Σε ποιον απευθύνεται ο Αλέξης Τσίπρας;

της Νεκταρίας Ψαράκη

Ο απογοητευμένος Αλέξης Τσίπρας, για άλλη μία φορά με την πλέον παγιωμένη ως κανονική την αντίδραση της έκπληξης, της λάθος εκτίμησης, της επίκλησης στην πολιτική απειρία, συνεχίζει στην ίδια κατεύθυνση μετά την πανωλεθρία της 21ης Μαΐου. Θέτει ως στοίχημα «την αποτροπή της προοπτικής ενός ανεξέλεγκτου ηγεμόνα», ξανά στη λογική του «ψηφίστε με γιατί ο άλλος είναι χειρότερος». Ξανά στη λογική «το στοίχημα είναι η ρήξη με το στέμμα, και όχι το ποιος είμαι εγώ». Όταν φτάνει η σπάνια ώρα του αυτοπροσδιορισμού δε, όταν επιτέλους ο ΣΥΡΙΖΑ αποφασίζει να μιλήσει για τον εαυτό του, ακολουθούν δηλώσεις εκτός πραγματικότητας:

«Να προστατέψουμε τη πρωταγωνιστική παρουσία της Αριστεράς στη πολιτική ζωή του τόπου. Ως μια δύναμη ασυμβίβαστη. Που έρχεται από μακριά και θα πάει μακριά. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι και θα παραμείνει εδώ. Ως ο βασικός κορμός των προοδευτικών δυνάμεων και εκφραστής των λαϊκών και κοινωνικών συμφερόντων», ήταν οι δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα νωρίτερα σήμερα το πρωί, ξεχνώντας ότι η «ασυμβίβαστη δύναμη» έχει συμβιβαστεί εδώ και μία οκταετία, ανεξαρτήτων των αναγνώσεων αυτής της εξέλιξης.

Είτε αναγκάστηκε, είτε θέλησε, συμβιβάστηκε, μικραίνοντας την ψαλίδα των αγεφύρωτων διαφορών με τη γαλάζια και την πράσινη παράταξη. Χωρίς τα στολίδια της επιχειρηματολογίας γύρω από τη συνειδητή αυτή πολιτική επιλογή της ανατροπής της λαϊκής εντολής του δημοψηφίσματος του 2015 και αργότερα της υπογραφής του τρίτου μνημονίου, η πραγματικότητα είναι μία και αδιαμφισβήτητη: Ο ΣΥΡΙΖΑ έπαψε να είναι μία δύναμη ασυμβίβαστη. Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε την εμπιστοσύνη του λαού όταν αποτέλεσε την εναλλακτική λύση. Νομοτελειακά λοιπόν, την έχασε όταν έπαψε να είναι. Όταν υποτάχθηκε στις απαιτήσεις της τρόικας και όταν υπέγραφε «Μνημόνια Ρατσισμού»: τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας. «Για αυτά, κριθήκαμε», ακούμε από τα στελέχη του κόμματος που παρέμειναν, όταν προσπαθούν να αντικρούσουν την κριτική που τους ασκείται (από τα δεξιά βέβαια) για τη διακυβέρνηση 2015 -2019.

Και θα έρθω να συμφωνήσω, αξιολογώντας πλέον τον ΣΥΡΙΖΑ σαν ένα άλλο κόμμα, του οποίου η πολιτική ταυτότητα αποτελεί πλέον έναν δύσκολο ορισμό, καθώς ακόμη και τα ίδια τα στελέχη του αδυνατούν να τον προσδώσουν και του οποίου τα έργα κρίνονται ως αξιωματική αντιπολίτευση της Μητσοτακικής περιόδου. Ακόμη λοιπόν και σε αυτό το ρόλο, ο συμβιβασμός παραμένει. Αυτή τη φορά, για χάρη του Nemo.

