TRANSCRIPT
Χθες το βράδυ ο Πρόεδρος Ομπάμα χρησιμοποίησε ένα μέρος της ομιλίας του στην ολομέλεια του Κογκρέσου για να υποστηρίξει την Διαειρηνική Εμπορική Συμφωνία ή TPP, που αναμένεται να περάσει την άνοιξη στην Ουάσιγκτον.
Κόβει 18000 φόρους σε προϊόντα που παράγονται στην Αμερική κάτι που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας στην Αμερική. Με την TPP η Κίνα δεν θα θέτει τους κανόνες σε αυτή την περιοχή. Θέλετε να δείξετε τη δύναμή μας στον νέο αιώνα; Εγκρίνετε αυτή τη συμφωνία. Δώστε μας τα εργαλεία για να τη στηρίξουμε.
Αλλά όσοι κριτικάρουν την TPP λένε ότι η διαμάχη ΗΠΑ-Κίνας είναι αποπροσανατολιστικός. Αντίθετα λένε ότι η TPP αποτελεί μια τεράστια νίκη των πολυεθνικών επιχειρήσεων που επινόησαν ένα πολύπλοκο σύστημα όπου θα μπορούν να μηνύουν τις ξένες κυβερνήσεις όταν παρεμβαίνουν στα κέρδη τους.
Παρόλο που η συμφωνία διαπραγματεύτηκε μεταξύ των κυβερνήσεων οι ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι αυτές που μετά θα προσπαθήσουν να επιβάλουν αυτή τη συμφωνία έξω από το δικαστικό σύστημα με ιδιωτικά δικαστήρια.
Η Melinda St. Louis είναι μέλος του Κινήματος Πολιτών για το Παρατηρητήριο του Παγκόσμιου Εμπορίου και υποστηρίζει ότι το σύστημα ευθύνης υπό το επονομαζόμενο μηχανισμό Κέντρο Επίλυσης Διαφορών Επενδυτών Κρατών ή ISDS σε μεγάλο βαθμό ευνοεί τις επιχειρήσεις επιτρέποντάς τους να μηνύουν κυβερνήσεις αν περάσουν νόμους που απειλούν το περιθώριο κέρδους τους.
Επινόησαν ένα σύστημα με τρεις ιδιώτες δικηγόρους που καθορίζουν πότε τα ακραία επενδυτικά δικαιώματα που έχουν ενσωματωθεί στην συμφωνία έχουν παραβιαστεί. Και έπειτα το δικαστήριο των τριών δικηγόρων, που δεν δεσμεύονται από το δικαστικό προηγούμενο και δεν δεσμεύονται από το τυπικό δίκαιο περί σύγκρουσης συμφερόντων το οποίο περιμένεις από τους δικαστές, αποφασίζει αν θα επιδικάσει ζημιές στις επιχειρήσεις οι οποίες θα πληρωθούν από τις κυβερνήσεις με τα χρήματα των φορολογούμενων. Και αναφερόμαστε σε εκατομμύρια ή ακόμα και δισεκατομμύρια δολαρίων των φορολογούμενων ως αποζημιώσεις προς τις επιχειρήσεις. Και οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων στις οποίες αναφέρονται είναι οι νόμοι, οι δικαστικές και οι διοικητικές αποφάσεις.
Οι υποστηρικτές της TPP λένε ότι πρόκειται για την πιο προοδευτική συμφωνία στην ιστορία επειδή την εργασία και το περιβάλλον. Αλλά βαθιά κρυμμένη βρίσκεται μια ακόμα ομάδα κανόνων που ονομάζονται Most Favored Nations ή MFN οι οποίοι επιτρέπουν στις πολυεθνικές να καταστρατηγούν σχεδόν οποιαδήποτε υπάρχουσα εμπορική συμφωνία ακόμα και, σε εισαγωγικά, πιο προοδευτικών από την TPP.
Και αυτό σημαίνει ότι μια κυβέρνηση πρέπει να αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο έναν επενδυτή από μια χώρα που έχει υπογράψει την TPP όπως θα έκανε σε οποιαδήποτε άλλη χώρα όποια συμφωνία και αν ισχύει εκεί. Και έτσι μέσω του μηχανισμού αυτού είναι στην πραγματικότητα δυνατό οι επενδυτές να μηνύουν μέσω της συμφωνίας λέγοντας ότι στην πραγματικότητα θέλουν την προστασία από μια τρίτη συμφωνία στην οποία η κυβέρνησή μας δεν συμμετέχει καν.
Οι κανόνες ISDS και MFN ενισχύονται από το γεγονός ότι τα προνόμια αυτά μπορούν να τα απολαύσουν μόνο οι επιχειρήσεις
Μόνο οι επιχειρήσεις μπορούν να ξεκινήσουν υποθέσεις. Οι κυβερνήσεις δεν μπορούν. Μπορούν μόνο να είναι κατηγορούμενες, αλλά οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να προκαλέσουν τις επιχειρήσεις.
