Αρμοδίως αναρμόδιοι για τη ζωή του Βασίλη Δημάκη

του Γιώργου Μουργή

Αφού πρώτα το υπουργείο αποδίδει τη δημοσιότητα της υπόθεσης σε «ενορχηστρωμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης αντιπολιτευόμενων εφημερίδων», σκιαγραφεί το προφίλ του Β. Δημάκη ως καταδικασμένου «για ληστείες και άλλα εγκλήματα», ενώ δηλώνει αρμοδίως αναρμόδιο να επέμβει σε διοικητικές αποφάσεις.
 
Παράλληλα, υπερασπιζόμενο ουσιαστικά τις τρεις απορριπτικές αποφάσεις του Συμβουλίου των Φυλακών μέσα από μια σειρά νοητικών αλμάτων ερμηνείας του Σωφρονιστικού Κώδικα, καταλήγει στο καινοφανές ότι «κατά τον νόμο η συνδρομή των τυπικών προϋποθέσεων δεν σημαίνει ότι ο κρατούμενος αυτοδικαίως δικαιούται εκπαιδευτική άδεια, καθώς συνεκτιμώνται πολλά επιπλέον στοιχεία, μεταξύ των οποίων είναι και η προσδοκία για καλή χρήση της άδειας. Προϋπόθεση της άδειας αποτελεί η εμπιστοσύνη που μπορεί να δείξει η πολιτεία στον καταδικασμένο ότι θα επιστρέψει στη φυλακή και ότι δεν θα τελέσει νέα εγκλήματα. Η επίδοση στα μαθήματα προφανώς και δεν είναι από μόνη της επαρκής εγγύηση γι’ αυτό. Όλες οι περιπτώσεις κρατουμένων, εξάλλου, δεν είναι ίδιες».
 
Η δικηγόρος του Βασίλη Δημάκη, Ηλέκτρα-Λήδα Κούτρα, χαρακτηριστικά αναφέρει σχετικά με τα παραπάνω:

«Σύμφωνα με τον Σωφρονιστικό Κώδικα, κρατούμενος που παραβιάζει άδεια δεν μπορεί να λάβει νέα για ένα (1) έτος. Ο Δημάκης παραβίασε άδεια πριν πολλά χρόνια, οπότε το ''επιχείρημα” αυτό τίθεται για λόγους εντυπωσιασμού, αφού ο Νόμος είναι σαφής πάνω σ' αυτό και οριοθετεί τις δυσμενείς συνέπειες σε κάποιον λόγω παραβίασης αδείας. Επί της ουσίας, όμως, και επειδή ως προσωπικότητα ο Δημάκης απασχολεί ήδη την κοινωνία, πρέπει να ειπωθεί ότι με τη ρητορική αυτή παραγνωρίζεται το ότι μετά το στάδιο της παραβατικότητάς του (που ταυτίζεται με την περίοδο που είχε παραβιάσει την άδεια), ο άνθρωπος αυτός κατέβαλε τιτάνια προσπάθεια ν' αλλάξει, κάτι το οποίο αναγνωρίζει ξεκάθαρα όποιος κι όποια έρχεται σ' επαφή με τον ίδιο και την ποιότητά του. Επομένως, τι νόημα αλήθεια έχει να μιλά κανείς τώρα για κάτι που συνέβη χρόνια πριν, όταν μάλιστα το ζητούμενο είναι να βγει με “βραχιολάκι”, κάτι που σημαίνει πλήρη παρακολούθηση των κινήσεών του; Και, ιδίως, τι νόημα έχει να μιλάμε γι' αυτό, όταν δεν αποτελεί εκ του νόμου λόγο απόρριψης της άδειας;».
 
Εύλογα, στο άκουσμα ότι έχουμε ενημερωτικό δελτίο Τύπου για τον κρατούμενο απεργό πείνας από το αρμόδιο υπουργείο, περιμέναμε ότι η ανακοίνωση θα είχε τουλάχιστον κατεύθυνση επικουρικά προς την επίλυση του προβλήματος. 
Η αλήθεια είναι ότι ενώ βρεθήκαμε σε δυσάρεστη θέση διαβάζοντάς την, δεν ξαφνιαστήκαμε για την ουσία της τοποθέτησης, η οποία ψέγει όσους ασκούν κριτική στο «καλό» Υπουργείο Δικαιοσύνης και στην ακόμη «καλύτερη» ηγεσία του.
Ταυτόχρονα, η πολιτική κάλυψη που προσφέρει στις αποφάσεις του Συμβουλίου Φυλακών, επαναφέροντας και διευρύνοντας το ψέμα ότι δήθεν «η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι στον Β. Δημάκη εγγυημένη», βρίσκεται σε εκ διαμέτρου αντίθετη κατεύθυνση με όσα δηλώνουν οι πανεπιστημιακοί, αλλά και βεβαιώνουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, για τις κακές συνθήκες και τις ανύπαρκτες υποδομές στο Κατάστημα Κράτησης του Κορυδαλλού.

Είναι γνωστό ότι δεν έχουν μέχρι σήμερα υλοποιηθεί όσα η νομοθεσία ορίζει (Κ.Υ.Α. 29809) για τη διασφάλιση της «εξ αποστάσεως φοίτησης» στον Κορυδαλλό.
 
Καθώς το Υπουργείο επικυρώνει με τη σημερινή του ανακοίνωση αυτές τις αποφάσεις, επιβάλλεται να υπενθυμίσουμε πως από τα μέσα Μαρτίου, ο Β. Δημάκης έχει καταθέσει μηνυτήρια αναφορά σε βάρος όσων δημοσίων οργάνων βεβαιώνουν ψεύδη ως αλήθειες και δήθεν γεγονότα τα οποία μπορεί να έχουν συνέπειες στην πρόοδο των σπουδών του.

