του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη
Αφορμή για την επικοινωνία μας είναι το πρόσφατο περιστατικό διάσωσης του ζιφιού (ziphious cavirostris), που ξέβρασε η θάλασσα στην παραλία του Αλίμου. Η κα. Τσιγαρίδου τονίζει «πως πολύ καλά κάνουμε ως κοινωνία και νιώσαμε όλοι μια συμπάθεια και μια αγωνία για τη τύχη του συγκεκριμένου ζώου, αλλά υπάρχουν πολλά ακόμα στις θάλασσές μας, που αφενός δεν τα γνωρίζουμε και αφετέρου δεν ξέρουμε από τι απειλούνται».
Οι έρευνες για εξορύξεις «τυφλώνουν» τα κητώδη θηλαστικά
Η ίδια μας αναφέρει ότι το περασμένο καλοκαίρι η Greenpeace επιχείρησε με το σκάφος της να καταγράψει«τους πληθυσμούς κοιτωδών που βρίσκονται νοτιοδυτικά της Κρήτης στην περιοχή της ελληνικής τάφρου, όπου υπάρχουν 2 θαλάσσια οικόπεδα που έχουν μισθωθεί από το ελληνικό δημόσιο σε πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνες για εξορύξεις. Οι εταιρείες αυτές είναι η Total Energies, η Exxon Mobil και τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ)».
Εξηγεί πως «πέρα από τις υπόλοιπες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι εξορύξεις -για παράδειγμα αυτό που έρχεται συνήθως στο μυαλό των ανθρώπων είναι ένα πιθανό ατύχημα που θα δημιουργήσει πετρελαιοκηλίδα- οι ίδιες οι σεισμικές έρευνες που γίνονται για να εντοπιστεί αν υπάρχουν κοιτάσματα που να αξίζουν την εξόρυξη, αυτές γίνονται με ηχοβολισμό, με αποτέλεσμα αυτό να παρεμβάλει στο σύστημα ηχοεντοπισμού που χρησιμοποιούν οι φάλαινες και άλλα θαλάσσια είδη για να προσανατολιστούν».
Εκβρασμός ζιφιών από Νατοϊκές ασκήσεις στο Ιόνιο
Η κ. Τσιγαρίδου μας ανέφερε ακόμα πως «υπάρχουν παλαιότερα παραδείγματα στο Ιόνιο, όπου είχαν ξεβραστεί πάλι ζιφιοί ως αποτέλεσμα στρατιωτικών ασκήσεων και όχι σεισμικών ερευνών, χωρίς να σημαίνει πως μόνο αυτό το είδος είναι ευάλωτο σε αυτούς». Μας διευκρίνισε πως επρόκειτο «για στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ, οι οποίες είναι καταγεγραμμένες και σε δημοσιογραφικά άρθρα».
Ανατρέχοντας στην έκθεση της οργάνωσης διαβάζουμε πως «μετά από μία μακρά περίοδο περιορισμένων θεάσεων ζιφιών στην περιοχή αυτή, η οποία σχετίζεται με πολλαπλές περιπτώσεις μαζικών εκβρασμών εξαιτίας της χρήσης στρατιωτικού σόναρ, πλέον παρατηρούνται ζιφιοί με υψηλότερη συχνότητα, γεγονός που πιθανότατα δείχνει ανάκαμψη της τοπικής ομάδας πληθυσμού (Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος, αδημοσίευτα δεδομένα). Και τα δύο αυτά είδη κατατάσσονται ως απειλούμενα στη Μεσόγειο Θάλασσα. Ο παγκόσμιος πληθυσμός των φυσητήρων κατατάσσεται ως ‘τρωτός’, όμως ο υποπληθυσμός της Μεσογείου κατατάσσεται ως ‘κινδυνεύων’ από τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) και οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι αριθμοί των φυσητήρων συνεχίζουν να μειώνονται. Ο υποπληθυσμός των ζιφιών της Μεσογείου κατατάσσεται ως ‘τρωτός’ από την IUCN, με τάση μείωσης της αφθονίας του, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο το είδος κατατάσσεται ως ‘περιορισμένης ανησυχίας’».
Η ανθρώπινη παρέμβαση αυξάνει την ευαλωτότητα των θαλάσσιων οργανισμών
Στη συνέρχαια αναφέρθηκε στο κατά πόσο είναι πιθανό το ενδεχόμενο, ο θάνατος του ζιφιού που ξέβρασε η θάλασσα στην παραλία του Αλίμου να οφείλεται σε ανθρωπογενή αίτια. Διευκρίνισε πως δεν η ίδια δεν είναι ειδική να αποφανθεί για τις συνθήκες θανάτου του ζώου, σχολιάζοντας πως οι πρώτες ενδείξεις από τη νεκροψία δείχνουν πως είναι πιθανό να οφείλεται σε παθολογικά αίτια, ενώ δείγματα έχουν αποσταλεί για περαιτέρω αναλύσεις. Ωστόσο, η ευαλωτότητα του ζώου, δεν αποκλείεται να σχετίζεται με ανθρώπινη παρέμβαση. «Μπορεί ένα ζώο να έχει επηρεαστεί από σειρά παραγόντων. Ενδέχεται για παράδειγμα να έχει γεμίσει το στομάχι του πλαστικά και ταυτόχρονα να βρεθεί σε μια περιοχή που υπάρχουν πολύ ισχυροί ήχοι, είτε από στρατιωτικές ασκήσεις είτε από σεισμικές έρευνες και αυτό να προστεθεί σε μια ήδη υπάρχουσα ευαλωτότητα, που πάλι οφείλεται ανθρωπογενή αίτια», εξήγησε συνομιλήτριά μας.
«Παλιότερα νομίζαμε πως είναι μόνο η φαλαινοθηρία, η άμεση δηλαδή θανάτωσή τους, αλλά δεν είναι μόνο αυτή. Μην ξεχνάμε πως ο άνθρωπος έχει επηρεάσει σε τόσο μεγάλο βαθμό τον πλανήτη, που πλέον οι επιπτώσεις είναι πολλαπλασιαστικές. Μια θάλασσα που έχει γεμίσει πλαστικά, χημικά απόβλητα ποικίλων ειδών, γίνονται σεισμικές έρευνες, γίνονται πλατφόρμες εξόρυξης, ψαρεύουμε χωρίς κανέναν μέτρο, όλα αυτά λειτουργούν συσσωρευτικά και φέρνουν ενώπιον πιο κρίσιμων κινδύνων όλους τους θαλάσσιους οργανισμούς», προσθέτει.
Αναφερόμενη στη δράση των εταιρειών στην καταστροφή του περιβάλλοντος, καταλήγει πως «μια από τις βασικές αρχές της οργάνωσής μας είναι η οικονομική ανεξαρτησία. Δεν παίρνουμε χρηματοδότηση κανενός είδους από εταιρείες ή κυβερνήσεις, ώστε να μην είμαστε ευάλωτοι σε πιέσεις να προσαρμόσουμε τη δράση μας ανάλογα με τους χρηματοδότες».