Υπενθυμίζοντας στο KKE τι υπήρξε το ΚΚΕ

«Η Επανάσταση του 1821 υπήρξε αποτέλεσμα της ανάπτυξης των νέων καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στα εδάφη της φεουδαρχικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» ΚΚΕ, Διακήρυξη για τα 200 χρόνια της Επανάστασης, Μάρτιος 2021.

«Το μεγάλο ’21 ο Ελληνικός λαός δεν το γιορτάζει μόνο. Το ζει. Υπάρχουν εποχές που για έναν λαό απαντά η Ιστορία του. Και υπάρχουν άλλες που για την ιστορία τους απαντούν οι ίδιοι οι λαοί. Η απάντηση είναι μόνον αγώνας. Η 25η Μαρτίου δεν είναι σήμερα παρελθόν και ανάμνηση. Είναι πραγματικότητα. Δεν είναι μόνο μια μεγάλη μέρα. Είναι η καθημερινή ζωή του ελληνικού λαού. Στην 25η Μαρτίου ο ελληνικός λαός έδωσε και άλλα ονόματα: την ονομάζει και Οκτώβριο του ’40 και εθνική αντίσταση. Δεκέμβρη του ’44 και αντίσταση κατά της βρετανικής κατοχής.. Σε αυτή εδώ “τη χώρα που λέγεται Ελλάδα” οι σκλάβοι ξεσηκώθηκαν εναντίον μιας πανίσχυρης αυτοκρατορίας για να γίνουν – κι έγιναν – ελεύθεροι. Κι οι ελεύθεροι δε θα γίνουν ποτέ σκλάβοι. Από καμμιά αυτοκρατορία και καμμία δύναμη στον κόσμο. Καμμία δύναμη δεν είναι ισχυρότερη από την απόφαση των λαών να ζήσουν λεύτεροι.» Ριζοσπάστης, 24η Μαρτίου 1947

Μέσα στα πολλά σοκ που συνόδεψαν τους εορτασμούς και τις αναφορές στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21, ήταν ίσως πιο γερό σοκ από όλα – φαντάζομαι όχι μόνο για μένα – η σχετική διακήρυξη του ΚΚΕ. Γιατί, από Γιάννες και Κατερίνες και Μητσοτάκηδες περιμένεις τα πάντα. Το ΚΚΕ να αναθεωρεί όμως τη στάση του ίδιου του ΚΚΕ απέναντι στην Επανάσταση του ΄21, ε, μάλλον όχι. Ειδικά όταν το ΚΚΕ φαίνεται να εγκαταλείπει μέρος της Ιστορίας του, και μαζί σημαντικές και ιστορικές σελίδες αυτού του τόπου, αυτού του λαού. 

«Οι αστοί έδωσαν το χρήμα, ο λαός έδωσε το αίμα.. ο λαός ο οποίος έδωσε το αίμα του δια την επιτυχίαν της Επανάστασης εγκαταλείφθη από την πρώτην ημέραν, ούτε οι αστοί ούτε οι κοτζαμπάσηδες σκέφτηκαν ποτέ τα λαϊκά συμφέροντα» Ριζοσπάστης, 25η Μαρτίου 1924

Η λαϊκή συμμετοχή, το «Εμείς» του Μακρυγιάννη, απουσιάζει πλήρως από τη σημερινή ανάλυση του ΚΚΕ. Ο λαός έρχεται δεύτερος, ή απουσιάζει τελείως. Οι αγροτικοί πληθυσμοί, οι ναύτες (οι πρόγονοι της εποποιίας της ΟΕΝΟ), της γης οι κολασμένοι, που έχυσαν αίμα, που οι χήρες τους περίμεναν τον Καποδίστρια για να του δώσουν τα παιδιά τους, τα νήπια χωρίς πατέρα, υποδεχόμενές τον ως πατέρα του γένους, οι ήρωες μας, από το Νικηταρά ως τον Καραϊσκάκη, όλοι αυτοί που μόνο αστική τάξη δεν τους λες (ειδικά σε μια χώρα που έως τη δεκαετία του 1960 το 60% ζούσε εκτός αστικών κέντρων…).

