Ψηφίστηκε στην επιτροπή Pega του Ευρωκοινοβουλίου το τελικό κείμενο της έκθεσης της εισηγήτριας Σοφί Ιν’τ Φελντ, αναφορικά με τη χρήση κακόβουλων λογισμικών στις χώρες μέλη της ΕΕ. Η Ελλάδα ψηφίστηκε δια ανατάσεως χειρός με συντριπτική πλειοψηφία. Τόσο στην σύσταση όσο και στο πόρισμα καταψήφισε μόνο το ΕΛΚ και απείχε η ακροδεξιά. Στο σύνολο της Έκθεσης είχαμε ονομαστική 30 υπερ-4 κατά -3 αποχές Στο σύνολο της Σύστασης είχαμε ονομαστική 40 υπέρ – 5 κατά – 2 αποχές.
Στην έκθεση υπάρχει η αναφορά για ταύτιση των παρακολουθήσεων μέσω του παράνομου λογισμικού Predator με τις υποκλοπές της ΕΥΠ. Στις σελίδες που αφορούν την Ελλάδα, οι ευρωβουλευτές συμφωνούν ότι οι παρακολουθήσεις οδηγούν απευθείας στο στενό πυρήνα του γραφείου του Έλληνα Πρωθυπουργού.
«Ο Δημητριάδης είναι ανιψιός του πρωθυπουργού Μητσοτάκη και μέχρι τον Αύγουστο του 2022 γενικός γραμματέας στο γραφείο του. Σε αυτόν τον ρόλο, ήταν υπεύθυνος για τις επαφές της κυβέρνησης με την ΕΥΠ. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί στις 5 Αυγούστου 2022 μετά την αποκάλυψη ότι η ΕΥΠ είχε υποκλέψει το τηλέφωνο του Ανδρουλάκη. Αρχικά, η παραίτησή του αποδόθηκε στο τοξικό πολιτικό περιβάλλον, αλλά αργότερα, ο Πρωθυπουργός του απέδωσε την πολιτική ευθύνη για την υποκλοπή του Ανδρουλάκη και άλλων πολιτικών προσώπων.
Ο πρώην επικεφαλής της ΕΥΠ, Παναγιώτης Κοντολέων, παραδέχθηκε στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής την “κοινωνική του σχέση” με τον Δημητριάδη. Ο Κοντολέων διορίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά χρειάστηκε να προσαρμοστούν ορισμένες διατάξεις του νόμου ώστε να καταστεί δυνατός ο διορισμός του. Ο Δημητριάδης είναι επίσης στενά συνδεδεμένος με διάφορους τρόπους με τον Φέλιξ Μπίτζιο και τον Γιάννη Λαβράνο. Οι τρεις άνδρες είναι προσωπικά γνωστοί. Ο Δημητριάδης και ο Λαβράνος είναι κουμπάροι (“Κουμπάροι”) και ο Δημητριάδης είναι νονός του δεύτερου παιδιού του Λαβράνου. Ο Δημητριάδης συνδεόταν επίσης έμμεσα με τον Μπίτζιο μέσω επιχειρηματικών συναλλαγών με τον αδελφό του Μπίτζιου», τονίζεται από τους ευρωβουλευτές.
Σαράντα άρθρα αφορούν την Ελλάδα στην αναλυτική έκθεση της PEGA, της οποίας εισηγητής υπήρξε η Ολλανδή ευρωβουλεύτρια της πολιτικής ομάδας του Μακρόν, Σοφί Ιντ’Βελτ. Σε αυτά γίνεται εκτενή αναφορά στην υπόθεση παρακολούθησης του επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη και σημειώνεται η ταύτιση της χρονικής συγκυρίας με την υποψηφιότητα του για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Η έκθεση καταγράφει λεπτομερώς την υπόθεση παρακολούθησης του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Σπίρτζη, ενώ ονομαστικές αναφορές υπάρχουν και για τις παρακολουθήσεις του ευρωβουλευτή Γιώργου Κύρτσου, των δημοσιογράφων Σταύρου Μαλιχούδη, Τάσου Τέλογλου, Ελίζας Τριανταφύλλου και Θοδωρή Χονδρόγιαννου, ενώ εκτεταμένη είναι η αναφορά στην περίπτωση της πρώην υπεύθυνης ασφαλείας της ΜΕΤΑ, Α. Σίφορντ.
