TTIP: Στην Βουλή το …Σύνταγμα των Πολυεθνικών

Του Γεράσιμου Λιβιτσάνου
«Πιο πολύ με ανησυχούν αυτές οι διαπραγματεύσεις παρά εκείνες για την συμφωνία (σ.σ με τους δανειστές)». Η φράση αυτή ανήκει στον αναπληρωτή υπουργό ΠΑΠΕΝ Γιάννη Τσιρώνη και ειπώθηκε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, όπου συζητήθηκε η Συμφωνία για το Διατλαντικό Εμπόριο και τις Επενδύσεις (ΤΤΙΡ). Για όποιον γνωρίζει το εικαζόμενο περιεχόμενο των συζητήσεων που γίνονται τα τελευταία χρόνια -σε καθεστώς άκρας μυστικότητας- ανάμεσα στις ΗΠΑ (κυρίως) και την Ευρωπαϊκή Ένωση ο ισχυρισμός δεν είναι καθόλου μα καθόλου υπερβολικός. Όμως όπως ο ίδιος παρατήρησε για το θέμα «ο Τύπος, τηρεί σιγή ιχθύος». Έτσι μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση – όπως η χθεσινή- δεν θα «χωρέσει» στην ειδησεογραφία, έστω κι αν αυτό διακυβεύεται είναι το αν τα επόμενα χρόνια οι λαοί της Ευρώπης και της Β.Αμερικής, θα βρεθούν απέναντι σε καταστάσεις που θα κάνουν τον Βόλφανγκ Σόϊμπλε να μοιάζει αρνάκι και την νεοφιλελεύθερη Μπούντεσμπανκ …φιλανθρωπικό ίδρυμα!

Η ενημέρωση που έκανε για το θέμα ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης, είχε ιδιαίτερα εντυπωσιακά στοιχεία, δημιουργεί όμως παράλληλα ερωτηματικά. Από την μία επιβεβαίωσε τον προσανατολισμό για ένα υπερεθνικό καθεστώς όπου η διατήρηση ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις επενδύσεις των πολυεθνικών θα είναι η …υπέρτατη υποχρέωση κάθε εθνικού κράτους, από την άλλη όμως αποτίμησε την όλη διαδικασία ως πεδίο παρέμβασης προκειμένου να επιτευχθούν αλλαγές. Γι αυτό το λόγο επισήμανε ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το θέμα με «ισχυρές επιφυλάξεις» ενώ εκτίμησε ότι η διαπραγμάτευση παρουσιάζει καθυστερήσεις. Διαφορετική θέση είχαν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που μίλησαν για «ποδηγέτηση κρατών», «καταστροφική συμφωνία» χωρίς «κανένα απολύτως όφελος για την χώρα». Θετική προσέγγιση όσον αφορά την συμφωνία είχαν η εκπρόσωποι της Ν.Δ, Γιάννης Τραγάκης, του ΠΑΣΟΚ Οδυσσέας Κωσνταντινόπουλος και του Ποταμιού Σπύρος Δανέλης αν και επίσης αναφέρθηκαν στο ενδεχόμενο ανατροπών στο ισχύον εργασιακό μοντέλο. Κατηγορηματικά αντίθετος ήταν ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Νίκος Καραθανασόπουλος.

