Κρίτων Αρσένης, βουλευτής του ΜέΡΑ25
Το πολυνομοσχέδιο -νόμος- της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην πραγματικότητα αφορά τη δημόσια υγεία. Αφορά το νερό και την αποχέτευση. Αφορά τα απόβλητα, την ανακύκλωση, την εγκατάσταση “ληγμένων” αιολικών πάρκων σε μικρά νησιά, τη συνέχιση των εξορύξεων σε βάρος της οικολογικά ανεκτίμητης αξίας ελληνικής τάφρου, τα σχέδια για μονάδα φυσικού αερίου στην επιβαρυμένη δυτική Αττική -ακόμα και την ακύρωση μετεγκατάστασης ενός πολύπαθου οικισμού. Από τη μια άκρη της χώρας μέχρι την άλλη, σε στεριά, θάλασσα και αέρα, η κυβέρνηση αυτή δε θα διστάσει να “σαρώσει” τα πάντα προκειμένου να εξυπηρετήσει λίγες εταιρείες, αφήνοντας πίσω της “καμένη γη”.
Το νομοσχέδιο που ψήφισαν ανοίγει τον δρόμο στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις είχαν ήδη “στρώσει τον δρόμο”, η μία μετά την άλλη. Η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ το 2012 μετέφερε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική τη μεταβίβαση και μπλόκαρε την ιδιωτικοποίηση. Το 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ μετέφερε την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο. Ξανά το ΣτΕ μπλόκαρε την απόφαση ως αντισυνταγματική, κρίνοντας ότι το Δημόσιο πρέπει να έχει τον έλεγχο σε εταιρείες που παρέχουν “υπηρεσίες κοινής ωφέλειας απολύτως ζωτικής σημασίας”. Το 2022 η κυβέρνηση της ΝΔ επανέφερε τη ρύθμιση του ΣΥΡΙΖΑ για τη μεταφορά της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο -παρότι είχε κριθεί αντισυνταγματική. Τώρα επιδιώκουν να ολοκληρώσουν το έγκλημα, αφαιρώντας από το Δημόσιο όχι μόνο τον έλεγχο αλλά ακόμα και την εποπτεία του νερού. Επιχειρούν να εντάξουν όλους τους υδροδοτικούς φορείς, δηλαδή την ΕΥΔΑΠ, την ΕΥΑΘ και τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης-Αποχέτευσης σε μια “Ρυθμιστική Αρχή” που θα “ελέγχει τον ανταγωνισμό”, θα εκδίδει εκτελεστές πράξεις και θα καθορίζει την τιμολόγηση και συγχωνεύσεις.
Θέλουν να παραδώσουν στα αρπακτικά χέρια των ιδιωτών το υπέρτατο φυσικό αγαθό, με ανυπολόγιστες συνέπειες πρώτα από όλα στη δημόσια υγεία, όπως έχει συμβεί σε χώρες που ιδιωτικοποίησαν το νερό και την αποχέτευση. Και επειδή μετά το έγκλημα στα Τέμπη οι κυβερνώντες της Νέας Δημοκρατίας προσπαθούν να φτιάξουν ένα αφήγημα για “βαθύ κράτος” και “συντεχνίες” που “φταίνε επειδή εμποδίζουν την αξιολόγηση”, ας δούμε τι συνέβη με την ιδιωτικοποίηση ύδρευσης-αποχέτευσης σε μια χώρα που οι κυβερνώντες έχουν ως υπόδειγμα απελευθερωμένης αγοράς χωρίς “βαθύ κράτος”. Μόλις πριν από λίγους μήνες, τον Ιούλιο του 2022 στην Αγγλία, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος ανακοίνωσε ότιεπικεφαλής εταιρειών