Η πρώτη μέρα της διαδικασίας εξέτασης της καταγγελίας της Νοτίου Αφρικής κατά του Ισραήλ, με την κατηγορία της γενοκτονίας, θεμελίωσε με ακρίβεια το έγκλημα.

«Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι η προσφυγή της Νοτίου Αφρικής εις βάρος του Ισραήλ για γενοκτονία, αποσπά την προσοχή του κόσμου από τις σημαντικές προσπάθειες για ειρήνη και ασφάλεια», Αντονυ Μπλίνκεν, ΥπΕξ ΗΠΑ

Από τις 5:30 το πρωί τοπική ώρα, ο Ζαν Λυκ Μελανσόν και ο Τζέρεμυ Κόρμπιν είχαν στηθεί αυτοπροσώπως στην ουρά, για να μπορέσουν να μπουν στην αίθουσα που θα εκδικαζόταν η προσφυγή της Νοτίου Αφρικής κατά του Ισραήλ για την υπό εξέλιξη γενοκτονία. Πριν τις 5:30πμ είχαν κρατήσει τις πολύτιμες θέσεις, στη σειρά, άνθρωποί τους. Η υπόθεση δεν επέτρεπε αναβολές ή κενά στην αναμονή. Κατάφεραν να πάρουν τις θέσεις 13 και 14, το νο9 πήγε στον ασυμβίβαστο υπερασπιστή του Ασσάνζ, πρώην. Διπλωμάτη, Κρεγκ Μάρεϊ, που δεν τον αντικατέστησε κανείς τις τόσες ώρες ορθοστασίας στο κρύο βράδυ της αναμονής. Στην αίθουσα θα έμπαιναν μόνον 15 μη έχοντες σχέση με την υπόθεση. Και έπρεπε να περιμένουν στην ουρά – δεν υπάρχουν γι’ αυτό τίτλοι και διακρίσεις. Δε χρειάζεται ίσως να ειπωθεί τίποτε άλλο για το μέγεθος και τη σημασία του συγκεκριμένου δικαστηρίου, όπως και για τον αντίκτυπο της γενοκτονικής πολιτικής του Ισραήλ όχι μόνο στον Παγκόσμιο Νότο αλλά και στην Ευρωπαϊκή Αριστερά.