«Η θεματική και τα αντικείμενα καθώς και οι νέοι κανόνες που εισάγονται για πρώτη φορά έχουν τεράστια σημασία και για την Ευρώπη και για τους κοινωνικούς και οικονομικούς τομείς» επισήμανε ο Γιώργος Σταθάκης επισημαίνοντας ότι το πλαίσιο συνοδεύεται για πρώτη φορά σε θεσμικό επίπεδο από ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας των ξένων επενδυτών». Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι «δεν είναι απλές συμφωνίες εμπορικές» αντίθετα «περιλαμβάνει θέματα για τις δημόσιες προμήθειες, θέματα που αφορούν πνευματικά δικαιώματα, μεγάλη γκάμα προϊόντων που φέρουν διακριτικές ενδείξεις» (πχ προστατευόμενη ονομασία προέλευσης). Επίσης σημείωσε πως με όσα προωθούνται «μια εταιρία μπορεί να στραφεί κατά ενός κράτους και να ζητήσει αποζημιώσεις ή αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο που επηρεάζει τις επενδύσεις της εταιρίας». Παραδειγματικά είπε ότι «η πιο απλή είναι να ζητάς αποζημιώσεις για το δημόσιο χρέος μιας χώρας» εφόσον αυτό καταστεί επιζήμιο για τα εταιρικά συμφέροντα φτάνει όμως στο σημείο να ζητήσει αποζημίωση μια εταιρεία εφόσον αλλάξουν οι περιβαλλοντικοί ή οι κοινωνικοί κανόνες! Όπως είπε ο υπουργός Οικονομίας, αυτή η συζήτηση με αυτό το αντικείμενο, «γίνεται υπό συνθήκες απόλυτης μυστικότητας. Χωρίς δυνατότητα πρόσβασης ακόμη και ευρωπαϊκών θεσμών»! Μάλιστα αξίζει να σημειώσουμε ότι η όλη διαπραγμάτευση ξεκίνησε το 2013 και σύμφωνα με όσα υποστήριξε ο υπουργός, έχουν πραγματοποιηθεί έως τώρα 9 γύροι.
Παράλληλα, ο Γιωργος Σταθάκης, περιέγραψε το περιβάλλον της διαπραγμάτευσης ως έναν πεδίο που «κάθε χώρα πιέζει για την ενσωμάτωση των δικών της συμφερόντων» ενώ έχουν κατατεθεί σειρά εθνικών ενστάσεων. Επί παραδείγματι ανέφερε ότι η Γερμανική πλευρά πιέζει για «απελευθέρωση των δημόσιων προμηθειών» ενώ οι κατατεθειμένες ενστάσεις της ελληνικής πλευράς αφορούν τις ονομασίες προέλευσης προϊόντων. Όσον αφορά τις προτεραιότητες της κυβέρνησης αναφέρθηκε στην κατοχύρωση «του αυτονόητου δικαιώματος κάθε κράτους να ρυθμίζει όποιον τρόπο επιθυμεί» τα κανονιστικά του πλαίσια «χωρίς να εγείρονται ενστάσεις από ιδιώτες για αποζημιώσεις» και το όποιο σχετικό δικαίωμα να περιοριστεί «μόνο στην περίπτωση καταχρηστική συμπεριφοράς ενός κράτους». Αυτό όμως την ίδια στιγμή που – όπως επισήμανε ο υπουργός- υφίσταται ζήτημα σχετικά με το ποιος θα αποφασίζει όταν υπάρξει σύγκρουση συμφερόντων σημειώνοντας ότι «γίνεται προσπάθεια να παρακαμφθούν τα εθνικά δικαστήρια». Τέλος ο Γ.Σταθάκης σημείωσε ότι πρόκειται για μεικτή συμφωνία, που πρέπει να επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια.