ύδρευσης “θα πρέπει να μπουν φυλακή για τα χειρότερα περιστατικά ρύπανσης”. Η Υπηρεσία είπε ότι πρόκειται για “σοκαριστικές” επιδόσεις -“οι χειρότερες που έχουμε δει εδώ και χρόνια”. Συνολικά τα συμβάντα ρύπανσης ήταν 1.883. Τα σοβαρά περιστατικά ρύπανσης έφτασαν τα 62 το 2021 -ο μεγαλύτερος αριθμός από το 2013. Από αυτά, τα 8 ήταν κατηγορίας 1 -τα χειρότερα που υπάρχουν-, υπερδιπλάσια σε σχέση με το 2020. Η Υπηρεσία έγραψε: “Οι επικεφαλής των εταιρειών το άφησαν να συμβεί. Για χρόνια οι άνθρωποι βλέπουν στελέχη και επενδυτές να ανταμείβονται αδρά την ώρα που το περιβάλλον πληρώνει το τίμημα”. Αυτό σημαίνει ιδιωτικοποίηση. Ήξεραν, και το άφησαν να συμβεί. Η τιμή του νερού σε Αγγλία και Ουαλία αυξήθηκε κατά 40% μετά την ιδιωτικοποίηση που ξεκίνησε το 1989, και μάλιστα οι μεγαλύτερες αυξήσεις έγιναν τα πρώτα χρόνια αμέσως μετά την ιδιωτικοποίηση.
Η ιδιωτικοποίηση της ύδρευσης θα φέρει κατάρρευση της ποιότητας του νερού και διάλυση των υποδομών. Η αποχέτευση είναι η βασικότερη δομή δημόσιας υγείας και θα είναι καταστροφικό να αντιμετωπιστεί με όρους αγοράς και κέρδους.
Όσον αφορά τα αστικά απόβλητα, ο νόμος της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας συνεχίζει την πολιτική που χάραξε ο ΣΥΡΙΖΑ με τη ΣΔΙΤ Πελοποννήσου η οποία προέβλεπε εγγυημένες ποσότητες απορριμμάτων. Το ίδιο κάνει και αυτό το πολυνομοσχέδιο. Θα ορίζονται συγκεκριμένοι “στόχοι”-ποσότητες απορριμμάτων που θα πρέπει να “πιάσει” ο κάθε δήμος. Οι ποσότητες δε στηρίζονται σε κανένα πραγματικό δεδομένο. Μάλιστα όπως έδειξε η εμπειρία από τη ΣΔΙΤ Πελοποννήσου, οι ποσότητες που ορίστηκαν ήταν διπλάσιες των πραγματικών αναγκών. Όταν οι πολίτες και οι δήμοι δε δίνουν τις ποσότητες -και είναι βέβαιο ότι δε θα μπορούν επειδή θα είναι τεχνητές και μεγαλύτερες από τις ανάγκες-, θα πληρώνουν ρήτρες και πρόστιμα. Όταν οι πολίτες κάνουν ανακύκλωση θα μειώνονται οι ποσότητες των απορριμμάτων και άρα πάλι θα πληρώνουν πρόστιμα. Όταν δεν κάνουν ανακύκλωση θα πληρώνουν άλλου είδους πρόστιμα λόγω των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι πολίτες είναι καταδικασμένοι να πληρώνουν πρόστιμα. Τα δημοτικά τέλη θα “πάρουν φωτιά” λόγω της ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης των απορριμμάτων. Ποιος θα έχει κέρδος; Μόνο οι ιδιωτικές εταιρείες που μονοπωλούν τη διαδικασία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι “μονάδες μηχανικής ανακύκλωσης”. Ένα τέτοιο εργοστάσιο στον ΧΥΤΑ Φυλής κόστισε 100 εκατομμύρια ευρώ, άλλα 100 εκατομμύρια κόστισε η “ανακαίνισή” του για να γίνει “πράσινο”, και άλλα 10 εκατομμύρια είναι το κόστος λειτουργίας του κάθε χρόνο. Σύνολο, 300 εκατομμύρια ευρώ για δέκα χρόνια, για να παράγει ένα βρώμικο κομπόστ, το λεγόμενο CLO, το οποίο ξαναθάβουν στον ΧΥΤΑ Φυλής, και RDF, το οποίο μπαίνει ως απόρριμμα στο εργοστάσιο, βγαίνει, και το ξαναθάβουν επίσης στη Φυλή. Είναι μια “τρύπα στο νερό” με τεράστιο κόστος για τους πολίτες, και ένα περιβαλλοντικό έγκλημα στη Δυτική Αττική.