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ως προχθές οι αντίστοιχες ανακοινώσεις του ΚΚΕ αγκάλιαζαν και τιμούσαν, οι άνθρωποι που ο λαός του ΕΑΜ πατούσε στα χνάρια τους, περνάνε ξαφνικά στα αζήτητα. Οι άνθρωποι που γέννησαν τα δημοκρατικότερα επαναστατικά συντάγματα της Ευρώπης, τα πρώτα ελληνικά συντάγματα, που αγωνίστηκαν για Ελευθερία και Δημοκρατία – «Λαοκρατία» το έλεγε αυτό κάποτε το ΚΚΕ -, απουσιάζουν από το αφήγημα του Κόμματος «της εργατικής τάξης, της αγροτιάς».

«Σ’ όλη τη χώρα οι λαϊκές μάζες πήραν την πρωτοβουλία της εξέγερσης και οι εμποροκοτσαμπάσηδες αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν γιατί διέτρεχαν τον άμεσο κίνδυνο να τους ξεπαστρέψει ο επαναστατημένος λαός είτε οι εξαγριωμένοι Τούρκοι… η επαναστατική δημιουργικότητα των λαϊκών μαζών απλώθηκε σε όλα τα επίπεδα και έθιξε στο σύνολο τους τα δημοκρατικά προβλήματα που εκδηλώθηκαν στην πορεία της Επανάστασης… Στις εργασίες των εθνοσυνελεύσεων οι ένοπλες μάζες επανειλημμένα εξάσκησαν άμεση πίεση για να μην αρπάξουν τη γη οι εμποροκοτζαμπάσηδες. Μαζί με τους δημοκρατικούς διανοούμενους επέβαλαν την επέκταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και των λαϊκών ελευθεριών στα συντάγματα που ψηφίστηκαν από τις εθνοσυνελεύσεις… Ο επαναστατημένος λαός έβανε την πληβειακή σφραγίδα των επαναστατικών λύσεων σε όλα τα προβλήματα της πάλης.» Ριζοσπάστης, 25η Μαρτίου 1936

Όλα εξηγούνται από το χρήμα και τα συμφέροντα των αστών, λέει σήμερα το ΚΚΕ – κάτι που ποτέ δε έλεγε μέχρι σήμερα το ΚΚΕ. Όπως ωραία το έθεσε ένας φίλος, «το ΚΚΕ αποφάσισε να μας πει πως το ΕΑΜ είχε λάθος κι ο Στίνας είχε δίκηο». Αν όμως το ΚΚΕ αποδομήσει το ίδιο τη λαϊκή συμμετοχή, αν το ΚΚΕ αποκαθηλώσει, εμμέσως ή αμέσως, από μόνο του (ή μέσω «φιλικών συμμετοχών») την πιο ένδοξη σελίδα της Ιστορίας του, αυτής στον Β’ ΠΠ, ας αρχίσει να σκέφτεται τι σημαίνει αυτό για την θέση του κομμουνισμού έναντι του ναζισμού στο ευρύτερο ιστορικό πεδίο και τι σημαίνει η αφαίρεση του απελευθερωτικού λαϊκού ρόλου από το ΕΑΜ, η άρνηση της αξίας, του μεγαλείου και της νίκης του αγώνα των απλών λαϊκών ανθρώπων.  

