιδί θα ήταν στον στρατό. Χωρίς όλους εμάς εδώ, τα ονόματα αυτών των ανθρώπων, του Αμίρ, του Ακίφ, του Μοχάμαντ και άλλων, θα ήταν άγνωστα. Ο Μοχάμαντ καταδικάστηκε σε 142 χρόνια κάθειρξης. Πριν πέντε ημέρες, είχαμε άλλο ένα δικαστήριο. Ξανά Σύριοι πρόσφυγες καταδικάστηκαν ως διακινητές, με το δικαστήριο να παραδέχεται ότι δεν επρόκειτο ωστόσο για τους πραγματικούς. Με τον εισαγγελέα να παραδέχεται ότι απλά δεν υπάρχει συγκεκριμένος νόμος για την κατηγορία που πραγματικά θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν. Ο νόμος πρέπει να αλλάξει. Και αυτό καλούμαστε να αναδείξουμε εδώ», αναφέρει.

Ιάσ. Αποστολόπουλος: Από το 2017 οι ευρωπαϊκές χώρες δεν επιχειρούν διασώσεις – Η ελληνική ακτοφυλακή απαγάγει, κλέβει και επαναπροωθεί πρόσφυγες

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο διασώστης Ιάσωνας Αποστολόπουλος. «Ξεκίνησα τη διάσωση στη θαλάσσια περιοχή της Λέσβου και τα τελευταία χρόνια εργάζομαι ως διασώστης μεταξύ Ιταλίας και Λιβύης. Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι η πιο θανατηφόρα στον πλανήτη. Μιλάμε για μία περιοχή πολλών ναυτικών μιλίων. Το ποσοστό θανάτων είναι πολύ υψηλό και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα ατυχήματος. Απλώς, από το 2017 οι ευρωπαϊκές χώρες σταμάτησαν να επιχειρούν για τη διάσωση ανθρώπων. Απέσυραν τα διασωστικά και αγνοούν τα σήματα που στέλνουν οι λέμβοι των προσφύγων, με αποτέλεσμα να βυθίζονται και οι αρχές να μην ανταποκρίνονται. Έχουμε περιπτώσεις νεκρών από τη δίψα που περίμεναν μέρες να πάει κάποιος να τους σώσει. Στην τελευταία αποστολή μας, το μόνο που είδαμε ήταν ένα drone της Frontex, το οποίο ουσιαστικά θα ειδοποιούσε την ακτοφυλακή πριν από εμάς, με σκοπό να πραγματοποιηθεί επαναπροώθηση», περιγράφει.

Σύμφωνα με τον Ι. Αποστολόπουλο, το πρώτο πράγμα που ρωτούν οι πρόσφυγες είναι που πάει το διασωστικό καράβι. Αν επιστρέφει στη Λιβύη προτιμούν να πνιγούν. Εκεί, είναι αντιμέτωποι με τα σκλαβοπάζαρα, με τους βασανισμούς, τα κολαστήρια. Οι γυναίκες κακοποιούνται και η Ευρώπη το θεωρεί φυσιολογικό. Η Λιβυκή ακτοφυλακή συνεργάζεται με τους συμμορίτες διακίνησης μεταναστών. «Στην Ελλάδα, η ακτοφυλακή αντί να τους σώζει, τους πετάει στη θάλασσα. Απαγάγουν πρόσφυγες που έφτασαν στην Ελλάδα, τους κρατούν σε μυστικές τοποθεσίες, τους κλέβουν τα χρήματά τους, τα διαβατήριά τους και τα κινητά τους τηλέφωνα και τους εγκαταλείπουν στη θάλασσα μέσα σε πλαστικές λέμβους, χωρίς καν να έχουν τη δυνατότητα να ειδοποιήσουν για να σωθούν. Αν κάποιος λειτουργεί ως παράνομος, είναι η ΕΕ, η Μάλτα, η Ιταλία, η Ελλάδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιστρέφει ανθρώπους – θύματα βασανιστηρίων στη Λιβύη. Αυτά τα φαινόμενα πρέπει να τα καταστήσουμε εμφανή, να υπερασπιστούμε τη δικαιοσύνη για τον Αμίρ, τον Ακίφ, τον Μοχάμαντ και όσους είναι θύματα. Η αλληλεγγύη πρέπει να υπερισχύσει», κατέληξε.