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα του πόσο αδιάφορη και ανάλγητη είναι η κυβέρνηση Μητσοτάκη απέναντι στις τοπικές κοινωνίες, είναι η περίπτωση της Ακρινής. Πρόκειται για έναν τόπο πολλαπλά “χτυπημένο”, που έχει χάσει την αγροτική γη εξαιτίας της εξόρυξης λιγνίτη και υποφέρει από τους καρκίνους λόγω της τέφρας. Με άρθροτου νόμου καταργούν τη μετεγκατάσταση του οικισμού. Τρεις κυβερνήσεις -ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ- είχαν δέκα χρόνια περιθώριο να μετεγκαταστήσουν τον οικισμό στην Κοζάνη. Όλες αγνόησαν αυτούς τους ανθρώπους. Όταν πέρασε η δεκαετία, ο Σύλλογος ανέργων -γιατί άνεργους έχει η Ακρινή- και ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας, και το Συμβούλιο έκρινε ότι είναι “υποχρέωση της Πολιτείας” να τους μετεγκαταστήσει για να προστατευτεί η υγεία τους. Για την κυβέρνηση όμως -και για τα τρία κόμματα- η Ακρινή δε μετράει. Δεν υπάρχει. Σχεδιάζουν να εγκαταλείψουν οριστικά αυτούς τους ανθρώπους.
Για τους ανθρώπους της Ακρινής δεν έχουν χρόνο. Δέκα χρόνια δεν τους έφταναν για την Ακρινή αλλά για τον εφοπλιστή που θέλει να χτίσει στο Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό έχουν δώσει εντολή να εκδίδονται άδειες σε δέκα ημέρες. Για τον εφοπλιστή που θέλει άδεια για την “ενεργειακή ανασυγκρότηση” η ΡΑΕ πρέπει να δώσει άδεια σε τριάντα ημέρες.
Το ίδιο αδιάφοροι είναι και για τα μικρά νησιά της χώρας, τα οποία επιδιώκουν να φορτώσουν με “ληγμένες” ανεμογεννήτριες για να ωφελήσουν μια χούφτα εταιρείες και ολιγάρχες. Οι ανεμογεννήτριες είναι εικοσαετίας και έχουν σταματήσει να κατασκευάζονται. Δεν έχουν πιστοποιητικά -και όμως, η κυβέρνηση επιτρέπει την εγκατάστασή τους χωρίς αυτά. “Fast track” είναι οι αποφάσεις και οι διαδικασίες για τους ολιγάρχες και για ό,τι ζητούν οι εφοπλιστές.
Πρόκειται για 47 νησιά, Κρήτη, Ρόδος και όλα τα μικρά νησιά των Κυκλάδων και του βορείου Αιγαίου -οποιοδήποτε νησί δεν είναι διασυνδεδεμένο: Λέσβος, Σάμος, Λέρος, Λήμνος, Μαράθι, Μεγαλονήσι, Μεγίστη, Μήλος, Νίσυρος, Οθωνοί, Οινούσσες, Πάτμος, Σέριφος, Σίφνος, Σκύρος, Σύμη, Τέλενδος, Τήλος, Φούρνοι, Χάλκη, Χίος, Ψαρά, Ψέριμος. Η λίστα είναι ατελείωτη. Άγιος Ευστράτιος, Αγαθονήσι, Αμοργός, Ανάφη, Αντικύθηρα, Αρκοί, Αστυπάλαια, Γαύδος, Γυαλί, Δονούσα, Ερεικούσα, Θήρα, Θηρασιά, Θύμαινα, Ικαρία, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Κίμωλος, Κύθνος, Κως, Λειψοί.