«Στους αγώνες της Ανεξαρτησίας έλαβαν μέρος διάφορες τάξεις με διαφορετικές η καθεμία κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες, οι οποίες βρήκαν μια συνολική και ενιαία έκφραση στα συνθήματα της μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης: Ελευθερία, Ισότης, Αδελφοσύνη. Η κάθε τάξη απέδιδε στα συνθήματα αυτά ανάλογα με τις ανάγκες της κι ένα δικό της περιεχόμενο. Ο αγρότης, ο δουλοπάροικος του Τούρκου βέη με την ελευθερία την ισότητα και τη δικαιοσύνη δεν εννοούσε μόνο την εθνική απελευθέρωση αλλά και την απελευθέρωση από το ζυγό της δουλοπαροικίας και την παραχώρηση σε αυτόν της γης που καλλιεργεί» Ριζοσπάστης, 25η Μαρτίου 1927

Οι λαοί δεν περιμένουν φωτισμένες ηγεσίες για να τους υποδείξουν τη βαρβαρότητα που ζουν, αυτή την ξέρουν πάρα πολύ καλά, τη ζουν στο πετσί τους. Και ενάντια σε αυτήν αγωνίζονται.  

Η ερμηνεία του ΚΚΕ σήμερα στα της Επανάστασης του ’21, η επιμονή στον δήθεν αστικό της χαρακτήρα και η νεόκοπη άρνηση του τεράστιου ρόλου του λαϊκού στοιχείου, αποκόπτει, επίσης, την Επανάσταση από ένα στοιχείο που κατεξοχήν εξέφρασε ο Ρήγας, το γιακωβίνικο. Δεν επαναστατήσαμε για να μας φέρουν οι ψαλιδόκωλοι τους βασιλιάδες, επαναστατήσαμε για Ελευθερία από τον Οθωμανικό Ζυγό και από τους καταπιεστές μας, για Ισότητα και για Δημοκρατία – κι έχουμε τα επαναστατικά μας Συντάγματα να το αποδεικνύουν περίτρανα και για πάντα, Συντάγματα που είναι κείμενα λαϊκά και πολύ μπροστά από την εποχή τους.

Δεν επαναστατήσαμε μόνον γιατί θέλαν οι αστοί ελευθερίες ή γιατί θέλαν οι αστοί λεφτά. Ούτε οι εμποράντζες της εποχής συνιστούσαν αστική τάξη με την μαρξική έννοια, ούτε αυτές οδήγησαν στην επανάσταση. Και αν κάποιοι εξ αυτών μπήκαν αυθόρμητα στον αγώνα, άλλους τους σύραμε με το ζόρι, χάρη σε γενναίους σαν τον αγαπημένο μου Αντωνάκη Οικονόμου – και ας μη πούμε για ολόκληρες περιοχές, με γερό εμπόριο, που δεν συμμετείχαν καν στην επανάσταση.

«Αθηναίοι και Αθηναίες, όλοι αύριο στον εορτασμό της εθνικής μας επετείου. Την αθάνατη κληρονομιά του ’21 ’σείς τη ζωντανέψετε με τα άφθαρτα κατορθώματά σας στην επική τετραετία 1940-1945» Ριζοσπάστης, 25η Μαρτίου 1946

Επαναστατήσαμε – εμείς, ο λαός – γιατί θέλαμε ελευθερία, και όχι να λαθροβιώνουμε ως πολίτες σκλάβοι β’ κατηγορίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (που δεν ήταν η ονειρο-φαντασία του τουρίστα Μαζάουερ, αλλά ένας ατέλειωτος κατάλογος από καταπίεση, εξευτελισμούς και σφαγές). Είχαν άλλωστε προηγηθεί εκατοντάδες άλλες μικρές και μεγάλες εξεγέρσεις που πνίγηκαν στο αίμα στα 400, για κάποιους από μας 500+, χρόνια της σκλαβιάς.

Και αν το ΚΚΕ έχει σταματήσει να κάνει αυτή τη διάκριση, κακό του κεφαλιού του.  Κυριολεκτικώς, γιατί, το μεγαλύτερο θύμα από μια τέτοια αναθεώρηση της ιστορίας θα είναι το ίδιο. Γιατί έτσι αρνείται και την ιστορία του και τη σύνδεση του με τους απλούς ανθρώπους, με το λαό, και μαζί τη σύνδεση του με τους απελευθερωτικούς μας αγώνες.