«Ποινικοποιείται μια πράξη απελπισίας»

«Καταγγέλλουμε την ελληνική νομοθεσία» είπε κατά την έναρξη της ομιλίας της η Νατάσα Νταλιάνη, νομικός που συνεργάζεται με το κέντρο νομικής υποστήριξης στη Λέσβο. Έκανε λόγο για μια νομοθεσία «που έρχεται σε αντιδιαστολή με τα διεθνή πρότυπα, μια νομοθεσία που θα έπρεπε να προστατεύει τους μετανάστες θύματα, αλλά δεν το κάνει». «Σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών υπάρχει ο ορισμός “διακίνησης μεταναστών” και δεν πρέπει να ποινικοποιείται η ανθρωπιστική υποστήριξη προς πρόσφυγες» τόνισε και σχολίασε πως «η ελληνική νομοθεσία είναι από τις πιο σκληρές στα κράτη μέλη, προβλέπει ποινή φυλάκισης 10 ετών για όσους συλλαμβάνονται στο σκάφος και μέχρι πέντε χρόνια αν απειλείται και η ζωή όσων είναι στο σκάφος». Πρόκειται για ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τους πολέμους και τις απάνθρωπες συνθήκες που ζουν στις πατρίδες τους και στο κυνήγι για μια καλύτερη ζωή, πέφτουν θύματα των διακινητών. «Οι πρόσφυγες για να γλιτώσουν αντιμετωπίζουν κατηγορίες διακίνησης. Περίπου 2000 βρίσκονται στις ελληνικές φυλακές με αυτές τις κατηγορίες. Οι περισσότεροι συλλαμβάνονται με την κατηγορία ότι πιλοτάρισαν σκάφος, χωρίς αποδείξεις», ένα φαινόμενο που στην Ελλάδα εμφανίζεται από το 2014.

Η δικηγόρος Εφη Δούση από την οργάνωση ΗΙΑS Ελλάδας μίλησε για τους πρόσφυγες που κατηγορούνται για διακίνησης, κάνοντας λόγο για «μια ελληνική νομοθεσία που «ποινικοποιεί μια πράξη απελπισίας». Μίλησε με ένα σκληρό παράδειγμα. «Στο Καρά Τεπέ το 2021, μια Αφγανή προσπάθησε να αυτοπυρποληθει. Ήταν αναγνωρισμένη ως πρόσφυγας. Τελικά, τραυματίστηκε σε πολλά σημεία, σε κεφάλι, χέρια, πλατύ και έμεινε αναίσθητη για κάποιο χρονικό διάστημα. Οι γείτονες στις δίπλα σκηνές την έσωσαν, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και …κατηγορήθηκε ότι θέτει σε κίνδυνο τη ζωή άλλων με πρόθεση και ότι προκάλεσε υλικές ζημιές. Έζησε στο Καρά Τεπέ πάνω από έναν χρόνο με απάνθρωπη μεταχείριση, είχε τρία παιδιά και γέννησε και το τέταρτο με καισαρική χωρίς καμία υγιεινή, ενώ κανονικά ανήκει στις ευάλωτες κατηγορίες. Θα έπρεπε να είχε μεταφερθεί σε ένα κατάλληλο μέρος. Τελικά, με την οικογένειά της μετακινήθηκε μετά από νομική παρέμβαση στη Γερμανία. Το ότι προσπάθησε να αυτοπυρποληθεί, κατά την προδιαδικασία δεν αναγνωρίστηκε ως πράξη απελπισίας. Θα εκδικαστεί η υπόθεση της 22 Ιουνίου στη Λέσβο. Αυτή η δίωξη βοηθά το κράτος να αποποιηθεί τις ευθύνες του. Η περίπτωση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε σε ένα πολιτικό κενό, αλλά συνέβη μερικούς μήνες μετά την πλήρη διάλυση του κέντρου συγκέντρωσης της Μόρια».

