«Το πόρισμα των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα αντικατοπτρίζει την δραματική επιδείνωση της πρόσβασης των ανθρώπων στην πληροφορία και την αύξηση της παρεμπόδισης της ανεξάρτητης ειδησεογραφικής κάλυψης. Η πανδημία έχει χρησιμοποιηθεί προσχηματικά για τον αποκλεισμό της πρόσβασης δημοσιογράφων σε πηγές πληροφοριών και ρεπορτάζ στο πεδίο. Θα αποκατασταθεί αυτή η πρόσβαση όταν τελειώσει η πανδημία;» διερωτάται ο οργανισμός. «Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι δημοσιογράφοι δυσκολεύονται να διερευνήσουν και να αναφέρουν “ευαίσθητες” ιστορίες, ιδίως στην Ασία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη» επισημαίνεται.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (Reporters without borders – RSF) για το 2021, η δημοσιογραφία υφίσταται πλήρη απαγόρευση σε 73 χώρες και παρεμποδίζεται σοβαρά σε 59 άλλες, αντιπροσωπεύοντας συνολικά το 73% των 180 χωρών που αξιολογήθηκαν. Αξίζει να επισημανθεί ότι από το 2013 που δημιουργήθηκε ο Παγκόσμιος Δείκτης Ελευθερίας του Τύπου έχει σημειωθεί πτώση της τάξη του 12%.

«Το βαρόμετρο Edelman Trust του 2021 αποκαλύπτει ένα ανησυχητικό επίπεδο δυσπιστίας των πολιτών απέναντι στους δημοσιογράφους, με το 59% των ερωτηθέντων σε 28 χώρες να δηλώνουν ότι οι δημοσιογράφοι προσπαθούν σκόπιμα να παραπλανήσουν το κοινό μεταδίδοντας πληροφορίες που γνωρίζουν ότι είναι ψευδείς» αναφέρει η έκθεση. «Στην πραγματικότητα, ο δημοσιογραφικός πλουραλισμός και η αυστηρή ακριβέστερες εκθέσεις χρησιμεύουν για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και των “infodemics”, συμπεριλαμβανομένων ψευδών και παραπλανητικών πληροφοριών» υπογραμμίζουν οι δημοσιογράφοι.

Επισημαίνεται ότι μόνο 12 από τις 180 χώρες (7% επί του συνόλου) μπορούν να ισχυριστούν ότι προσφέρουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τη δημοσιογραφία, καθώς η Γερμανία αφαιρέθηκε από αυτή τη λίστα, αφότου δεκάδες δημοσιογράφοι δέχτηκαν επίθεση από συνωμοσιολόγους και εξτρεμιστές κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών ενάντια στα μέτρα για τον περιορισμό της πανδημίας.

Η Ευρώπη σημείωσε σημαντική επιδείνωση στον δείκτη «καταχρήσεων», με τις πράξεις βίας να αποτυπώνονται υπερδιπλασιασμένες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Βαλκάνια, σε σύγκριση με την επιδείνωση της τάξης του 17% παγκοσμίως. Οι επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων και αυθαίρετες συλλήψεις αυξήθηκαν στη Γερμανία (13η θέση), τη Γαλλία (34η θέση), την Ιταλία (41η θέση), την Πολωνία, που υποβιβάστηκε κατά 2 θέσεις και είναι 64η, την Ελλάδα, που έπεσε 5 θέσεις καταλήγοντας 70η, τη Σερβία (93η θέση) και τη Βουλγαρία (1 θέση κάτω, 112η θέση).

«Στην Ελλάδα οι αρχές συνέλαβαν δημοσιογράφους μετερχόμενες ως συνήθως βία, προκειμένου να τους αποτρέψουν να έρθουν σε επαφή με τους πρόσφυγες» επισημαίνεται στο ειδικό τμήμα της έκθεσης που αφορά στην ελευθεροτυπία στην Ευρώπη, ενώ σε άλλο σημείο οι δημοσιογράφοι υπογραμμίζουν ότι «ειδικά στην Ελλάδα, οι δημοσιογράφοι έχουν καταστεί θύματα αστυνομικής βίας και αυθαίρετης σύλληψης, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η κάλυψη των αστυνομικών επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων». Μάλιστα γίνεται σύγκριση με τη Γαλλία (34η θέση), όπου «σημειώθηκαν παρόμοιες παραβιάσεις της ελευθερίας του Τύπου, κυρίως κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών ενάντια σε ένα νομοσχέδιο για την αστυνόμευση κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων και ενάντια στο λεγόμενο νομοσχέδιο “καθολικής ασφάλειας” που θα περιόριζε τη δημοσίευση φωτογραφιών και βίντεο από αστυνομικούς».

«Επικίνδυνο κοκτέιλ για την ελευθερία του Τύπου» με υπογραφή Μητσοτάκη διαπιστώνουν οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα

Η ζοφερή και επικίνδυνη κατάσταση στην οποία περιέρχεται η ελευθερία του Τύπου και τους αυξανόμενους κινδύνους για τους δημοσιογράφους περιγράφεται στη σύνοψη του τελευταίου έτους για την ελευθεροτυπία στη χώρα μας, με αφορμή την πρόσφατη δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ. Με ξεχωριστό κείμενο στο οποίο γίνεται ειδική αναφορά στην εξαιρετικά παρεμβατική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη έναντι του Τύπου, στη λίστα Πέτσα, στον έλεγχο του πρωθυπουργού στα κρατικά μέσα ενημέρωσης παρά την αντισυνταγματικότητα που αποφάνθηκε το ΣτΕ και στη λογοκρισία που τους επιβάλει σε ρεπορτάζ όπως για το προσφυγικό, την αστυνομική αυθαιρεσία κατά δημοσιογράφων σε πλείστες περιπτώσεις, καθώς και στο σιωπητήριο που έχει επιβάλει για την κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία αλλά ακόμα και στο «κόψιμο» του βίντεο από το κορονογλέντι στην Ικαρία, η σύνοψη των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα για την κατάσταση που αντιμετωπίζει ο Τύπος στη χώρα μας αποτελεί κόλαφο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την κυβέρνησή του.