Α, και να μη το ξεχάσω κι αυτό. Επαναστατήσαμε τονίζοντας πολλαπλά τη σχέση μας με το παρελθόν μας – όπως εμείς βλέπαμε αυτό το παρελθόν, και όχι όπως το φαντάζονταν στα σαλόνια των «Φιλελλήνων» (συμπεριλαμβανομένου του Κοραή).

Αν για τους πρώτους αυτό σήμαινε σύνδεση με την προ 15 αιώνων αρχαιότητα, για τον πολύ κόσμο ― και τους αγωνιστές ― σήμαινε σύνδεση με ένα ηρωικό πρότυπο και παράδειγμα ελευθερίας. Οι λαοί δεν περιμένουν φωτισμένες ηγεσίες για να τους υποδείξουν τη βαρβαρότητα που ζουν, ναι. Η ιδέα της Ελευθερίας, στη λαϊκή φαντασία, πλάστηκε με αναφορές και σε μια μυθοποιημένη αρχαιότητα (κοιτίδα της Δημοκρατίας), αλλά και σε μια πολύ κοντινότερη ανάμνηση μια χιλιόχρονης δικής τους (“ρωμαίικης”) πολιτείας. Και οι δυο αναφορές λειτουργούσαν ως σύνδεση με τα προηγούμενα επαναστατικά ρεύματα, όπως τα ορίζει ο Μπούκτσιν.

Όσο για το ρόλο της θρησκείας, είναι κάποτε καιρός να σταματήσουμε να βλέπουμε την εποχή με τα γυαλιά της σημερινής μας ιδεολογίας, και να αναγνωρίσουμε ότι στην εποχή του (και για πολύ αργότερα), ο λαός της επανάστασης ήταν πιστός, και είχε κρατηθεί από τη θρησκεία του ως μέσο διαφοροποίησης από τον κατακτητή (φαινόμενο παγκόσμιο και πανάρχαιο).

Όπως σε πάμπολλους πολέμους στην Ευρώπη επί αιώνες (που, μεταξύ άλλων, οδήγησαν και στο στήσιμο των ΗΠΑ ως θρησκευτικό καταφύγιο Πουριτανών, Κουακέρων και λοιπών), ο λαός του 1821, πάλευε και για την θρησκευτική του ελευθερία, ενάντια σε μια βάρβαρη αυτοκρατορία που χρησιμοποιούσε την πίστη του σαν όπλο εναντίον του.

Οι νεομάρτυρες, ο Αιτωλός, οι συμφωνίες των απλών, αγράμματων αγωνιστών «με τον άγιο» που τους δίνει τα όπλα, ο Μάρκος Μπότσαρης – ο Ουγκό τον χαρακτηρίζει ισότιμο του Μπολιβάρ – που σκίζει τα οφίκια που του προσφέρουν εξουσία μπροστά στους άντρες του λίγο πριν τη μάχη, όλοι τους και χιλιάδες ακόμη, μιλούν με το παράδειγμα και με τις ιστορίες τους, αυτές που γίνονται η δική μας Ιστορία, με τον τρόπο που θα την έβλεπε ο Χάουαρντ Ζιν.

Κι είναι αυτά που συγκινούν τους αγωνιστές της Αϊτής – που εμείς αρνούμαστε να ξεχάσουμε – κι όχι κάποιοι καραβοκύρηδες που θέλουν να βγάλουν περισσότερα. Η Αϊτή βλέπει τον εαυτό της σε τούτο τον μακρινό τόπο. Ας αναρωτηθούν στο ΚΚΕ γιατί.  

Η Ιστορική συνέχεια και το όνειρο της Κωνσταντινούπολης, την εποχή του Αγώνα είναι σημεία αναφοράς όχι σημερινά αλλά εκείνης της εποχής. Οι επαναστάτες της εποχής δεν στοχεύουν σε κατακτήσεις, αλλά στην απελευθέρωση, σε εκείνα που τα τραγούδια των παππούδων τους τους έλεγαν ότι «πάλι με χρόνους με καιρούς» θα ήταν δικά τους, θα ήταν δική τους η Ελευθερία που αυτά συμβόλιζαν. Ας μη ξεχνάμε ότι εκτός από την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία, το μετ-επαναστατικό ελληνικό κρατίδιο δεν περιλάμβανε τίποτα από τη Στερεά και πάνω ― ούτε Θεσσαλία, ούτε Ήπειρος, ούτε Μακεδονία, ούτε Θράκη, ούτε Σάμος, Λέσβος, Χίος, κλπ, αλλά ούτε και Ιόνια Νησιά, Δωδεκάνησα, και Κρήτη. Το ρωμέικο παρέμενε σκλαβωμένο σε αυτούς τους τόπους.