Γνωρίζοντας τον Nemo

Ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε την επικοινωνιακή στρατηγική του στόχου της «νίκης εκτός έδρας, και μάλιστα διπλό». Επέλεξε να επικοινωνήσει την εκλογική του καμπάνια δίνοντας έμφαση στα μέσα ενημέρωσης που καθημερινά τον λοιδορούν, έχοντας μία φανερή ψευδαίσθηση ότι έτσι θα κερδίσει τον Nemo. Δεν εμφανιζόταν ακόμη και στα φιλικά προς αυτόν media πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Ο Nemo αυτά δεν τα διαβάζει. Δεν τα προτιμά για να ενημερώνεται. Επέλεξε να συνεχίσει να δέχεται χυδαία κριτική από τα δεξιά και του φάνηκε δελεαστική η λύση της μετατόπισης του ίδιου του του κόμματος προς αυτή την κατεύθυνση, με αποτέλεσμα να βρεθεί συμβιβασμένος ακόμη και με εγκληματικές πολιτικές της Νέας Δημοκρατίας. Ο φράχτης στον Έβρο μου αρέσει ως παράδειγμα, διότι αναδεικνύει με τον πιο εξόφθαλμο τρόπο την εφεύρεση ενός νέου, ανύπαρκτου target group στο οποίο στόχευσε ο Αλέξης Τσίπρας: Ένας ψηφοφόρος ο οποίος επιθυμεί φυσικούς τοίχους στα όνειρα των κατατρεγμένων της Γης, και ο οποίος ταυτόχρονα θα έχει ευαισθησίες ως προς τα δικαιώματά τους. «Θέλουμε φράχτη, αλλά με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο», ήταν η μόνιμη απάντηση, χάνοντας αμέσως τους Επιθυμούντες τον Φράχτη, διότι θα στραφούν στη γνήσια και αυθεντική δεξιά η οποία θα τους τον χτίσει με χαρά, αλλά και τους Σεβούμενους του Διεθνούς Δικαίου, οι οποίοι έχουν την ευαισθησία και γνωρίζουν πολύ καλά ότι φράχτες και δικαιώματα των αιτούντων άσυλο είναι δύο έννοιες που δε συγκλίνουν.

Ο Αλέξης Τσίπρας είχε όμως πίστη στον Nemo, με το «θολό» πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ -το οποίο όπως προείπαμε έτσι κι αλλιώς δεν πρόταξε το ίδιο το κόμμα- να επεκτείνεται και αλλού. Ο Nemo είναι παρών στους αγώνες κατά των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας. Στεναχωρήθηκε όταν 82χρονος παρέμεινε στο μπαλκόνι του σπιτιού του στη Χαλκιδική -όντας άστεγος πλέον- μετά από βίαιη έξωση. Κατέκρινε τη συμπεριφορά του κλητήρα και της αστυνομίας απέναντι στην Ιωάννα Κολοβού και βρέθηκε στα καλέσματα έξω από το σπίτι της, με τη φωνή του να γίνεται ένα με τις φωνές της κινηματικής Αριστεράς. Όμως, δεν επιθυμεί την κατάργηση του «Ηρακλή». Αγχώνεται για το πώς, στο τέλος της ημέρας, θα κερδίσουν τα funds τα χρήματά τους. Δεν θεωρεί τις εισπρακτικές «κοράκια» και ένα σχέδιο – εγγύηση το οποίο θα εξασφαλίζει ότι θα αποπληρωθούν, είτε με ιδιωτικό, είτε με δημόσιο χρήμα του φαίνεται μία καλή ιδέα, που τους ικανοποιεί όλους. Του αρκεί ότι καμία πρώτη κατοικία δε θα βρεθεί σε πλειστηριασμό, και αδιαφορεί που τα funds θα εισπράξουν το 100% του χρέους από τη δημόσια τσέπη. Δεν έχει ξεχάσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε σε ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και συμφωνεί ότι δεν υπάρχουν αποτελεσματικές λύσεις που να μη συμπεριλαμβάνουν συμβιβασμό ως προς τις ανοιχτές ορέξεις των funds.

O Nemo βρέθηκε και στα συλλαλητήρια για το έγκλημα στα Τέμπη. Βροντοφώναξε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις δολοφονούν, έριξε δάκρια για τους νεκρούς των Τεμπών. Έχει καταλάβει απόλυτα, ότι δε μπορεί να είναι ευθύνη ενός σταθμάρχη ένα τέτοιο έγκλημα. Καταδικάζει την ανυπαρξία τηλεδιοίκησης και τη συγκάλυψη του εγκλήματος από την πολιτική ηγεσία. Όταν ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δε, μίλησε για επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης με την Hellenic Train αντί της επανεθνικοποίησης των σιδηροδρόμων, ο Nemo αυτό το έκρινε ως ρηξικέλευθο. Και δεν τον πειράζει που η πρόταση της ΝΔ είναι η ίδια. Άλλωστε παρατηρεί πολύ συχνά ορισμένες συγκλίσεις μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του αιώνιου εχθρού του. Έχουν ψηφίσει ξανά μαζί ιδιωτικοποιήσεις, έχουν αγοράσει παρέα Rafale και φρεγάτες Belharra. Για τον Nemo, αυτά δεν έχουν τόση σημασία, διότι διαφωνούν αλλού.

