Για πρώτη φορά οι πραξικοπηματίες καλούνται να δώσουν λόγο στη δικαιοσύνη, σε μια δίκη που, για πολλούς παρατηρητές, συνιστά το τελευταίο επεισόδιο στον «πόλεμο» μεταξύ της ισλαμικής, συντηρητικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του στρατού.

Οι δύο κατηγορούμενοι στη δίκη αυτή, περίπου 32 χρόνια μετά τα γεγονότα του 1980, είναι πλέον σε βαθύ γήρας: ο Εβρέν, πρόεδρος της Τουρκίας μεταξύ 1982-89, είναι 94 ετών ενώ ο Σαχίνκαγια έκλεισε τα 86. Και οι δύο παρακολουθούνται από γιατρούς γιατί η υγεία τους είναι ιδιαίτερα εύθραυστη. Για αυτό και οι συνήγοροί τους ζήτησαν να μην παραστούν στο δικαστήριο. «Αν μπορεί, θα πάει στο δικαστήριο, όμως η υγεία του είναι ασταθής», είπε ένα μέλος της οικογένειας του Εβρέν.

Το δικαστήριο έχει ήδη φροντίσει ώστε οι δύο κατηγορούμενοι να μπορέσουν να καταθέσουν μέσω τηλεδιάσκεψης από το κρεβάτι τους στο νοσοκομείο, εφόσον δεν είναι σε θέση να παραστούν στη δίκη.

Εάν κριθούν ένοχοι κινδυνεύουν να καταδικαστούν σε ισόβια κάθειρξη για «εγκλήματα κατά του κράτους».

Δεκάδες θύματα της στρατιωτικής χούντας σχεδιάζουν να διαδηλώσουν έξω από το δικαστικό μέγαρο της Άγκυρας.

Υποστηρίζοντας ότι παραμένουν πιστοί στην αποστολή τους να διατηρήσουν ακέραια τα κεμαλικά ιδεώδη που εισήγαγε ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, οι στρατιωτικοί ανέτρεψαν τρεις φορές, το 1960, το 1971 και το 1980, τις εκλεγμένες κυβερνήσεις της Τουρκίας. Το πραξικόπημα της 12ης Σεπτεμβρίου 1980 ήταν το πιο αιματηρό: εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι συνελήφθησαν, σε περίπου 250.000 από αυτούς ασκήθηκε δίωξη, πενήντα κρατούμενοι εκτελέστηκαν και δεκάδες άλλοι πέθαναν στη φυλακή από τα βασανιστήρια.

Οι στρατηγοί δικαιολόγησαν την επέμβασή τους υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία βρισκόταν στο χείλος του εμφυλίου πολέμου, με καθημερινές συγκρούσεις μεταξύ ακροαριστερών ή ακροδεξιών οργανώσεων, μεταξύ τους ή με την αστυνομία.

Για πολλά χρόνια ο Εβρέν και οι άλλοι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος απολάμβαναν ασυλία και δεν είχαν διωχθεί ποινικά. Ωστόσο η ασυλία τους τερματίστηκε το 2010, με την τροποποίηση του Συντάγματος που εισηγήθηκε η κυβέρνηση του Ερντογάν.

«Προτιμώ ν' αυτοκτονήσω παρά να με δικάσουν», είχε πει ο Εβρέν πριν του ασκηθεί δίωξη, πέρσι.