Ιδιαίτερα ανήσυχος εμφανίστηκε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γ.Τσιρώνης αναφέροντας ότι «αν βγούμε στον δρόμο και ρωτήσουμε δεν θα ξέρει κανείς τι είναι αυτή η συμφωνία» υποστηρίζοντας ότι αν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση «θα δημιουργήσει τετελεσμένα». Μάλιστα είπε χαρακτηριστικά πως με βάση όσα προγραμματίζονται είναι πιθανό για θέματα περιβάλλοντος μια επιχείρηση ή μια εταιρία να ρυθμίζει αυτή τους κανόνες! Για τα μεταλλαγμένα προϊόντα επισήμανε ότι ενώ γίνεται προσπάθεια να υπάρξει ανάχωμα, με την συμφωνία θα είναι δυνατόν τα προϊόντα αυτά να «ξεπεράσουν τους φραγμούς ποιότητας» που ισχύουν με βάση τους κανόνες της Ε.Ε και να καταλάβουν μεγάλο μέρος της αγοράς αφού θα είναι φθηνότερα από τα ελληνικά προϊόντα.
Για «πλήρη καθολική ποδηγέτηση κρατών» έκανε λόγο στην τοποθέτηση του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δ. Κοδέλας, σημειώνοντας πως «θα γκρεμιστούν τα βασικά εργασιακά δικαιώματα». Ο κυβερνητικός βουλευτής Θ.Πετράκος εκτίμησε ότι οι διαπραγματεύσεις «βρίσκονται στην τελική ευθεία» μιλώντας για «ρυθμίσεις προς όφελος των πολυεθνικών και τους ιδιωτικού κεφαλαίου» προσθέτοντας πως «επιχειρείται άλωση κάθε προστατευτικού κανόνα». Μάλιστα σημείωσε ότι «η συμφωνία επιχειρείται να μην περάσει ούτε από τα εθνικά κοινοβούλια, ούτε το ευρωκοινοβούλιο» διερωτώμενος: «Αν είναι καλή η συμφωνία, γιατί δεν δίνεται στην δημοσιότητα;». Επίσης ο βουλευτής Κ.Λαπαβίτσας τόνισε ότι είναι μύθος ο ισχυρισμός ότι υφίσταται δασμολογικό πρόβλημα που εμποδίζει το εμπόριο σημειώνοντας πως η συμφωνία αυτή θα έχει αρνητικά αποτελέσματα στο ΑΕΠ και την απασχόληση ενώ «είναι απολύτως χωρίς κανένα πλεονέκτημα για την Ελλάδα».
 
Από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, ο βουλευτής Γιάννης Τραγάκης, υποστήριξε ότι η κυβέρνηση Σαμαρά, πέτυχε να «χαρακτηριστεί ως μεικτή» η συμφωνία ώστε να επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια λέγοντας πως θα αυξήσει τον όγκο των εμπορικών συναλλαγών ενισχύοντας την ευρωπαϊκή οικονομία με 575 δις ευρώ ετησίως. Παρόλα αυτά επισήμανε ότι «τα αποτελέσματα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν θετικά», εστιάζοντας ιδιαίτερα στο θέμα της προστασίας των προϊόντων με ονομασία προέλευσης. «Δεν θα πρέπει να απορρίψουνε τη συμφωνία εκ των προτέρων αλλά να στηρίξουμε τις  θέσεις μας και τα ελληνικά συμφέροντα στις διαπραγματεύσεις και να αξιολογήσουμε το τελικό αποτέλεσμα συνολικά πριν εισηγηθούμε την έγκριση ή απόρριψή της» είπε ο εκπρόσωπος του Ποταμιού Σπ.Δανέλλη. Υπέρ μίας «συμμαχίας με χώρες του Νότου» ως να υπάρξει παρέμβαση στις διαπραγματεύσεις τάχθηκε ο εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Οδ.Κωνσταντινόπουλος.
«Οικονομικό ΝΑΤΟ» χαρακτήρισε την συμφωνία ο Νίκος Καραθανασόπουλος εκ μέρους του ΚΚΕ, λέγοντας πως «η διαδικασία αυτή εντάσσεται στο παιχνίδι της διαπάλης και της όξυνσης των αντιθέσεων ανάμεσα σε ΗΠΑ, Κίνα, BRICS, για το πού θα προσανατολιστεί η ροή των επενδύσεων και του εμπορίου» προσθέτοντας ότι «θα έχει σοβαρές επιπτώσεις για την εργατική τάξη που θα δει μεγαλύτερη απαξίωση της εργατικής της δύναμης και κατάργηση των εναπομεινάντων δικαιωμάτων της σε Ασφαλιστικό, συλλογικές συμβάσεις κλπ».