Λες και η ισορροπία δεν μπορεί να αλλάξει πια, οι επιχειρήσεις αυξάνουν τις πιθανότητές τους να κερδίζουν μηνύσεις χρησιμοποιώντας μια πρακτική που ονομάζεται stacking (στοίβαγμα)
Αυτό που κάνουν οι επιχειρήσεις όταν ξεκινάνε μια αγωγή είναι βασικά ότι λένε ότι η παραβίαση των δικαιωμάτων μας αποτελούν έμμεση απαλλοτρίωση, ελάχιστων προτύπων συμπεριφοράς.. ξέρετε… απαλλοτρίωση και να κάνουν μια λίστα με όλα όσα προβλέπονται στην συνθήκη ελπίζοντας ότι θα κερδίσουν τουλάχιστον ένα από αυτά. Κάτι που στην πραγματικότητα συμβαίνει πολύ συχνά. Στην πραγματικότητα τα ελάχιστα πρότυπα συμπεριφοράς είναι αυτά που χρησιμοποιούν οι περισσότεροι επενδυτές με τα οποία έχουν επιβραβευτεί με θετικά αποτελέσματα για τις επενδύσεις τους, επειδή είναι τόσο γενικά και μπορούν να ερμηνευτούν γενικά.
Βάλτε όλα αυτά τα προνόμια μαζί και θα έχετε ένα νομικό σύστημα που θα επιτρέπει κάποιες παράλογες αγωγές απόλυτα νόμιμα. Πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση της Phillip Morris στην Αυστραλία
Η Phillip Morris International, που είναι μια επιχείρηση καπνού των ΗΠΑ, αποφάσισε να μεταφέρει τις μετοχές Αυστραλιανές της μετοχές στην θυγατρική της στο Χονγκ Κονγκ επειδή η Αυστραλία και το Χονγκ Κονγκ έχουν μεταξύ τους μια εμπορική συμφωνία που επιτρέπει την επίλυση διαφορών με το κράτος, ή ISDS. Η Συμφωνία που έχουν οι ΗΠΑ με την Αυστραλία δεν περιλαμβάνει ISDS. Οπότε έκαναν την ενσωμάτωση. Η θυγατρική τους πήρε τις μετοχές της Αυστραλίας στο Χονγκ Κονγκ και έπειτα ενεργοποίησαν το μηχανισμό του ISDS μέσω της εμπορικής συμφωνίας ΗΠΑ-Χονγκ Κονγκ.
Η Phillip Morris International έπειτα ενσωματώθηκε σε μια Ελβετική θυγατρική για να μηνύσει την κυβέρνηση της Ουρουγουάης, επειδή υπάρχει μεταξύ Ελβετίας και Ουρουγάης εμπορική συμφωνία που τους συνέφερε αφού ήθελαν να μηνύσουν την Ουρουγουάη επειδή όπως και η Αυστραλία επέβαλαν περιοριστικούς νόμους στα τσιγάρα για λόγους υγείας.
Τον περασμένο μήνα η Phillip Morris έχασε την υπόθεση με την Αυστραλία αλλά η St. Louis λέει ότι ακόμα και όταν χάνουν οι κυβερνήσεις κερδίζουν.
Επειδή η απειλή και μόνο σε αυτού του τύπου τις υποθέσεις, ιδιαίτερα για μια μικρή χώρα, μπορεί να σημαίνουν εκατομμύρια δολάρια απλά και μόνο σε δικαστικά έξοδα, οπότε τους κάνει να το σκέφτονται διπλά πριν προχωρήσουν με μια πολιτική που δεν αρέσει στις πολυεθνικές.
Τα 12 κράτη μέλη της TPP έχουν μεταξύ τους 35 επενδυτικές συμφωνίες. Αλλά αν η TPP περάσει το νούμερο μπορεί να διπλασιαστεί όσον αφορά τις δυνατότητες που έχουν οι πολυεθνικές για να μηνύσουν ξένες κυβερνήσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν δώσει χρήματα σε πολυεθνικές μέσω των ISDS αλλά αυτό μπορεί σύντομα να αλλάξει. Την περασμένη εβδομάδα η καναδική ενεργειακή TransCanada ανακοίνωση ότι θα μηνύσει τις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιώντας την Βορειοαμερικανική Εμπορική Συμφωνία για την απόρριψη του αγωγού Keystone XL.
Η TPP αυξάνει την υπευθυνότητα και τους κινδύνους πολύ περισσότερο από πριν επειδή δεν αυξάνει μόνο το νούμερο των συμφωνιών που οι επιχειρήσεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν αλλά και επειδή για πρώτη φορά οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν αυτού του τύπου τον μηχανισμό σε μια συνθήκη με πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Πριν, το μόνο ανεπτυγμένο κράτος που είχε ISDS ήταν ο Καναδάς, μέσω της Βορειοαμερικανικής Εμπορικής Συμφωνίας, ή NAFTA. Και άρα δεν πολλές οι επιχειρήσεις από το Ελ Σαλβαδόρ ή το Περού στις Ηνωμένες Πολιτείες που θα μπορούσαν να ξεκινήσουν τέτοιες υποθέσεις. Λοιπόν, με την TPP τώρα θα υπάρχουν Ιαπωνικές επιχειρήσεις, Αυστραλιανές επιχειρήσεις που θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν αυτό τον μηχανισμό στις ΗΠΑ.
Για το Real News, Thomas Hedges, Ουάσινγκτον.