«Ο συνδυασμός παρακολούθησης από την ΕΥΠ και του λογισμικού Predator έχει επιβεβαιωθεί και σε άλλες περιπτώσεις. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο αριθμός των υπόπτων μπορεί να περιοριστεί περαιτέρω, καθώς είναι σαφές ότι ο δράστης είχε επίσης συνεργούς εντός του κυβερνητικού συστήματος εμβολιασμού», σημειώνεται για την περίπτωση Σίφορντ.
Στην έκθεση υπάρχει αναφορά και σε κατάλογο των θυμάτων παρακολουθήσεων, φερόμενων ή επιβεβαιωμένων ως τώρα, η οποία «μοιάζει με εντυπωσιακό ευρετήριο σημαντικών προσώπων από τους τομείς της πολιτικής, των επιχειρήσεων και των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα».
«Υπάρχουν μοτίβα που υποδηλώνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση επιτρέπει τη χρήση λογισμικών κατασκοπείας κατά δημοσιογράφων, πολιτικών και επιχειρηματιών, την εξαγωγή τους σε χώρες με χαμηλό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παρέχει ένα κέντρο εκπαίδευσης για πράκτορες τρίτων χωρών που θέλουν να εξοικειωθούν με το spyware», είναι το πολιτικό συμπέρασμα των ευρωβουλευτών.
Παρά το γεγονός ότι η χρήση παράνομων λογισμικών είναι παράνομη στην Ελλάδα, η έρευνα για την προέλευση των επιθέσεων spyware απέκτησε δυναμική μόλις το καλοκαίρι του 2022.
Υποκλοπές ως εργαλείο πολιτικής εξουσίας και ελέγχου
«Σύμφωνα με πληροφορίες, η πολιτική πλειοψηφία χρησιμοποιείται για την προώθηση συγκεκριμένων συμφερόντων και όχι για το γενικό συμφέρον, ιδίως ο διορισμός συνεργατών και πιστών σε καίριες θέσεις όπως η ΕΥΠ, η ΕΑΔ (Εθνική Αρχή Διαφάνειας) και η Κρίκελ (Εταιρεία εξειδικευμένη στα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας). Ενώ το spyware, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις συνέβη παράλληλα ή μεταγενέστερα με νόμιμες υποκλοπές, χρησιμοποιείται ως εργαλείο πολιτικής εξουσίας και ελέγχου στα χέρια της ανώτατης πολιτικής ηγεσίας της χώρας», σημειώνει η έκθεση.
«Ωστόσο, οι νομικές τροποποιήσεις έχουν αποδυναμώσει κρίσιμες διασφαλίσεις και οι πολιτικοί διορισμοί σε βασικές θέσεις αποτελούν εμπόδιο στον έλεγχο και τη λογοδοσία. Οι μηχανισμοί εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχου έχουν αποδυναμωθεί σκόπιμα και παρακάμπτεται η διαφάνεια και η λογοδοσία. Οι επικριτικοί δημοσιογράφοι ή αξιωματούχοι που καταπολεμούν τη διαφθορά και την απάτη αντιμετωπίζουν εκφοβισμό και παρεμπόδιση. Συνολικά, το σύστημα διασφαλίσεων και εποπτείας όσον αφορά την επιτήρηση είναι ανεπαρκές, για την προστασία των πολιτών από την κατάχρηση τόσο από κρατικούς φορείς όσο και από ιδιωτικούς φορείς. Πρέπει να γίνουν περισσότερα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Επιπλέον, επικαλείται το πρόσχημα της «εθνικής ασφάλειας» ως δικαιολογία για τις υποκλοπές ατόμων», υπογραμμίζεται.