Άλλωστε, ο Nemo έχει δημοκρατικές ευαισθησίες, οι οποίες υπερτερούν ακόμη και της τσέπης του. Δεν έχει ανάγκη να ακούσει ένα πρόγραμμα σοβαρής σύγκρουσης με ολιγαρχία και θεσμούς διότι δεν πιστεύει πραγματικά ότι έτσι πέφτουν κυβερνήσεις. Για να είμαστε ακριβείς, ακόμη παραπονιέται ότι η Συμφωνία των Πρεσπών έριξε την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2019, διότι η υπερφορολόγηση δεν του φαίνεται πειστική δικαιολογία. Έτσι κι αλλιώς, ο Αλέξης Τσίπρας έχει παραδεχτεί το λάθος του.

Για τον Nemo αρκούν οι βαρύγδουπες δηλώσεις του Αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης όσον αφορά την οικονομία: «Θα κυβερνήσουμε πρώτη φορά χωρίς τρόικα», και δεν έχει ανάγκη να ακούσει σοβαρές και αποφασιστικές απαντήσεις για το πώς θα επέλθει φοροελάφρυνση των μικρομεσαίων στρωμάτων, μείωση του ΦΠΑ και του ΕΦΚ την ίδια ώρα που το Σύμφωνο Σταθερότητας επιτάσσει κάθε χρόνο πλεόνασμα της τάξεως του 2% – 2,5% για την αποπληρωμή του χρέους. Δεν είναι πρώτη στην ατζέντα η συζήτηση του «ποιοι» είναι οι μεγάλοι που θα φορολογηθούν και πώς θα καταφέρει ο Αλέξης Τσίπρας να έρθει σε σοβαρή σύγκρουση μαζί τους για να πάρουν ανάσα οι πολίτες την ίδια ώρα που η χώρα επιστρέφει στην επιτήρηση των θεσμών. Δεν είναι πρώτη γενικώς στην ατζέντα του η συζήτηση για την ακρίβεια. Πρώτη θέση έχει το σκάνδαλο των υποκλοπών, το οποίο θα καταφέρει να διαλύσει την ηγεμονία Μητσοτάκη, χωρίς να έχει καταφέρει να βγάλει τον Nemo στο δρόμο. Άλλωστε, δεν τον κάλεσε και κανείς στο δρόμο.

Ο Nemo ακόμη, παλιότερα ήταν ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ. Απογοητεύτηκε και εμπιστεύτηκε την εναλλακτική λύση της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας, του θυμίζει τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το «Συμβόλαιο για την Αλλαγή» φέρνει μνήμες της νίκης της «Αλλαγής» του 1981. Οι αναφορές του δε, στον Πατέρα του ΠΑΣΟΚ είναι συχνές. Ο Nemo ακούει τον Αλέξη Τσίπρα να δηλώνει ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης «δεν είναι ιδιοκτήτης του Ανδρέα» και πως «Ο Ανδρέας ανήκει στην ιστορία». Εγκαλεί τον νέο πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ «να σεβαστεί ότι υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ανιδιοτελείς πολίτες που εμπνεύστηκαν από τον Ανδρέα και τον ακολούθησαν, ήταν συνοδοιπόροι του, οι οποίοι σήμερα έχουν περάσει στον ΣΥΡΙΖΑ. Πρέπει να το σεβαστεί αυτό. Και αυτό πρέπει να αποτελέσει, όχι ένα στοιχείο που θα μας χωρίζει, αλλά ένα στοιχείο που θα μας ενώνει». Ο Nemo δεν ενοχλείται από το γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ παραδέχεται ότι το κοινό του κόμματός του είναι οι παλιοί ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ. Τους βαφτίζει, τους ορίζει, και τους θυμίζει το πράσινο χρώμα στις φλέβες τους. Άλλωστε και ο ίδιος ο Nemo είναι ένας από αυτούς, και σήμερα, που το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζει περισσότερες συγκλίσεις από ποτέ με το σημερινό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, βρίσκει ακόμη λόγο να αποτελεί ψηφοφόρος του Αλέξη Τσίπρα, και όχι της πράσινης παράταξης.