«Η ελευθερία του Τύπου υπέφερε στην Ελλάδα το 2020. Η συντηρητική κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη χορήγησε γενναιόδωρες φορολογικές εκπτώσεις στη διαφήμιση για τα μέσα ενημέρωσης, αλλά επιδίωξε, άμεσα ή έμμεσα, να ελέγξει στενά τη ροή πληροφοριών, στο πλαίσιο των προσπάθειών της να αντιμετωπίσει την πανδημία του κορονοϊού και την προσφυγική κρίση» περιγράφουν οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα εισαγωγικά στο περιεκτικό τους κείμενο, αποτυπώνοντας αρκετά από τα πλήγματα που έχει δεχθεί η ελευθεροτυπία τον τελευταίο χρόνο.

Η οργάνωση για την προστασία της ελευθερίας του Τύπου κάνει ειδική μνεία στα 20 εκατ. ευρώ της λίστας Πέτσα, σημειώνοντας πως «τα ερευνητικά μέσα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που επικρίνουν την κυβέρνησης είτε παραλείφθηκαν είτε έλαβαν ένα δυσανάλογα μικρό μερίδιο της διαφήμισης που προέκυψε από μια αμφιλεγόμενη εκστρατεία ενημέρωσης 20 εκατ. ευρώ για τον ιό», ενώ περιγράφει και το γενικό σιωπητήριο που έχει επιβληθεί επί έναν και πλέον χρόνο για την κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία.

«Οι δημοσιογράφοι έπρεπε να λάβουν την άδεια της κυβέρνησης προτού κάνουν ρεπορτάζ σε νοσοκομεία, την ώρα που ο υπουργός Υγείας απαγόρευσε στο ιατρικό προσωπικό να μιλάει στα μέσα ενημέρωσης» περιγράφουν οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα, δίνοντας από την άλλη το στίγμα της λογοκρισίας στα κρατικά μέσα ενημέρωσης, καθώς αναφέρονται ακόμα και στα πλάνα της συγκέντρωσης δεκάδων στελεχών της κυβέρνησης μαζί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε γλέντι στην Ικαρία, για το οποίο δόθηκε εντολή να μην παρουσιαστεί στα δελτία ειδήσεων της ΕΡΤ.

«Τον Φεβρουάριο του 2021, τα δημόσια κανάλια διατάχθηκαν να μην μεταδώσουν βίντεο που κυκλοφόρησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που έδειχνε ότι ο πρωθυπουργός αγνόησε τα μέτρα περιορισμού του ιού» περιγράφουν για την Ικαρία, ενώ στη συνέχεια αναφέρονται και στο έτερο γενικό σιωπητήριο που έχει επιβληθεί στο προσφυγικό.

«Η αστυνομία κατέφυγε σε βία και αυθαίρετες απαγορεύσεις για να εμποδίσει την κάλυψη της προσφυγικής κρίσης στα νησιά. Στη Λέσβο, οι δημοσιογράφοι εμποδίστηκαν να καλύψουν τις συνέπειες της πυρκαγιάς στο στρατόπεδο προσφύγων στην πόλη της Μόριας, ενώ μια ομάδα Γερμανών ανεξάρτητων δημοσιογράφων συνελήφθη με συνοπτικές διαδικασίες, ενώ προσπαθούσε να κλύψει την άφιξη νέων μεταναστών. Στη Σάμο, ένα γερμανικό πλήρωμα ενός ντοκιμαντέρ συνελήφθη χωρίς κατηγορίες και έτυχε κακομεταχείρισης από την αστυνομία. Το ελληνικό δημόσιο τηλεοπτικό κανάλι, το οποίο ελέγχεται άμεσα από τον πρωθυπουργό παρότι το ανώτατο δικαστήριο έκρινε πως κάτι τέτοιο είναι αντισυνταγματικό, λογοκρίθηκε για τα νέα στρατόπεδα μεταναστών» αναφέρουν για την κατάσταση που επικρατεί στο προσφυγικό οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα.

Καταληκτικά, η οργάνωση περιγράφει πως «στην Αθήνα, η αστυνομία παρεμπόδισε φωτορεπόρτερ που κάλυπταν επετειακή διαδήλωση [σ.σ. 6ης Δεκέμβρη] στα τέλη του 2020 και έσυρε έναν δημοσιογράφο για υποτιθέμενη παραβίαση των μέτρων για τον Covid-19, προσάγοντάς τον άμεσα», ενώ καταγράφει και το έκτρωμα Χρυσοχοΐδη για τις συγκεντρώσεις, σημειώνοντας πως «υπάρχει ανησυχία για τους νέους κανόνες για την αστυνόμευση διαδηλώσεων, διότι ορίζει συγκεκριμένες περιοχές για τον Τύπο.

«Τον Απρίλιο του 2021, η κοινότητα των Ελλήνων δημοσιογράφων συγκλονίστηκε από τη δολοφονία του δημοσιογράφου που ειδικεύεται στο αστυνομικό ρεπορτάζ, Γιώργου Καραϊβάζ» καταλήγουν οι Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα, καθώς αναμένεται η νέα κατάταξη των χωρών στο πεδίο της ελευθερίας του Τύπου, με την προηγούμενη να φέρνει τη χώρα μας στις τελευταίες της Ευρώπης, στην 65η θέση.