Η δίκη αρχίζει

Οι ομιλητές και ομιλήτριες εκ μέρους της καταγγέλουσας χώρας παρουσίασαν μια ολοκληρωμένη, ισχυρή, θεμελιωμένη υπόθεση. Ένας μετά τον άλλο, ξεκινώντας από τη Νακμπα και φτάνοντας στο σήμερα, παρουσίασαν με ψυχραιμία τα αδιάσειστα στοιχεία που θεμελιώνουν τα εγκλήματα του Ισραήλ, καταλήγοντας στην πιο πρόσφατη απόπειρα γενοκτονίας από την κυβέρνηση Νετανιάχου. Διότι, όπως θύμισαν, η Ν. Αφρική έχει ξαναβάλει θέμα πιθανής – τότε- γενοκτονίας, και το 2018 και με τους βομβαρδισμούς της Γάζας, το 2021. Έχει προσφύγει ξανά και ξανά σε όλα τα διεθνή όργανα. Εις μάτην. Προσέφυγε και στο ίδιο το Ισραήλ, από το βήμα των BRICS, τον περασμένο Αύγουστο – κοντα δυό μήνες πριν την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, οπότε και απεστάλη επιστολή  προς την κυβέρνηση Νετανιάχου για το θέμα του απαρτχάιντ κατά των παλαιστινίων. «Δεν μπήκαν καν στον κόπο να μας στείλουν μιαν απάντηση», ακούστηκε σήμερα στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Οι φόνοι, η εξόντωση ολόκληρων οικογενειών, οι δεκάδες χιλιάδες νεκροί, οι 60.000 τραυματίες και ανάπηροι,  και η φρικτή νέα ιατρική ορολογία που γέννησε η καταστροφή, εκείνο το WCNSF, Παιδί Τραυματίας, Κανείς Επιβιώσας από την Οικογένεια Του (wounded child, no surviving family), που έγινε η πιο συνηθισμένη στα νοσοκομεία της Γάζας, όσα νοσοκομεία στέκονται ακόμη όρθια, ακόμη και το είδος βομβών που χρησιμοποιεί το Ισραήλ, αναλύθηκαν με αυστηρό, συγκεκριμένο λόγο. Όσο για το “Δικαίωμα του Ισραήλ στην Αυτοάμυνα”, εξηγήθηκε αναλυτικά γιατί βάσει του Διεθνούς Δικαίου δεν υπάρχει: μιλάμε για κατεχόμενα εδάφη (Γάζα), περικυκλωμένα και περιτειχισμένα, από τα οποία μπορεί να αποσύρθηκε το Ισραήλ, όμως ελέγχει πλήρως οποιαδήποτε διέλευση όπως και το νερό, την ενέργεια, την ανθρωπιστική βοήθεια, ιατροφαρμακευτική και τρόφιμα, προς αυτά. Η ιστορία δεν ξεκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023, αλλά και τότε να ξεκινούσε, όπως τόνισαν «καμμία πρόκληση, όσο φρικτή κι αν είναι δεν δικαιολογεί και δεν επιτρέπει την γενοκτονία» την οποία, όπως υπενθυμίστηκε «δεν διαπράττει ο λαός του Ισραήλ αλλά η κυβέρνηση και ο στρατός και όσοι την υποστηρίζουν» – μια πλάγια αναφορά στα ακροδεξιά στοιχεία αλλά και στους εποίκους που κακοποιούν παλαιστινίους, και στη Δυτική Οχθη, υπό την προστασία των ισραηλινών αρχών.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην παρουσία της ιρλανδής νομικού Μπλάιν Νι Γκράλεϋ, η οποία, στην εξαιρετική της τοποθέτηση, χαρακτήρισε τα όσα συμβαίνουν στη Γάζα ως την «πρώτη γενοκτονία που διεξάγεται σε απευθείας μετάδοση». Η διακεκριμένη δικηγόρος βρίσκεται εκεί χωρίς να εκπροσωπεί τη χώρα της, τη μόνη χώρα της ΕΕ και της Δύσης στην οποία η υποστήριξη στην Παλαιστίνη είναι συνολική, φτάνει μέχρι την κυβέρνηση και απασχολεί το κοινοβούλιο. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Λίο Βαραντκαρ, παρά τις πιέσεις, δεν υποστήριξε την προσφυγή της Νοτίου Αφρικής – όπως είχε κάνει η Ιρλανδία για την προσφυγή κατά της Ρωσίας στο ίδιο δικαστήριο- και δέχεται σχεδόν καθημερινά τα πυρά της αντιπολίτευσης και της ηγέτιδας του Σιν Φέιν, Μέρι Λου ΜακΝτόναλντ, γι’ αυτό: «οφείλουμε να στηρίξουμε την προσφυγή της Νοτίου Αφρικής ώστε ο Βενιαμίν Νετανιάχου και η κυβέρνηση του Ισραήλ να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους». Την Ν. Αφρική έχουν υποστηρίξει 13 κράτη και ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας, που εκπροσωπεί 57 κράτη. Και σε πολλές ακόμη χώρες, όμως, ασκούνται πιέσεις από τα κάτω για την στήριξη της νοτιαφρικανικής πρωτοβουλίας, ενώ την στήριξη του προσέφερε – εν μέσω απειλών και παράλληλης συγκέντρωσης υπογραφών για την εκδίωξή του από την Κνεσέτ – ο κομμουνιστής, εβραίος και ισραηλινός βουλευτής Οφερ Κασίφ. Στην «μόνη δημοκρατία της Μέσης Ανατολής» εάν 90 βουλευτές (εκ των 120) προτείνουν την αποπομπή συναδέλφου τους, αυτός χάνει την έδρα του.

«Είναι σαφή και τα γεγονότα και είναι δεδομένα τα καλέσματα υπουργών και στρατιωτικών ηγετών του Ισραήλ για την εξαφάνιση του παλαιστινιακού λαού. Ο ιδρυτής μας [founding father, Νέλσων Μαντέλα] ήταν ξεκάθαρος: δεν υπάρχει Ελευθερία μέχρι την απελευθέρωση της Παλαιστίνης» Ρόλαντ Ναμόλα, υπ. Δικαιοσύνης Ν. Αφρικής.

