του Νίκου Κατσικάνη

Ο νεωτερικός, κρατικός ορισμός της ελευθερίας. Δηλαδή στην ουσία, ο περιορισμός της ελευθερίας. Αυτή είναι η προϋπόθεση της αντίληψης του φιλελεύθερου νεωτερικού κράτους. Δηλαδή, η σφαίρα της ελευθερίας μου πρέπει να συνυπάρχει με τη σφαίρα της ελευθερίας του άλλου, μέσω της κρατικής εξουσίας. Κι ενώ το φιλελεύθερο κράτος μας μπουκώνει με ελευθερία, στην πραγματικότητα αυτό που έρχεται πρώτο στο φιλελεύθερο συλλογισμό περί ελευθερίας είναι η κρατική εξουσία που περιορίζει την ελευθερία μέχρι εκεί που η ελευθερία του ενός μπορεί να συνυπάρχει με την ελευθερία του άλλου.

Άρα το δικαίωμα της ελευθερίας είναι στην πραγματικότητα το δικαίωμα περιορισμού της ελευθερίας μας. Κι αυτός ο περιορισμός γίνεται μέσω της βίας της κυρίαρχης εξουσίας. Το τραγελαφικό δε, είναι ότι πρόκειται ωστόσο για μια δημοκρατική εξουσία. “Η δημοκρατική αστυνομία είναι η πιο τρομερή μορφή αστυνομίας”, έγραφε ο Μπένγιαμιν στην “κριτική της βίας”. Κι αυτό γιατί η αστυνομία αυτή δρα στο όνομα του λαού.

Αυτό σημαίνει ότι εγώ, σαν μέρος του λαού, εξουσιοδοτώ πάντα τους αντιπροσώπους μου, με όποια κυβέρνηση κι αν είναι αυτοί, συνεπώς και τον ένοπλο βραχίονα της κάθε κυβέρνησης, δηλαδή την αστυνομία, να δρα στο όνομα μου. Για να το πω απλά και λαϊκά , αν φάω γκλομπιές στο κεφάλι, είναι γκλομπιές που ήθελα, που μου τις έριξαν για να διατηρηθεί η ελευθερία, η ισότητα και η λαϊκή κυριαρχία. Δηλαδή για τις συντακτικές αρχές της νεωτερικής δημοκρατίας. Και αν τις τρώω, είναι για το καλό μου.

Αν αποδεχτούμε λοιπόν το κράτος, αποδεχόμαστε και τις συνέπειες της οικοδόμησης του και του δικαίου του. Γιατί το κράτος αδιαφορεί για τη βία που συμβαίνει στο εσωτερικό του, αλλά κόπτεται για τη βία που μπορεί να καταλύσει κάθε εφαρμοσμένη τεχνική του για τη στέρηση της ελευθερίας των υποκειμένων του. Γιατί έτσι όπως είναι κομμένο και ραμμένο το σύστημα τεχνικής του, κάθε σχέση δικαίου-βίας, είναι μια σχέση κρατικότητας. Από τη μια λοιπόν έχουμε κράτος, αστυνομία, δίκαιο, κι από την άλλη “ελεύθερα” και “ίσα” υποκείμενα αλλά εντελώς αποπολιτικοποιημένα και φοβισμένα.