Ιστορική και πρωτοφανή απόφαση έλαβε το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας, καταδικάζοντας τον πρώην πρόεδρο της χώρας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, σε 27 χρόνια και 3 μήνες κάθειρξη για την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος μετά την εκλογική του ήττα το 2022.
Η απόφαση ελήφθη από πάνελ πέντε ανώτατων δικαστών, με τέσσερις εξ αυτών να τον κρίνουν ένοχο για πέντε βαριά αδικήματα, περιλαμβανομένης της ηγεσίας εγκληματικής οργάνωσης με στόχο την ανατροπή της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης του Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα. Μόνο ένας δικαστής, ο Λουίς Φουξ, ψήφισε υπέρ της αθώωσης του Μπολσονάρου.
Η δικαστής Κάρμεν Λούσια υπογράμμισε ότι υπήρχαν «πλούσια αποδεικτικά στοιχεία» που αποδείκνυαν ότι ο πρώην πρόεδρος ενήργησε «με σκοπό την αποδυνάμωση της δημοκρατίας και των θεσμών».
Κατ’ οίκον περιορισμός και νομικές κινήσεις
Ο 70χρονος πρώην πρόεδρος βρίσκεται ήδη σε κατ’ οίκον περιορισμό και αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης έως και 40 ετών. Αν και η καταδίκη είναι οριστική από το Ανώτατο Δικαστήριο, οι δικηγόροι του ίδιου και των υπόλοιπων συγκατηγορουμένων έχουν ακόμα κάποια νομικά περιθώρια ελιγμών.
Η απόφαση να ανακοινωθεί η ποινή την Πέμπτη αντί για την Παρασκευή ήρθε ως έκπληξη, όπως ανέφερε το Αl Jazeera.
«Είναι μια εξαιρετικά σημαντική και αιφνιδιαστική απόφαση», δήλωσε. «Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η φυλάκιση θα εφαρμοστεί άμεσα. Υπάρχουν νομικές ενστάσεις και πολιτικές πιέσεις σε εξέλιξη».
Ήδη υποστηρικτές του Μπολσονάρου στο Κογκρέσο έχουν καταθέσει πρόταση νόμου για χορήγηση αμνηστίας.
Καταδίκες και σε στενούς συνεργάτες
Μαζί με τον Μπολσονάρου, καταδικάστηκαν και επτά κορυφαία στελέχη της κυβέρνησής του και του στρατού, περιλαμβανομένων:
- Βάλτερ Μπράγκα Νέτο (πρώην υπουργός Άμυνας και υποψήφιος αντιπρόεδρος του Μπολσονάρου το 2022)
- Πάουλο Σέρζιο Νογκουέιρα (πρώην υπουργός Άμυνας)
- Μάουρο Σιντ (πρώην υπασπιστής του Μπολσονάρου)
- Αουγκούστο Ελένο Ριμπέιρο (στρατιωτικός σύμβουλος)
- Άντερσον Τόρες (πρώην υπουργός Δικαιοσύνης)
- Αλμίρ Γκαρνιέ Σάντος (πρώην αρχηγός Ναυτικού)
- Αλεξάντρ Ραμαζέμ (πρώην αστυνομικός)
Απειλές από ΗΠΑ – Δεν μας εκφοβίζουν απαντά το Βραζιλιάνικο ΥΠΕΞ
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε χαρακτηρίσει τη δίκη του Μπολσονάρου «κυνήγι μαγισσών» και προχώρησε σε δραστικά μέτρα. Επέβαλε δασμούς 50% στη Βραζιλία και στον δικαστή Αλεξάντρ ντε Μοράες και αφαίρεσε βίζες από τα περισσότερα μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βραζιλίας.
Μετά την καταδίκη του, ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε «κατάπληξη» για την καταδίκη του βραζιλιάνου ακροδεξιού πρώην ομολόγου του, παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν από την Ουάσιγκτον για να υποστηριχτεί.
«Προκαλεί πολλή κατάπληξη πως μπόρεσε να γίνει αυτό. Μοιάζει πάρα πολύ με αυτό που είχαν προσπαθήσει να κάνουν στη δική μου περίπτωση», υποστήριξε ο Τραμπ μιλώντας στον Τύπο, αναφερόμενος στις δικές του δικαστικές περιπέτειες, που πάντως δεν είχαν τέτοια κατάληξη.
Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε:
«Οι πολιτικοί διωγμοί από τον (δικαστή του STF) Αλεσάντρ τζι Μοράις, στον οποίο επιβάλλονται κυρώσεις (σ.σ. από την Ουάσιγκτον) για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνεχίζονται, καθώς ο ίδιος και άλλα μέλη του ανωτάτου δικαστηρίου της Βραζιλίας αποφάσισαν να φυλακίσουν άδικα τον πρώην πρόεδρο Ζαΐχ Μπολσονάρου».
Οι «απειλές» όπως αυτές που διατύπωσε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάρκο Ρούμπιο «δεν θα εκφοβίσουν τη δημοκρατία μας», τόνισε το υπουργείο Εξωτερικών της Βραζιλίας μέσω X, τονίζοντας πως οι αρχές θα υπερασπίσουν «την εθνική κυριαρχία της χώρας» σε κάθε περίπτωση «επίθεσης και απόπειρας επέμβασης», από όπου κι αν «προέρχονται» αυτές.
Ο Μπολσονάρου και το παρελθόν του
Πρώην λοχαγός του στρατού και αλεξιπτωτιστής, ο Μπολσονάρου εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής το 1990, εκφράζοντας δημόσια θαυμασμό για τη στρατιωτική δικτατορία της Βραζιλίας (1964–1985), η οποία προκάλεσε εκατοντάδες θανάτους αντιφρονούντων.
Σε μια χαρακτηριστική του δήλωση είχε πει: «Η Βραζιλία θα αλλάξει μόνο όταν ξεσπάσει εμφύλιος και κάνουμε τη δουλειά που δεν έκανε το στρατιωτικό καθεστώς: να σκοτώσουμε 30.000 άτομα» – αναφερόμενος σε αριστερούς και πολιτικούς αντιπάλους.
Η άνοδός του στην εξουσία το 2018 συνδέθηκε με το σκάνδαλο διαφθοράς «Car Wash» και το λαϊκιστικό του αφήγημα, ενώ επανεξελέγη το 2022 χάνοντας ωστόσο από τον Λούλα σε μια έντονα πολωμένη αναμέτρηση.
Εξακολουθεί να δηλώνει υποψήφιος στις εκλογές 2026
Ο Μπολσονάρου εξακολουθεί να δηλώνει ότι θα είναι υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές του 2026, αν και έχει αποκλειστεί από την εκλογική επιτροπή μέχρι το 2030 λόγω διάδοσης ψευδών ισχυρισμών για το εκλογικό σύστημα.
Η καταδίκη του αναμένεται να προκαλέσει κοινωνική αναταραχή. Ήδη περίπου 40.000 υποστηρικτές του διαδήλωσαν στην πρωτεύουσα Μπραζίλια υποστηρίζοντας ότι είναι θύμα πολιτικής δίωξης.