Γιατί θέλουν να φέρουν ανεμογεννήτριες εικοσαετίας; Επειδή άλλες χώρες τις αποσύρουν και τις στέλνουν στα scrap -άρα δεν τους κοστίζουν. Πρόκειται για άλλο ένα μεγάλο δώρο στους ολιγάρχες. Αλλά δε σταματούν ούτε εκεί. Αν στους “επενδυτές” δεν αρέσει το σημείο όπου έχουν χωροθετηθεί τα αιολικά, με το άρθρο 128, οι ανεμογεννήτριες “περπατούν” και μετακινούνται πέντε, δέκα λόφους παραπέρα, χωρίς νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση. Μπορούν δηλαδή να παίρνουν την άδεια με μία περιβαλλοντική αδειοδότηση για να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες σε ένα μέρος, και να τις τοποθετούν σε άλλο μέρος χωρίς νέα περιβαλλοντική αδειοδότηση. Στην ουσία, είναι σαν να δίνουν την άδεια στον ίδιο τον ολιγάρχη και όχι στο έργο. Για όλα έχει προβλέψει η κυβέρνηση Μητσοτάκη: για να περιορίσει τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, οι εταιρείες μπορούν να παίρνουν τμηματικά άδεια για ένα μικρό μέρος του πάρκου, και αργότερα -όταν, όπως αυτοί νομίζουν, θα έχουν καμφθεί οι αντιδράσεις- να εγκαθιστούν τριπλάσιο αριθμό ανεμογεννητριών.
Όπου υπάρχει εφοπλιστής με συμφέρον, εκεί βρίσκεται η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Με άλλο άρθρο, στο Πάπιγκο επιτρέπουν τις επεκτάσεις οικισμού με υπουργική απόφαση για να μπορεί να χτίσει ο ενδιαφερόμενος εφοπλιστής, Πρόκειται για παράνομη επέκταση των ορίων οικισμού, που έχει ξεσηκώσει την τοπική κοινωνία.
Υπάρχει επίσης άρθρο για τα λατομεία. Παρότι το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει αντισυνταγματική τη λειτουργία λατομείων, παρότι στην Πεντέλη η κοινωνία αγωνίζεται για να μην ξανανοίξουν, η κυβέρνηση αποφασίζει μόνη της ότι δε συντρέχουν πλέον λόγοι αντισυνταγματικότητας.
Με το πολυνομοσχέδιο που ψήφισαν φροντίζουν να μην οριοθετούν προστατευόμενες περιοχές εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης -ενάντια και στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αφήνουν απροστάτευτη την ελληνική τάφρο, την πιο σημαντική για τα θηλαστικά περιοχή σε ολόκληρο τον κόσμο. Είναι η πρώτη διεθνώς που χαρακτηρίστηκε προστατευόμενη -και εκεί είναι που εγκρίνουν εξορύξεις και τα τρία κόμματα, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ με την Exxon Mobil. Γι΄αυτό η κυβέρνηση δε θέλει να είναι προστατευόμενη περιοχή η ΑΟΖ -για να γίνονται εξορύξεις κόντρα σε κάθε λογική, ακόμα και στη λογική του συστήματος που υπηρετούν.
Επιτρέπουν ακόμα να εγκατασταθούν χώροι αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις, παρότι είναι γνωστό ότι σε τέτοιες εγκαταστάσεις προκαλούνται εκρήξεις και ξεσπούν πυρκαγιές. Κι όμως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δε διστάζει να ανάψει “πράσινο φως” στην αδειοδότηση τέτοιων χώρων χωρίς κανένα πλαίσιο, γνωρίζοντας καλά ότι από τέτοιες δασικές πυρκαγιές θα κινδυνεύσουν ζωές και φύση και θα απειληθούν ολόκληρα χωριά.