Μόνο μια ψυχολογική παθολογία αυτομαστίγωσης θα έλεγε ότι όλα αυτά τα δικαιούνταν το Οθωμανικό κράτος, και ότι η επανάσταση θα έπρεπε να περιοριστεί στην Πελοπόννησο ή ίσως ότι κακώς άρχισε και εκεί. Και μόνο μια ανιστορική ιδέα για το χρέος μιας «ταξικής επανάστασης» (που δεν έλαβε χώρα πουθενά αλλού την εποχή εκείνη) μπορεί να ψέξει τους ραγιάδες της οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπό ζυγό αιώνων, ως προς το ότι αγωνίστηκαν να στήσουν δικό τους κράτος, αντί να το πάνε απευθείας για σοβιέτ. (Και είναι διπλά γελοία μια τέτοια κατηγορία, όταν έρχεται από εμάς που όχι σοβιέτ δεν προσπαθούμε να στήσουμε, αλλά ζούμε ως υπήκοοι του Κούλη, και δεχθήκαμε στην προηγούμενη δεκαετία τρία μνημόνια συν την κωλοτούμπα του δημοψηφίσματος του 2015 χωρίς να ανοίξει μύτη.. αλλά αυτά είναι για άλλη φορά.).

Η απελευθέρωση όλων αυτών δεν έγινε με όνειρα αστών, για να «ανοίξουν οι δουλειές». Λαϊκά είναι όλα αυτά τα όνειρα. Θρεμμένα με πάλη και αγώνα αιώνων. Με εξεγέρσεις, με αίμα, με θυσίες. Λαϊκά. Δικά μας.

«Καμμία δύναμη δεν είναι ισχυρότερη από την απόφαση των λαών να ζήσουν λεύτεροι. Μπροστά στην πραγματικότητα αυτή τι αξία έχει ο αμερικάνικος μύθος για την ‘Ελλάδα που καταρρέει’ και για να ‘σωθεί’ έχει ανάγκη από την ‘αμερικάνικη βοήθεια’ και τον ‘Αμερικανό αρμοστή’; Δεν καταρρέει μια χώρα που ο λαός της στέκεται όρθιος. Η Ελλάδα συνεχίζει τον αγώνα της. Και την Ιστορία της. Η 25η Μαρτίου είναι η εθνική της εορτή. Σήμερα δε γιορτάζει μόνο ο ελληνικός λαός. Αγωνίζεται. Ο μεγάλος του αγώνας είναι σήμερα η εθνική του εορτή. .. Καμμία δύναμη στον κόσμο δεν μπορεί να τον αναγκάσει να γιορτάσει τη μέρα της Ελευθερίας του αντί της 25ης την 12η Μαρτίου, την ημέρα του λόγου του Τρούμαν. Στις 12 Μαρτίου πανηγύρισαν οι δούλοι». Ριζοσπάστης, 25η Μαρτίου 1947 

Υστερόγραφο: Ζήτησα την βοήθεια του συναδέλφου Παναγιώτη Ανδριόπουλου, που «ξετρύπωσε» άρθρα του Ριζοσπάστη για την Επανάσταση του 1821 από το 1921, 1924, 1928, 1945, 1946… Τον ευχαριστώ ακόμη μια φορά. Ας τα διαβάσουν εκεί στο ΚΚΕ για να δουν τι λέει το κόμμα (και σε εποχές με στιβαρή ηγεσία και ιστορική πάλη) για την Επανάσταση του ’21.