Δίπλα στην Ελλάδα το καθεστώς του Όρμπαν στην Ουγγαρία, όπου επίσης η PEGA διαπίστωσε πως πάνω από 300 Ούγγροι έχουν πέσει θύματα του Pegasus. Για την Κύπρο, το πόρισμα αναφέρει πως μπορεί η Λευκωσία να έχει ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων της ΕΕ, για να αποτελεί σημαντικό ευρωπαϊκό εξαγωγικό κόμβο για τον κλάδο της παρακολούθησης, όμως στην πράξη, αποτελεί ελκυστικό τόπο για τις εταιρείες που πωλούν τεχνολογίες παρακολούθησης.
Η Επιτροπή PEGA, στο σχέδιο της απόφασης για την Ελλάδα «καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα έχουν σημειωθεί παραβάσεις και κακοδιοίκηση κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης και καλεί την Ελλάδα με τη μορφή των συστάσεων:
α) να αποκαταστήσει επειγόντως και να ενισχύσει τις θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένων αποτελεσματικών εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχων, καθώς και ανεξάρτητων μηχανισμών εποπτείας·
β) να ανακαλέσει επειγόντως όλες τις άδειες εξαγωγής που δεν συνάδουν πλήρως με τον κανονισμό για τα είδη διπλής χρήσης και να διερευνήσει τις καταγγελίες για παράνομες εξαγωγές, μεταξύ άλλων στο Σουδάν·
γ) να διασφαλίσει ότι οι αρχές μπορούν να διερευνούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα όλες τις καταγγελίες για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού·
δ) να αποσύρει επειγόντως την τροπολογία 826/145 του νόμου 2472/1997, με την οποία καταργήθηκε η δυνατότητα της ΑΔΑΕ να ενημερώνει τους πολίτες για την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών· Να τροποποιήσει το Ν. 5002/2022 προκειμένου να αποκατασταθεί το δικαίωμα των παρακολουθούμενων σε άμεση ενημέρωση, κατόπιν αιτήματός τους, μόλις ολοκληρωθεί η παρακολούθηση καθώς και άλλες διατάξεις που αποδυναμώνουν τις διασφαλίσεις, τον έλεγχο και τη λογοδοσία
ε) να αποκαταστήσει την πλήρη ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος και όλων των αρμόδιων εποπτικών οργάνων, όπως ο Διαμεσολαβητής και οι αρχές προστασίας δεδομένων, να σεβαστεί πλήρως την ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ, να διασφαλίσει την πλήρη συνεργασία και πρόσβαση όλων των εποπτικών φορέων στις πληροφορίες και την παροχή πλήρους ενημέρωσης σε όλα τα πρόσωπα που έχουν παρακολουθηθεί.
στ) να εξασφαλίσει ότι η ΑΔΑΕ μπορεί να δημιουργήσει ηλεκτρονικό αρχείο ώστε να μπορεί να εκτελεί το έργο της.
ζ) να αποσαφηνίσει επειγόντως την κατάσταση σχετικά την κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού υποκλοπής στην Ελλάδα, ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία για την ακεραιότητα των επερχόμενων εκλογών
η) να αντιστρέψει τη νομοθετική τροποποίηση του 2019 που έθεσε την ΕΥΠ υπό τον άμεσο έλεγχο του πρωθυπουργού, να εξασφαλίσει συνταγματικές εγγυήσεις και να επιτρέψει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο στη λειτουργία της, χωρίς την επίκληση του απορρήτου των πληροφοριών.
θ) να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της ηγεσίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ)·
ι) Να εξασφαλίσει ότι η Δικαιοσύνη έχει όλα τα αναγκαία μέσα και υποστήριξη για την έρευνα, για την καταγγελλόμενη κακόβουλη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού και να κατασχέσει φυσικά αποδεικτικά στοιχεία για πληρεξούσιους, εταιρείες μεσιτείας και πωλητές κατασκοπευτικού λογισμικού που συνδέονται με μολύνσεις από κατασκοπευτικό λογισμικό·
ια) να καλέσει την Europol να συμμετάσχει αμέσως στις έρευνες·
ιβ) να απόσχει από πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο του Ανώτατου Εισαγγελέα