Για την δεύτερη περίπτωση δεν χρειάζεται να πούμε πολλά (Γιώργος Στύλιος). Έχει βαθιά ιστορία η υιοθέτηση ακροδεξιών αντιλήψεων από την Νέα Δημοκρατία. Η πρώτη περίπτωση όμως έχει μια ιδιαίτερη σημασία.
Ο Κωνσταντίνος Κατσαφάδος διορίστηκε υφυπουργός Ναυτιλίας, άρα όπως διαβάζουμε στο site του Υπουργείου Ναυτιλίας, είναι αρμόδιος μέσω του ελληνικού λιμενικού, για την προστασία της ανθρώπινης ζωής στην θάλασσα και την τήρηση των Διεθνών Κανόνων Ασφαλείας. Ένα χρόνο πριν, ο ίδιος άνθρωπος καλούσε δημόσια σε τέλεση εγκλήματος (pushback) απέναντι σε ναυαγούς που θαλασσοπνίγονται στο Αιγαίο.
Ο Έλληνας υφυπουργός Ναυτιλίας δηλαδή, που ορκίζεται να υπηρετεί το ναυτικό δίκαιο, απαξιώνει μέσω των δηλώσεων του την πιο θεμελιώδη του διάταξη. Την καθολική υποχρέωση διάσωσης ανθρώπων σε κίνδυνο, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους, το legal status τους, ή τον λόγο που βρίσκονται στην θάλασσα.
Δυστυχώς για τον Κατσαφάδο, το ναυτικό δίκαιο είναι πολύ ξεκάθαρο. Όταν υπάρχει κίνδυνος στην θάλασσα, καμιά άλλη ιδιότητα δεν υπερισχύει από αυτήν του ναυαγού. Και serial killer να είναι ο άλλος οφείλεις να τον διασώσεις. Ίσως όλα αυτά να ακούγονται αυτονόητα, αλλά δυστυχώς δεν είναι.
Σε όλη την Ευρώπη επιχειρείται μια αργή, αλλά συγκροτημένη ποινικοποίηση της διάσωσης όταν πρόκειται για ναυαγούς μετανάστες. Στην Ιταλία κινδυνεύουμε με 20 χρόνια φυλάκιση και το διασωστικό μας καράβι έχει δεχτεί 300.000 ευρώ πρόστιμο επειδή διασώσαμε ανθρώπους με το λάθος χρώμα δέρματος. Στην Ελλάδα, το λιμενικό λιμενικό έχει πυροβολήσει, σαμποτάρει και ακινητοποιήσει εκατοντάδες βάρκες προσφύγων.
Εν ολίγοις, οι ζωές στην θάλασσα διαχωρίζονται σε αυτούς που αξίζει να διασωθούν και σε αυτούς που αξίζει να πεθάνουν. Και αυτό δεν είναι μια απλή αντιστροφή των ναυτικών νόμων, αλλά μια αξιακή μετατόπιση των κοινωνιών μας που πραγματώνεται υλικά. Η αλήθεια είναι ότι για χιλιάδες χρόνια δεν χρειάζονταν καν γραπτοί νόμοι για κάτι που αποτελεί ίσως τον πιο αρχέγονο κανόνα της ανθρωπότητας.
Θυμόμαστε την αυτοκαταστροφική απόφαση εκτέλεσης των 8 νικηφόρων Αθηναίων στρατηγών από τον αθηναϊκό δήμο στο πιο κρίσιμο σημείο του Πελοποννησιακού Πολέμου. Παρόλο που η δίκη ήταν μια ολιγαρχική σκευωρία, πέτυχε επειδή πάτησε πάνω στο όνειδος της μη-διάσωσης των ναυαγών. Ο Κατσαφάδος λοιπόν υπερασπίζεται μια βάρβαρη και ηθικά αποτρόπαια πράξη που συνιστά αδίκημα σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, ευρωπαϊκό, διεθνές δίκαιο). Είναι σαν ο Χρυσοχοΐδης να λέει «τι κακό έχει να βασανίζουμε τους συλληφθέντες;».
Η θαλάσσια αποτροπή περιλαμβάνει σωρεία αδικημάτων, όπως άρνηση διάσωσης, έκθεση ανθρώπων σε κίνδυνο, βασανιστήρια, παράβαση καθήκοντος και πιθανόν απόπειρα ανθρωποκτονίας. Και για να ξεκαθαρίσουμε αυτό που είχε ψελλίσει κάποτε ο Τσίπρας, αλλά δεν τόλμησε ποτέ να το πει ολοκληρωμένα. Δεν υπάρχει φύλαξη θαλάσσιων συνόρων από ανθρώπους όταν αυτοί έρχονται με τέτοιες βάρκες!
Οι περισσότερες βάρκες προσφύγων είναι εξ ορισμού βάρκες σε κίνδυνο, σύμφωνα με το ναυτικό δίκαιο, λόγω της κατάστασης τους και της ευαλωτότητας τους. Κίνδυνος στην θάλασσα δεν είναι μόνο όταν η βάρκα βουλιάζει. Πρόκειται για λέμβους άθλιας ποιότητας, υπερφορτωμένες πολύ πάνω από το όριο τους, κανείς δεν φοράει σωσίβιο και δεν έχουν μέσα πλοήγησης κι επικοινωνίας. Συνεπώς, η μόνη ενέργεια που νομιμοποιείται να κάνει το ελληνικό λιμενικό είναι διάσωση και ασφαλή μεταφορά των ανθρώπων στην στεριά. Οτιδήποτε άλλο, είτε εγκατάλειψη της βάρκας, είτε να την σπρώξουν στα τουρκικά ύδατα είναι έγκλημα.
Εξ όσων γνωρίζω, μόνο το λιμενικό της Λιβύης έχει ανθρώπους που καλούν ανοιχτά σε ανατροπές βαρκών. Αλλά ξέχασα, αυτοί είναι φίλοι του Ερντογάν και δεν έχουμε τίποτα κοινό μαζί τους.