Το Ισραήλ έχει υπογράψει τη Συνθήκη για τις Γενοκτονίες του 1948 και γι’ αυτό, παρότι απέρριψε τις κατηγορίες, οφείλει και θα παραστεί ώστε αύριο, Παρασκευή, να  απαντήσει σε αυτές. Με απόφαση του ίδιου του Νετανιάχου, που δεν συμβουλεύτηκε ούτε το κόμμα του ούτε τα κόμματα των ακροδεξιών συγκυβερνώντων του, στη θέση του Ισραηλινού δικαστή τοποθετήθηκε ο Ααρών Μπαρακ, ο οποιος, παιδί γεννημένο στη Λιθουανία το 1936, επιβίωσε του Ολοκαυτώματος και ανήκει στην ακροδεξιά, αν και έχει συγκρουστεί πρόσφατα με το Νετανιάχου στην αναθεώρηση του νομικού καθεστώτος στο Ισραήλ. Ιδανικός για το εσωτερικό ακροατήριο του Νετανιάχου, ακριβώς γι’ αυτό.

Στο Διεθνές Δικαστήριο, εφ’ όσον δεν εκπροσωπούνται οι χώρες που κατηγορούνται ή προσφεύγουν, τοποθετούνται, μαζί με τους 15 τακτικούς δικαστές, και ένας από κάθε μη εκπροσωπούμενη.

Ο Ααρών Μπαρακ, που οι Καιροί του Ισραήλ χαρακτηρίζουν «μπαμπούλα», τοποθετήθηκε εκ μέρους του Ισραήλ και o Ντικγκανγκ Μοσενέκε εκ μέρους της Ν. Αφρικής, σε μια τοποθέτηση με εξίσου βαριά συμβολική σημασία: ο δικαστής Μοσενέγκε υπήρξε, από τα 14 του, μέλος του Παναφρικανικού Κογκρέσου, διώχθηκε, βασανίστηκε και φυλακίστηκε από το καθεστώς του Απαρτχάιντ, όντας επί μια δεκαετία μαζί με τον Νέλσονα Μαντέλα στη φυλακή της νήσου Ρόντεν, όπου και άρχισε να σπουδάζει, έγκλειστος έφηβος, υπό την καθοδήγησή του. Το Ισραήλ επιστρατεύει ένα ζωντανό σύμβολο της μνήμης του Ολοκαυτώματος – ασχέτως της σημερινής του πολιτικής τοποθέτησης – και η Ν. Αφρική ένα ζωντανό σύμβολο του αγώνα κατά του απαρτχάιντ.

Έχει ενδιαφέρον πως και ο υπουργός δικαιοσύνης της Ν. Αφρικής, Ρόναλντ Ναμόλα, και οι εκπρόσωποι του υπουργείου, σε συνεντεύξεις αλλά και εντός του δικαστηρίου, αναφερονται στην παρακαταθήκη που έχει αφήσει ο Μαντέλα, «όσο δεν είναι ελεύθερη η Παλαιστίνη, κανείς μας δεν είναι ελεύθερος». Ο υπουργός, μάλιστα, θύμισε ότι «η προσφυγή γίνεται και για τους δύο λαούς», υπονοώντας σαφώς ότι η γενοκτονία αποτελεί πολιτική της κυβέρνησης και του στρατού κι όχι του λαού.

Προφανώς λόγω αυτής της ιδιαίτερης σχέσης, και το «βαρύ πυροβολικό» η Ν. Αφρική το φύλαξε όχι για την έδρα αλλά για την στήριξη της καταγγελίας της. Μεταξύ των σημερινών ομιλητών, πλην του υπουργού Δικαιοσύνης λόγω τίτλου, ξεχωρίζει ο 87χρονος Τζων Ντουγκάρντ, ο οποίος παρακολουθεί, καταγράφει και θέτει σε νομική βάση τις καταπατήσεις των δικαιωμάτων των παλαιστινίων από την εποχή της δεύτερης ιντιφάντας. Τότε, είχε τοποθετηθεί από την επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ως πρόεδρος της επιτροπής του οργανισμού για την έρευνα των εγκλημάτων του Ισραήλ. Ήταν η πρώτη του επαφή με το Παλαιστινιακό ζήτημα και από κει και πέρα έγινε η νομική του ειδίκευση. Από το 2007, μετά την νίκη της Χαμάς στις εκλογές και τα μέτρα που έλαβε το Ισραήλ, έχει στηρίξει την κατηγορία περί επιβολής απαρτχάιντ. Οι καταγγελίες του Ισραήλ και των σιωνιστικών λόμπυ εναντίον του νοτιοαφρικανού νομικού ξεκινούν ήδη από το 2004.