Όπως συμπλήρωσε δε, «έχουμε χειριστεί υποθέσεις πλημμελημάτων να θεωρούνται κακούργημα, πχ μια φωτιά σε κάδους θεωρείτο ότι έθετε σε κίνδυνο άλλους ανθρώπους από πρόθεση», ενώ τέλος αναφέρθηκε και στην αντιπροσφυγική πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τον Ν. Μηταράκη στο τιμόνι του υπουργείου Μετανάστευσης.

«Αντί να τους βοηθήσουμε, τους πετάμε στη θάλασσα. Για ποιες αξίες μιλάμε;»

Ο Ιρλανδός ευρωβουλευτής Μικ Γουάλας τόνισε με τη σειρά του πως «η ελληνική νομοθεσία για καταπολέμηση της διακίνησης δεν λειτουργεί, δεν υπάρχει σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και άνθρωποι θεωρούνται ως κατώτερα όντα». «Πάνω από 20 εκατομμύρια είναι οι πρόσφυγες που προσπαθούν να γλιτώσουν τη ζωή τους από πολέμους που οι περισσότεροι κινούνται από δυτικές χώρες» είπε. Μίλησε για τους ξεριζωμένους με έναν λόγο που συγκίνησε. «Αντί να τους βοηθήσουμε, τους πετάμε στη θάλασσα. Για ποιες αξίες μιλάμε; Αυτοί οι άνθρωποι που το κάνουν αυτό δεν έχουν ίχνος. Η νομοθεσία πρέπει να αλλάξει, να ξεκινήσει αυτό από τις Βρυξέλλες. Οι πολιτικοί δε θα αλλάξουν τον κόσμο, οι άνθρωποι θα τον αλλάξουν».

«Ακούμε συχνά για την Ουγγαρία αλλά η Ελλάδα δεν απέχει πολύ»

Παρούσα και η Τίνεκε Στρικ, από την ομάδα των Πρασίνων, που έχει πολλάκις μιλήσει για τα εγκλήματα της Frontex. Κάλεσε τις ΜΚΟ, πέρα από τη διάσωση, να παρέχουν περισσότερη προστασία προς τους ανθρώπους. Όπως τόνισε, τα εγκλήματα σε βάρος προσφύγων, δεν είναι μόνο ελληνική υπόθεση. «Το 2016 με 2019, πάνω από 100 άτομα που προασπίζουν τα δικαιώματα προσφύγων έπεσαν θύματα δίωξης. Να το δούμε ως ευρωπαϊκό πρόβλημα. Έχουμε ζητήσει από την ευρωπαϊκή επιτροπή να εξετάσει την ελληνική νομοθεσία σ’ αυτά τα ζητήματα αλλά και σε άλλες …περίεργες ελληνικές νομοθεσίες. Να μην αλλάξουν μόνο οι νόμοι, αλλά και οι πρακτικές πχ επαναπροωθήσεις. Δε γίνεται κάθε πρόσφυγας που μπαίνει σε χωρικά ύδατα να τον πέταξε έξω. Οι ελληνικές αρχές έχουν την αυτοπεποίθηση ότι λειτουργούν σωστά» υπογράμμισε και κατέληξε: «Χρειαζόμαστε γενναίους ανθρώπους, νομικούς, δικαστές. Ακούμε συχνά για την Ουγγαρία αλλά η Ελλάδα δεν απέχει πολύ. Να μη μετατρέψουμε την Ευρώπη σε ένα νέο αυταρχικό καθεστώς χωρίς σεβασμό στο δίκαιο»