Η κατάρρευση 

Ο Nemo απεδείχθη ένα πουκάμισο αδειανό, μία Ελένη. Ο Κανένας δεν υπάρχει. Και ο Αλέξης Τσίπρας εξακολουθεί να παριστάνει ότι τον βλέπει. Διότι στην τωρινή εκλογική μάχη, δεν υπάρχει επιστροφή, ακόμη και αν το χαστούκι ήταν τόσο ηχηρό που συνειδητοποίησαν την αναγκαιότητά της. Τώρα, οποιαδήποτε απόπειρα αμφισβήτησης του Nemo με ταυτόχρονη αλλαγή ατζέντας προς τα Αριστερά, θα κριθεί ως υποκρισία, ως ψηφοθηρική προσπάθεια. Στις 21 Μαΐου 2023, το αφήγημα του μέσου ψηφοφόρου κατέρρευσε, ενώ αποδείχθηκε περίτρανα ότι η δεξιά μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ και η κρίση ταυτότητας για λογαριασμό του Nemo ήταν σχέδιο αυτοκτονίας. Όταν χάνεσαι, θα χάσεις (Γκουστάβ Φλερμέ, 2023).

Οι νοσταλγοί του ΠΑΣΟΚ, επέστρεψαν σπίτι τους. Στο 20% που συγκέντρωσε ο ΣΥΡΙΖΑ συμπεριλαμβάνονται ψηφοφόροι που προσέγγισαν την κάλπη με τη μύτη κλειστή, σε μία απεγνωσμένη προσπάθεια απαλλαγής από τον Ορμπανισμό του Κυριάκου Μητσοτάκη, οι οποίοι αφενός δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για το ποιο είναι το πραγματικό ποσοστό των ψήφων εμπιστοσύνης στον Αλέξη Τσίπρα, και αφετέρου εν τέλει αποτέλεσαν μικρή μειοψηφία παρά το focus της προεκλογικής καμπάνιας του ΣΥΡΙΖΑ προς αυτή την κατεύθυνση και η οποία, όπως όλα δείχνουν, θα επαναληφθεί.

Η παράταξη του Κυριάκου Μητσοτάκη κόντεψε να βγει με αυτοδυναμία ακόμη και με το σύστημα της απλής αναλογικής. Για αυτή την εξέλιξη, έχει σοβαρή ευθύνη και ο Αλέξης Τσίπρας. Η μεγαλύτερη ευθύνη που τον βαραίνει όμως, είναι άλλη. Έδειξε το δρόμο του συμβιβασμού ως κάτι το αναπόφευκτο. Έπεισε ότι η σύγκρουση είναι κάτι το ανέφικτο. Μία φαντασίωση, για αφελείς ρομαντικούς. Εδραίωσε ξανά την αντίληψη ότι το πείραμα απέτυχε. Αυτή η εξέλιξη ήρθε το 2019, και σε αυτήν την τετραετία αυγάτεψε. Οι πάλαι ποτέ έτοιμοι πολίτες για σύγκρουση πήραν χρόνο να σκεφτούν, και μετά από αυτή την τετραετία πήραν την απόφαση να επιστρέψουν στα σπίτια τους, ανεξαρτήτου χρώματος. Οι συνθήκες γύρισαν στην αρχική ανωριμότητά τους. Και η Αριστερά έμεινε να μετρά τις ανοιχτές πληγές της και να ψάχνει τρόπους να μαζέψει τα κομμάτια της, με την απογοήτευση που έφερε ο μπλε χάρτης να γεννά το δίλημμα της εγκατάλειψης της πάλης, της παραίτησης από τη μάχη, της αναζήτησης αεροπορικών εισιτηρίων για αλλού. Έμεινε να κοιτά τα ποσοστά και να ψελλίζει «κρίμα».

Όμως, η ιστορία, όπως και η φύση, απεχθάνεται τα κενά. Το χάος, γεννά εκρήξεις.

Αν με ρωτάτε, θα εκτονωθεί. Και με θόρυβο.