Από τη Μυανμάρ στη Γάζα

Αν και αναφέρθηκαν εντός της αιθούσης όλες σχεδόν οι γενοκτονίες που ζήσαμε από την ίδρυση του δικαστηρίου ως σήμερα, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε και πολλαπλές αναφορές έγιναν στην γενοκτονία των Ροχίνγκια, στη Μυανμάρ, γιατι παρουσιάζει σειρά ομοιοτήτων με όσα συμβαίνουν σήμερα και γιατί τότε το δικαστήριο έδρασε άμεσα – με την υποστήριξη δυτικών κρατών όμως- αν και είχε διατυπωθεί η υποψία ότι όσα συνέβαιναν αποτελούσαν γενοκτονία. Και στην υπόθεση της Μυανμάρ,  μάλιστα, είχαν παρουσιαστεί στοιχεία για τον ρατσισμό αρχών και πολιτών κατά των μουσουλμάνων της Μυανμάρ, όπως έγινε και σήμερα, όπου αναφέρθηκαν – εκτενέστερα κάθε άλλου- τα καλέσματα σε γενοκτονία από τον πρόεδρο του Ισραήλ ως και τους στρατιώτες, ώστε να θεμελιωθεί ότι πρόκειται για κρατική πολιτική.

Όσο «textbook genocide», “υπόδειγμα γενοκτονίας” κι αν είναι αυτό που συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας, η νομική κατοχύρωση έχει μεγάλη σημασία, καθώς είναι βέβαιο ότι οι 15 τακτικοί δικαστές του Δικαστηρίου, ήδη βρίσκονται υπό τεράστια πίεση τόσο από τις ΗΠΑ – που εκπροσωπεί η πρόεδρός του- όσο και από το Ισραήλ. Πρέπει η υπόθεση της Ν. Αφρικής να είναι αδιάβλητη και στέρεη, ώστε να μην αφήνει περιθώρια. Μπορεί να μην υπάρχει μηχανισμός εφαρμογής των αποφάσεων του δικαστηρίου, όμως οι αποφάσεις του δικαστηρίου δεσμεύουν όλα τα κράτη που έχουν υπογράψει τις συμβάσεις.

Η απόφαση του δικαστηρίου έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο για την στήριξη του διεθνούς δικαίου, του ΟΗΕ και του ίδιου του οργάνου, άλλα και για να αυξηθεί και η πίεση που ασκείται στις ΗΠΑ από την λοιπή διεθνή κοινότητα. Στις δηλώσεις του επικεφαλής του Στέητ Ντηπάρτμεντ, Άντονυ Μπλίνκεν, από τα Ιεροσόλυμα, κατά την τελευταία του επίσκεψη στο Ισραήλ, ξεχώριζε η αναφορά στην “συμφωνία” του με το Νετανιάχου να επιστρέψουν στη Βόρειο Γάζα οι κάτοικοί της (στα κατά 60% πλήρως ισοπεδωμένα σπίτια τους…). Η αναφορά δεν έγινε για ανθρωπιστικούς λόγους, αλλά γιατί προσφέρει στο Ισραήλ το επιχείρημα ότι θα τους επιτρέψει να επιστρέψουν και άρα δεν υπάρχει διωγμός τους λόγω καταγωγής. Μετά τις δηλώσεις Μπλίνκεν, και ούτε 24ωρο πριν την έναρξη της δίκης, ο ίδιος ο ισραηλινός πρωθυπουργός σε διάγγελμά του, και μάλιστα σε άπταιστον αγγλικήν για να τον καταλάβουμε όλοι, δήλωσε πως “Το Ισραήλ δεν έχει καμία πρόθεση να καταλάβει μόνιμα τη Γάζα ή να εκτοπίσει τον άμαχο πληθυσμό της. Το Ισραήλ πολεμά τους τρομοκράτες της Χαμάς, όχι τον παλαιστινιακό πληθυσμό, και το κάνουμε σε πλήρη συμμόρφωση με το διεθνές δίκαιο”. Δυστυχώς γι’ αυτόν, έχουν προηγηθεί άλλες δηλώσεις του ιδίου, των ακροδεξιών υπουργών του, του Προέδρου Χέρτζογκ, των βουλευτών του κόμματός του και των στρατηγών που υλοποιούν τη γενοκτονία.