Αρβανίτης: Ευθύνη του Σχοινά και της Φον ντερ Λάιεν οι παράνομες επαναπροωθήσεις

Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Αρβανίτης, πήρε τον λόγο και εξαπέλυσε πυρά τόσο προς την Ελλάδα όσο και την Ευρώπη για τις αντιπροσφυγικές πολιτικές που εφαρμόζουν. «Η ευρωπαϊκή ένωση δεν καλύπτει τα εγκλήματα, οργανώνει τα εγκλήματα». Έφερε στο τραπέζι ονόματα που έχουν συνδεθεί με αυτές τις πολιτικές. Ορμπάν, Μητσοτάκης, Φον ντερ λάιεν, Μαργαρίτης Σχοινάς. «Στην Ελλάδα διώκονται δικαστές, δημοσιογράφοι, αλληλέγγυοι» είπε, ενώ στη συζήτηση έφερε και την ομάδα Βίσεγκραντ, εκείνες τις χώρες που υψώνουν τείχη, φράχτες και βροντοφωνάζουν «όχι» στους ξεριζωμένους. «Χρειάζονται και άφθαρτοι πολιτικοί» είπε, ενώ μίλησε εκτενώς για τη νέα Μόρια που δημιουργήθηκε. «Πρέπει να πέσει όλη αυτή η αρχιτεκτονική Μητσοτάκη-Σχοινά-Φον». Μίλησε και για το «σόου στον Έβρο», όπου «διαπιστώσαμε 75 Αφγανούς δαρμένους, βασανισμένους, μελανιασμένους, γυμνούς και κλεμμένους».

Ο επικεφαλής της Frontex Φαμπρίς Λεγκέρι υπέβαλε την παραίτησή του, μετά την έρευνα για τα pushbacks, για κάτι που η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιμένει να σιωπά. «Αυτή η παραίτηση είναι επειδή το έγκλημα έσκασε και δε μπορούσε να μαζευτεί» είπε σχετικά. «Ο Σχοινάς και η Φον έχουν την ευθύνη» είπε, αναφερόμενος στις παράνομες επαναπροωθήσεις. «Έχουμε κρατούμενους χωρίς αδίκημα στις φυλακές και άλλους χωρίς αδίκημα στα καμπς των 5000 και των 7000 ατόμων στοιβαγμένων. Αυτή η πολιτική πρέπει να αλλάξει χθες. Χρειάζεται και συνεργασία των ανθρωπιστών και της Πολιτείας. Ο εχθρός είναι οι πολιτικές,  όχι ο πρόσφυγας. Είναι σα να τους τιμωρούμε για το κακό που τους κάνουμε».

Θεοδώρα Γκόγκα: Κακοποιημένες προσφύγισσες στην ίδια στέγη με τους κακοποιητές τους

Η Θεοδώρα Γκόγκα, δικηγόρος του Κέντρου Διοτίμα αναφέρθηκε στις συνθήκες διαβίωσης στα προσφυγικά camps, στο ότι δεν υπάρχει καμία προστασία των ευάλωτων ομάδων, στο ότι οι συνθήκες για τις εγκύους είναι άθλιες. Όπως αναφέρει, δεν υπάρχει ουσιαστική προστασία των ευάλωτων ομάδων. Δεν υπάρχει πραγματική ασφαλής ζώνη μέσα στα προσφυγικά camps – τα οποία ουσιαστικά είναι «κλειστές φυλακές» με ελεγχόμενη είσοδο και έξοδο, παρά το γεγονός ότι οι αρχές δεν το παραδέχονται – για τις εγκύους που βρίσκονται στον τελευταίο μήνα εγκυμοσύνης τους. Ευάλωτες και κακοποιημένες γυναίκες αναγκάζονται να ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες χωρίς την απαιτούμενη προστασία, αναγκασμένες να έρχονται καθημερινά σε επαφή με τους κακοποιητές τους. Με άλλα λόγια, συμβαίνει μία ωμή παραβίαση της ελληνικής νομοθεσίας και των ευρωπαϊκών οδηγιών.

«Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, όταν ρώτησα για την κατάσταση της υγείας μιας δικαιούχου του κέντρου μας καθώς ήταν έγκυος 8 μηνών και αντιμετώπιζε κάποιες επιπλοκές, εκείνη μου απάντησε ότι έχει πόνους οι οποίοι δεν αντέχονται τη νύχτα. Μου απάντησε ότι δεν μπορεί να επισκεφθεί την τουαλέτα το βράδυ, καθώς είναι υποχρεωμένη να περπατάει για 20 λεπτά μόνη στο σκοτάδι. Υπήρχε μία χημική τουαλέτα η οποία είναι σε άθλια κατάσταση από άποψη υγιεινής. Πολλές φορές δεν μπορεί να αντέξει τον πόνο, με αποτέλεσμα να ουρεί στο στρώμα του κρεβατιού της», περιγράφει η κ. Γκόγκα.

Όπως προσθέτει, η έλλειψη ασφαλών καταφυγίων τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν γυναίκες και συγκεκριμένα γυναίκες που μόλις έχουν πέσει θύματα έμφυλης βίας, εξηγεί τι γιατί οι γυναίκες φοβούνται να προχωρήσουν σε καταγγελία εναντίον του κακοποιητή τους. Το μόνο δημόσιο κατάλυμα έχει θέσει πολύ αυστηρά κριτήρια πράγμα που απαιτεί μία νέα μάχη με την γραφειοκρατία. Ταυτόχρονα, το κλείσιμο του προγράμματος ΕΣΤΙΑ, αποσταθεροποίησε ακόμη περισσότερο το πλαίσιο προστασίας των ευάλωτων πληθυσμών. Ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότης Μηταράκης, ανακοίνωσε τον Απρίλιο την περικοπή των 2/3 των θέσεων εργασίας, αφήνοντας το πρόγραμμα με 10.000 θέσεις από τις 27.000, με σκοπό το πρόγραμμα να λήξει οριστικά ως το τέλος του 2022, με τους πρόσφυγες να έρχονται αντιμέτωποι με την ανεργία και άλλους κινδύνους, στερώντας τους την ευκαιρία ενσωμάτωσης.

«Μία γυναίκα επίσης, δεν μπορεί να προσέλθει σε κάποιο αστυνομικό τμήμα και να καταγγείλει την κακοποίησή της εάν δεν εκπροσωπείται από κάποιον δικηγόρο. Τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει διερμηνέας και η έλλειψη εξοικείωσης με το ελληνικό νομικό σύστημα τις καθιστά ακόμη πιο διστακτικές. Αλλά ακόμη και αν προχωρήσει σε καταγγελία, θα πρέπει να εξακολουθεί να μένει ως το δικαστήριο στο ίδιο μέρος με τον κακοποιητή της, απλώς σε διαφορετικό κοντέινερ, εξαιτίας της περιορισμένης διαθεσιμότητας των καταφυγίων», εξηγεί.

Η Θεοδώρα Γκόγκα, επισημαίνει επίσης ότι οι υπηρεσίες ασύλου, όταν εξετάζουν εάν η Τουρκία μπορεί να θεωρηθεί ως ασφαλής χώρα για γυναίκες αιτούσες ασύλου, δεν λαμβάνουν υπόψιν τους ότι η Τουρκία αποσύρθηκε από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που αφορά στην πάταξη της βίας κατά των γυναικών και στην ενδοοικογενειακή βία. Επομένως, δεν υπάρχει πραγματική φροντίδα για όσους ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες.

«Θα ήθελα να κλείσω με μία φράση της Ella Baker, με μία μικρή, δική μου παρέμβαση: Εμείς, που πιστεύουμε στην ελευθερία, δεν μπορούμε να ησυχάσουμε. Και θα συνεχίσουμε να προκαλούμε τους κανόνες, έως ότου τους σπάσουμε».