της Μαρίας Απατζίδη
βουλευτή Ανατολικής Αττικής του ΜέΡΑ25
Μιλάμε για νούμερα απολύτως τρομακτικά. 40,3 εκατομμύρια ήταν η αρίθμηση το 2016 με το 25% μεταξύ τους να είναι ανήλικα παιδιά, δηλαδή πάνω από δέκα εκατομμύρια παιδιά.
Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα μέτρα που λαμβάνονται κατά τις τελευταίες δεκαετίες, που έχει ενταθεί το πρόβλημα, και κυρίως μετά το 1990, επικεντρώνονται μονομερώς στο να ενισχύονται οι υπηρεσίες τήρησης του νόμου και καταστολής των εγκληματιών, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη μέριμνα για την αντιμετώπιση των αιτιών του τράφικινγκ.
Και βεβαίως η αιτία του τράφικινγκ είναι η τοξική πατριαρχία, η αντικειμενοποίηση των γυναικών και των παιδιών ως προς το σεξουαλικό τράφικινγκ, καθώς και η υπέρμετρη άνευ ορίων και θεσμών καπιταλιστική νεοφιλελεύθερη ανάπτυξη που ωφελείται πολλές φορές από την απλήρωτη εργασία.
Βεβαίως, χρονικά τουλάχιστον η αρχή του τράφικινγκ είναι η στρατολόγηση ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευσή τους και η παραπλάνησή τους. Λ.χ. με ψευδείς πληροφορίες ότι θα πάνε σε μια άλλη χώρα να ασκήσουν ένα άλλο επάγγελμα, και τελικά τους κατακρατούν τα διαβατήρια. Και ασφαλώς υπάρχει εμπλοκή κυκλωμάτων στη χώρα προέλευσης και στη χώρα υποδοχής, καθώς συχνά και ανθρώπων από τα σώματα ασφαλείας, την αστυνομία, το λιμενικό και ούτω καθεξής.
Ευτυχώς, γίνεται σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσπάθειες να εκπαιδεύονται τα σώματα ασφαλείας στην αντιμετώπιση του φαινομένου διαγιγνώσκοντας ποια είναι τα θύματα του τράφικινγκ, ποιες είναι οι μέθοδοι των διακινητών και ούτω καθεξής. Όμως υπάρχουν και δομικοί παράγοντες που το ευνοούν: Οι τεράστιες ανισότητες λόγω της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης μεταξύ χωρών προέλευσης και χωρών υποδοχής, οι οποίες ανισότητες καθιστούν τους ανθρώπους απελπισμένους. Όπως και η καλλιέργεια ρατσισμού ενάντια στους πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα έχουμε δει λόγου χάρη την παρούσα κυβέρνηση να έχει ως κύρια πολιτική της για το μεταναστευτικό και το προσφυγικό την αρχή ότι αν η ζωή των ανθρώπων που έρχονται στην Ελλάδα γίνει μια κόλαση, τότε μόνο θα αποτραπούν και άλλοι από το να έλθουν στη χώρα μας. Αυτό, όμως, καλλιεργεί μια νοοτροπία ότι ο πρόσφυγας και ο μετανάστης είναι homo sacer, είναι ένας άνθρωπος χωρίς δικαιώματα, που μπορούμε να τον εκμεταλλευτούμε όσο θέλουμε. Και τελικά ενισχύει τη λογική του τράφικινγκ.
Γιατί ακριβώς υπάρχει και ένα τράφικινγκ με πρόσφυγες και μετανάστες, που είναι συγκριτικά λιγότερο αναγνωρισμένο από τον Ο.Η.Ε. Αυτό οφείλεται στο ότι μπαίνουν φραγμοί στη μετακίνηση των ανθρώπων, που δεν τους δέχεται η Δύση, και έτσι τους καθιστούμε βορά στους διακινητές. Δημιουργείται ένα πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ενός επικερδούς παράνομου «επαγγέλματος» για τους διακινητές που έγκειται στο πώς να υπερβαίνονται τα εμπόδια με την εμπλοκή ενίοτε και ορισμένων επίορκων του λιμενικού και των σωμάτων ασφαλείας. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε βεβαίως πως πολλοί από τα σώματα αυτά κάνουν τη δουλειά τους σωστά και με αυταπάρνηση, αν βέβαια τους το επιτρέψει η πολιτική βούληση. Γιατί αν δεν υπάρχει πολιτική βούληση, δεν μπορούν ως άτομα να κάνουν και πολλά πράγματα. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει νομικό έλλειμμα. Ενίοτε άνθρωποι οι οποίοι βοηθούν ανιδιοτελώς τους πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες για ανθρωπιστικούς λόγους δικάζονται με το ίδιο νομικό πλαίσιο, όπως οι εκμεταλλευτές δουλέμποροι και μεσάζοντες. Και βεβαίως πολλές κυβερνήσεις ευνοούν αυτή τη σύγχυση. Δυστυχώς, στο ζήτημα αυτό υπάρχει συνενοχή από τις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αλλά υπάρχουν και τα ευρύτερα φαινόμενα απορρύθμισης της εργασίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και το νεοφιλελεύθερο φαινόμενο των εργολαβικών εταιριών είναι ένα είδος τράφικινγκ, γιατί οι εργολαβικοί εργαζόμενοι δεν έχουν τα πλήρη δικαιώματα και απολαβές που δικαιούνται.
Πρόκειται, λοιπόν, για ένα πρόβλημα συστημικό και δομικό, εφόσον ένα σημαντικό μέρος του καπιταλισμού βασίζεται στη σύγχρονη δουλεία, όπως άλλωστε και η πρωταρχική συσσώρευση του καπιταλισμού τον 15ο και 16ο αιώνα προήλθε από τη μεγαλύτερη έξαρση δουλείας που είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα. Πρόκειται για μια πολύπλευρη μάχη και στο νομικό επίπεδο με νόμους που να κάνουν καλύτερες διακρίσεις και να αποφεύγουν τις ένοχες συγχύσεις, και στο ψυχολογικό με το να απαξιωθεί στις συνειδήσεις και να μειωθεί η τοξική πατριαρχία, αλλά και στο ευρύτερο πολιτικό με το να βρούμε μοντέλα ανάπτυξης πιο σοσιαλιστικά και οικολογικά διά των οποίων μπορούν να βρεθούν και οι λύσεις για το προσφυγικό και το μεταναστευτικό σε ένα διεθνιστικό επίπεδο.