Από τις αρχές του μήνα, τα λεγόμενα τεχνικά κλιμάκια δανειστών και κυβέρνησης, με συμμετοχή του Ευκλείδη Τσακαλώτου, εργάζονται σε μία τεχνική συμφωνία που ημέρα με την ημέρα κάνει βήματα προς την πλευρά των δανειστών. Στις 3 Ιουνίου, η τρόικα παρουσιάζει στον Γιώργο Χουλιαράκη τις προτάσεις τους σε PowerPoint (οι οποίες δεν θα τυπωθούν ποτέ σε επίσημο χαρτί), με τον Γιάνη Βαρουφάκη να τις σχολιάζει στον Αλέξη Τσίπρα ως εξής:

-Αυτή η πρόταση γράφτηκε από το ΔΝΤ με σκοπό να σε αναγκάσει να την απορρίψεις. Η στρατηγική τους είναι ξεκάθαρη: να απαιτήσουν τόση πολλή λιτότητα και απώλεια της κυριαρχίς, ώστε ή θα υποχωρήσει το Βερολίνο στο θέμα της αναδιάρθρωσης ή θα λυγίσει η Ελλάδα.

Δύο ημέρες μετά, το ΔΝΤ θα κάνει κάτι που λίγους μήνες νωρίτερα αρνούνταν, και μάλιστα διά στόματος της επικεφαλής του: Θα μεταθέσει την πληρωμή της 5ης Ιουνίου για το τέλος του ίδιου μήνα, ματαιώνοντας ακόμα και την σκέψη για στάση πληρωμών προς το Ταμείο. Οι επόμενες ημέρες θα κυλήσουν με τα τεχνικά κλιμάκια να συνεχίζουν την επιχείρηση προσέγγισης μνημονίου – κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο Γ. Βαρουφάκης πραγματοποιεί συναντήσεις στη Γερμανία, μεταξύ των οποίων και με Σόιμπλε, στην προσπάθεια να βρει συμμάχους για το «Σχέδιο για την Ελλάδα», πριν όλοι μαζί βρεθούν στη συνεδρίαση της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ της 16ης Ιουνίου, που θα δώσει και το πρωτοσέλιδο του καθιστού στο πάτωμα, «στο καναβάτσο« υπουργού Οικονομικών.

Παρότι η συνεδρίαση λαμβάνει χώρα μετά από δύο εβδομάδες «σιγής ασυρμάτου» σε υψηλό επίπεδο, αυτή ξεκινάει με έναν Ντράγκι να μετράει τα εκατομμύρια που καθημερινά έφευγαν από τις ελληνικές τράπεζες: «Δευτέρα – 359 εκατομμύρια, Τρίτη  – 563 εκατομμύρια, Τετάρτη – 856 εκατομμύρια, Πέμπτη – 1,08 δισεκατομμύρια», δίνοντας τον τόνο του τι θα ακολουθήσει.

Κατόπιν, μία ανακεφαλαίωση από την Λαγκάρντ για τις «υποχωρήσεις» που έκαναν οι τροικανοί στην τελευταία τους πρόταση (βλ. πρόταση Γιουνκέρ) συγκριτικά με το δεύτερο μνημόνιο (πρωτογενή πλεονάσματα στο 3% αντί για το 4,5%, παραχωρήσεις επί απολύσεων δημοσίων υπαλλήλων και περικοπής μισθών, πίσω βήματα στα εργασιακά, «ασθενέστερο» άνοιγμα των αγορών προϊόντων, «αποδυναμωμένες» φορολογικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις), στην προσπάθειά της να αποδείξει πως το ΔΝΤ δεν είναι ο «σκληρός τύπος» στην αίθουσα.

Παίρνοντας τον λόγο, ο Γ. Βαρουφάκης βάζει το πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να βρίσκεται η όποια συμφωνία πάρει μαζί του στην Αθήνα:

«   -είναι η τελευταία που σφυρηλατείται υπό συνθήκες έντονης κρίσης

• Περιλαμβάνει ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων που τερματίζει την αδιάλειπτη εξαετή ύφεση
• Δεν πλήττει τους φτωχούς όπως οι προηγούμενες μεταρρυθμίσεις
• Καθιστά το χρέος μας βιώσιμο, δημιουργώντας έτσι πραγματικές προοπτικές επιστροφής της Ελλάδας στις αγορές

Στη συνέχεια, κάνει μια λεπτομερή καταγραφή του κόστους που πλήρωσε η ελληνική κοινωνία και οι φορολογούμενοι με τις συμφωνίες της προηγούμενης πενταετίας, «το μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα εν καιρώ ειρήνης», πριν παραθέσει την πρόταση της κυβέρνησης για «μερικές σοβαρές μεταρρυθμίσεις»:

• Μια εκτεταμένη (αλλά βελτιστοποιημένη) ατζέντα ιδιωτικοποιήσεων για την περίοδο 2015-2025
• Δημιουργίας πλήρως ανεξάρτητης φορολογικής και τελωνειακής αρχής (υπό την αιγίδα και εποπτεία της Βουλής), έτσι ώστε ούτε οι πολιτικοί, ούτε τα επιχειρηματικά συμφέροντα να επηρεάζουν τη συλλογή των φόρων
• Φορολογικό Συμβούλιο που επιβλέπει τον κρατικό προϋπολογισμό
• Ένα βραχυπρόθεσμο πρόγραμμα για τον περιορισμό των κατασχέσεων και τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων
• Μεταρρυθμίσεις του κώδικα δικαστικών και αστικών διαδικωσιών
•  Απελευθέρωση αρκετών αγορών προϊόντων και υπηρεσιών (με προστασία των αξιών και των επαγγελματιών της μεσαίας τάξης, της ραχοκοκαλιάς της κοινωνίας)
• Κατάργηση πολλών ανόητων χρεώσεων
• Μεταρρυθμίσεις της δημόσιας διοίκησης (εισαγωγή κατάλληλων συστημάτων αξιολόγησης του προσωπικού, μείωση του μη μισθολογικού κόστους, εκσυγχρονισμός και ενοποίηση του μισθολογίου του δημοσίου τομέα)

Μαζί με αυτά, ο Γ. Βαρουφάκης παραθέτει και τον «οδικό χάρτη» στον οποίο κατέληξε στη συνάντηση της προηγούμενης ημέρας με τον επικεφαλής του ΟΟΣΑ, Άνχελ Γκουρία:

• Μια σημαντική πρωτοβουλία για την καταπολέμηση της διαφθοράς και σχετικούς οργανισμούς για την υποστήριξή της –ειδικά στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων
• Απελευθέρωση του κατασκευαστικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς και των προτύπων των δομικών υλικών
• Απελευθέρωση του χονδρεμπορίου
• Κώδικας πρακτικών για τον Τύπο και τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης
• Γραφεία έναρξης επιχειρήσεων «one stop» για την εξάλειψη της γραφειοκρατίας
• Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος –με έμφαση σε μια σωστή, μακροπρόθεσμη, αναλογιστική μελέτη, σταδιακή κατάργηση πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, μείωση του λειτουργικού κόστους των ταμείων, ενοποίηση των συνταξιοδοτικών ταμείων –και όχι απλώς περικοπές συντάξεων

Ταυτόχρονα, ο Γ. Βαρουφάκης υπεραμύνεται της ανάγκης επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων, καθώς και την μη περαιτέρω συρρίκνωση των -ήδη κομμένων κατά 40%- συντάξεις, για τις οποίες περιγράφει πόσο κρίσιμο ρόλο παίζει σε μια οικονομία όπου τα περισσότερα μέλη μιας οικογένειας είναι άνεργα, και μόλις το 9% των ανέργων έχουν οποτεδήποτε λάβει επίδομα ανεργίας. Κάπου εκεί, είναι που ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών θα ρίξει στο τραπέζι τον αυτόματο κόφτη «αντί λιτότητας» (για την περίπτωση όπου δημοσιονομικοί στόχου δεν επιτευχθούν). Έναν αυτόματο κόφτη που οι δανειστές θα απορρίψουν, για να τον αποδεχτούν έναν χρόνο αργότερα.

Στη συνέχεια, περιέγραψε μία συμφωνία που θα βασίζεται στις  «βαθιές μεταρρυθμίσεις» που περιέγραφε λίγο πριν, σε συνδυασμό με τον αυτόματο κόφτη, και  τον εξορθολογισμό του χρονοδιαγράμματος αποπληρωμής χρέους της Ελλάδας στους πιστωτές μέσα από μία σύνθετη- πλην εύλογη- διαδικασία ώστε να ικανοποιηθούν οι πληρωμές στο ΔΝΤ. Κι ακόμα, ένα επενδυτικό πρόγραμμα για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων του «σχεδίου Γιουνκέρ», της Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) και  σε άλλους εταίρους, και με τη σύσταση αναπτυξιακής τράπεζας αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας.

«Αμφιβάλλει κανείς πραγματικά ότι μια τέτοια ανακοίνωση τριών σημείων θα άλλαζε δραματικά τη διάθεση, θα ενέπνεε του Έλληνες να εργαστούν με την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον, θα προσέλκυε επενδυτές σε μια χώρα που οι τιμές των περιουσιακών της έχουν μειωθεί δραματικά, και θα ενέπνεε στους Ευρωπαίους την εμπιστοσύνη ότι η Ευρώπη μπορεί, έστω την ύστατη ώρα, να κάνει το σωστό πράγμα;».

Η ομιλία του Γ. Βαρουφάκη είχε κρατήσει σχεδόν μισή ώρα, με τον ίδιο να καταθέτει πράγματι εκτενώς τις προτάσεις του, το «αντιμνημόνιο» όπως περιγράφει, καταλήγοντας σε ένα ρητοτικό ερώτημα. Το οποίο και θα έμενε ρητορικό για ελάχιστα δευτερόλεπτα, αφού την απάντηση έδωσε άμεσα ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, πριν ο ένας μετά τον άλλον οι υπουργοί Οικονομικών αντιμετωπίσουν την κατάσταση ως «αδιέξοδο», χωρίς να γίνει ουσιαστικά το παραμικρό σχόλιο επί των προτάσεων, με εξαίρεση ίσως τον Μισέλ Σαπέν, που γρήγορα προσχώρησε στις γραμμές τους, πίσω από τη γραμμή του Σόιμπλε.