Με τον ίδιο τρόπο, χωρίς κανένα πλαίσιο αδειοδότησης, βάζουν στο στόχαστρό τους άλλον έναν τόπο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, τη Σαμοθράκη. Εκεί θέλουν να εγκαταστήσουν “πιλοτικό” υπεράκτιο αιολικό πάρκο -δίπλα σε αυτή την περιοχή όπου ο κόσμος έδωσε πραγματική μάχη για να σταματήσει την εγκατάσταση ανεμογεννητριών πάνω στην οροσειρά του Σάος, μέσα σε περιοχή Natura.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όχι μόνο εφευρίσκει άρθρα και τρόπους να υπηρετήσει τους ολιγάρχες αλλά καταργεί ή προσπερνά άρθρα αν στέκονται “εμπόδιο” στον οδοστρωτήρα της καταστροφής κάθε φυσικού αγαθού. Παρότι υπήρχε άρθρο που απαγορεύει τις εκδόσεις νέων αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, θέλουν να επιδοτήσουν τις γνωστές εταιρείες για τέτοιες νέες μονάδες στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας, στην Κομοτηνή, στη Θεσσαλονίκη και στην Αλεξανδρούπολη.
Το πολυνομοσχέδιο που ψήφισαν “τεντώνει” υπέρ των επιχειρηματιών τις ρυθμίσεις για το φυσικό αέριο. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι έχουν ήδη ξεπουλήσει τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά “στρώνοντας τον δρόμο” σε εφοπλιστή για να κατασκευάσει μονάδα φυσικού αερίου δίπλα στο Χαϊδάρι. Είναι βέβαιο ότι θα βρουν μπροστά τους το τείχος που ήδη ετοιμάζονται να υψώσουν οι κάτοικοι όλων των γειτονικών περιοχών, όμως είναι χαρακτηριστική η κυνική και δυνητικά εγκληματική αδιαφορία της κυβέρνησης, που δημιουργεί τις συνθήκες για ένα βιομηχανικό ατύχημα σε κατοικημένη περιοχή, με ανυπολόγιστες συνέπειες.
Με τον νόμο προσθέτουν και άλλα βάρη στην ήδη επιβαρυμένη περιβαλλοντικά δυτική Αττική. Επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τα όρη Ποικίλο και Αιγάλεω επεκτείνοντας τον ΧΥΤΑ Φυλής μέσα στην προστατευόμενη περιοχή.
Ολόκληρο το νομοσχέδιοπου επεξεργάστηκαν και ψήφισαν είναι μια ανελέητη επίθεση της κυβέρνησης Μητσοτάκη στο συλλογικό δικαίωμα στα φυσικά αγαθά και στη ζωή και την υγεία της κοινωνίας. Είναι ακόμα μια άγρια επίθεση στο βιοτικό επίπεδο της εργατικής τάξης με νέα οικονομικά βάρη.
Το ΜέΡΑ25 κατέθεσε αίτημα αναπομπής του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε, ζητώντας από την πρόεδρο της Δημοκρατίας να σεβαστεί τις αποφάσεις του ΣτΕ και να αναπέμψει το νομοσχέδιο στην Ολομέλεια της βουλής, όπως ορίζει το άρθρο 42 του Συντάγματος. Δε μας εκπλήσσει ότι η πρόεδρος της Δημοκρατίας επέλεξε να υπογράψει τον νόμο.
Ενώ αυτοί ξεμπροστιάζονται, εμείς μέσα στη βουλή και έξω στον δρόμο μαζί με την κοινωνία που αγωνίζεται, με κάθε τρόπο θα δυναμώσουμε τη μάχη για να μην εφαρμοστεί αυτός ο νόμος. Και θα κερδίσουμε.