Η στάση τους αυτή, σε συνδυασμό με αυτή του Μάριο Ντράγκι για τις ανάγκες των ελληνικών πληρωμών, έφερε γρήγορα στο τραπέζι το ενδεχόμενο να μην ανοίξουν οι τράπεζες την επόμενη ημέρα, Παρασκευή 18 Ιουνίου, με τον Κερέ της ΕΚΤ να φροντίσει να δηλώσει με νόημα πως «Αύριο είναι σε θέση να ανοίξουν, χάρη στην αύξηση του ELA που δεν έρχεται σε αντίθεση με το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ. Αν με ρωτάτε για τη Δευτέρα, δεν μπορώ να σας πω…»

Πρόσεχε πριν μοιράσεις αυτό το έγγραφο στο Eurogroup, επειδή είναι ένα έγγραφο  με τον οποίο δεν συμφωνώ… – Δεν θα αναφερθώ στο έγγραφο

Η συνέχεια, ακόμα πιο απογοητευτική: Ο Ντάισελμπλουμ θα πάρει ακόμα μεγαλύτερες αποστάσεις από τις προτάσεις της ελληνικής πλευράς, ενώ θα αρνηθεί ακόμα και να μοιράσει τους υπουργούς Οικονομικών τις προτάσεις της τρόικας, με τον Σόιμπλε να ξεκαθαρίζει πως ακόμα και αυτές δεν τον ικανοποιούν: «Πρόσεχε πριν μοιράσεις αυτό το έγγραφο στο Eurogroup, επειδή είναι ένα έγγραφο  με τον οποίο δεν συμφωνώ… Πιστεύω πως το Eurogroup θα πρέπει να παραμείνει προσηλωμένο στο παρόν πρόγραμμα» ακούγεται να απευθύνεται στον Ντάισελμπλουμ, με τον Ολλανδό να σπεύδει «Δεν θα αναφερθώ στο έγγραφο».

Η καταληκτική, κοφτή παραδοχή του Ντάισελμπλουμ, θα είναι και αυτή που θα σφραγίσει την ουσία της στάσης που τήρησαν συντεταγμένα σε εκείνη τη συνεδρίαση οι υπουργοί Οικονομικών, ακυρώνοντας τόσο τις τεχνικές συζητήσεις, όσο και τις προτάσεις της ελληνικής πλευράς:

«Πρέπει να καταστήσουμε σαφές πως το μνημόνιο αποτελεί τη βάση μιας νέας συμφωνίας, που θα συμφωνηθεί πρώτα από τα θεσμικά όργανα, και αυτή είναι η απάντησή μου στην παρατήρηση του Γιάνη πως δεν συζητήσαμε τη νέα του πρόταση. Πρέπει να συζητηθεί πρώτα με τα θεσμικά όργανα […] Δεν μπορούμε να συζητήσουμε νέες προτάσεις» θα τονίσει ο Ολλανδός, με τη συνέχεια στη συνέντευξη τύπου, τουλάχιστον προκλητική.

Ντάισελμπλουμ: «Σήμερα στείλαμε ένα δυνατό μήνυμα στις ελληνικές αρχές ότι εξαρτάται πραγματικά από αυτές να υποβάλλουν νέες προτάσεις, εναλλακτικές προτάσεις τις επόμενες ημέρες, να δεσμευθούν πλήρως στα όσα προβλέπει η συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου»

Η συνέχεια γνωστή, η μαρκίζα έτοιμη: «Πολιτικό bullying δέχθηκε ο υπουργός Οικονομικών» θα παίξουν τα σούπερ τηλεοπτικών σταθμών, έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, γελοιογραφίες σε βάρος του Βαρουφάκη και της  μηχανής του και σχόλια για το ντύσιμό του, σε συνδυασμό με την διάσημη πλέον ατάκα της Λαγκάρντ για την ανάγκη για «Ενήλικες στο δωμάτιο», που θα δώσει και τον τίτλο στην ταινία του Κώστα Γαβρά αλλά δεν θα επιβεβαιωθεί ποτέ πως αφορούσε περισσότερο τον Γ. Βαρουφάκη απ’ ό,τι την εμμονή των Ευρωπαίων να αγνοούν την ανάγκη λήψης ουσιαστικών μέτρων για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

 

Οι επόμενες ημέρες θα κυλήσουν με την διαπραγματευτική ομάδα να εργάζεται με την τρόικα για την τεχνική συμφωνία (SLA) και κάνοντας ακόμα περισσότερα βήματα σύγκλισης με το μνημόνιο, και με τον Αλέξη Τσίπρα να ετοιμάζεται για τη Σύνοδο Κορυφής της 22ας Ιουνίου. Πριν όμως, μεσολαβούσε ένα ακόμα Eurogroup.