Η μηνυτήρια αναφορά ζητήθηκε να διαβιβαστεί από τον Κορυδαλλό στον Άρειο Πάγο που εποπτεύει την Εισαγγελία Εφετών Πειραιά και το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού, αλλά δεν γνωρίζουμε αν και πότε διαβιβάστηκε ή αν συγκαλύφθηκε.
 
Επίσης, από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά ζητήθηκε να διαπιστώσει με αυτοψία το εάν υφίστανται οι απαιτούμενοι χώροι, οι υποδομές και οι ευχέρειες που ορίζει η νομοθεσία για το «δικαίωμα κρατουμένου στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση», τα οποία ο Β. Δημάκης ζήτησε αλλά ουδέποτε έλαβε μέσα στη φυλακή.
 
Σύμφωνα δε, με τη δικηγόρο του, Ηλέκτρα -Λήδα Κούτρα, θα δοθούν στη δημοσιότητα όλα τα ήδη κατατεθέντα αιτήματά του για την υλοποίηση της «εξ αποστάσεως εκπαίδευσης» σε περίπτωση απόρριψης της εκπαιδευτικής του άδειας.  
 
Αιτήματα τα οποία έμειναν όχι μόνο αναπάντητα, αλλά τολμούν και με τη βούλα,   σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου, να μας ενημερώσουν ότι ο Β. Δημάκης εν τέλει «έχει αυτό που δεν έχει».
 
Ο ίδιος ο κρατούμενος με τα αιτήματά του ζητούσε να γίνουν συγκεκριμένες ενέργειες που προβλέπει η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την «εξ αποστάσεως φοίτηση», όπως για παράδειγμα να του υποδειχθεί ο ειδικός χώρος που θα διαβάζει, το πρόσωπο από το Πανεπιστήμιό του που θα αναλάβει την εκπαίδευσή του, τα υλικοτεχνικά μέσα για παρακολούθηση των διαλέξεων, η παρέκκλιση από το ωρολόγιο πρόγραμμα και τη σίτιση προκειμένου να μπορεί να διαβάζει, αιτήματα τα οποία ούτε έγιναν δεκτά και βεβαίως ούτε θα μπορούσαν να γίνουν.
 
Το υπουργείο και προσωπικά ο ίδιος ο υπουργός, προσποιούμενοι ότι εφαρμόζουν τον νόμο, αποκρύπτουν τη μη εφαρμογή του, παραβιάζοντας κατοχυρωμένα δικαιώματα των κρατουμένων στην εκπαίδευση και τη μόρφωση, υπονομεύοντας έτσι την υλοποίηση του Σωφρονιστικού Κώδικα, καθιστώντας τον κενό γράμμα, λειτουργικά ανενεργό σε κάθε μορφή κοινωνικής επανένταξης.
 
Αναρωτιέται κανείς, ποιος ήταν ο λόγος της εκπαιδευτικής του μεταγωγής από τις φύλακες του Αγ. Στεφάνου της Πάτρας στον Κορυδαλλό;
 
Γιατί άραγε δεν μπορούσε να ισχύει «η εξ αποστάσεως φοίτηση» από την Πάτρα, όπου η πρόσβαση στο ίντερνετ είναι εγγυημένη, και δεν είναι μόνο μία ώρα την εβδομάδα όπως ισχύει στον Κορυδαλλό;
 
Εκπαιδευτική ή τιμωρητική ήταν τελικά η μεταγωγή του στον Κορυδαλλό, έχοντας εκεί λιγότερες ευχέρειες και χειρότερες συνθήκες κράτησης;
 
Η προσπάθεια του υπουργείου με την ανακοίνωσή του, μάλιστα, να υφαρπάξει ως δική του επιτυχία έως και τον αγώνα του ίδιου του Βασίλη Δημάκη είναι εξ ορισμού παραπλανητική και εξοργιστική.
 
Αλήθεια, αν δεν είχε καλούς βαθμούς ή αν για παράδειγμα είχε μπει τελευταίος στη σχολή του ή είχε πετύχει σε μία σχολή λιγότερο «διάσημη», το δίκαιο αίτημά του για εκπαιδευτική άδεια θα είχε ακόμα μικρότερη βαρύτητα;
 
Ο Βασίλης Δημάκης, πέραν της κατά πολύ αργοπορημένης παράδοσης των εγχειριδίων της σχολής του, κλήθηκε να διαβάσει σε συνθήκες που κρίνονται σταθερά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) ως απάνθρωπες και εξευτελιστικές. Ταυτόχρονα, βίωνε «τον εμπαιγμό» -όπως  δίκαια τον αποκαλούσε στις έγγραφες διαμαρτυρίες του- για τη μία ώρα εβδομαδιαίως πρόσβαση στο ίντερνετ, μη έχοντας έτσι τελικά καμιά ουσιαστική υποστήριξη στις «εξ αποστάσεως» σπουδές του.

Αρκεί να συνειδητοποιήσει κανείς ότι, ενώ οι πρώτες δύο εκπαιδευτικές άδειες κόπηκαν επειδή «δεν είχε εξετασθεί ακόμα επιτυχώς στο 1/3 των μαθημάτων του εξαμήνου», η ίδια η μετέπειτα επιτυχία του -για την οποία ξεπέρασε τον εαυτό του σε μελέτη και διάβασμα αλλά ξεπέρασε και τις αντίξοες συνθήκες που παραβιάζουν την ίδια τη νομοθεσία, προκειμένου τελικά να πληροί τις απαιτήσεις για τη χορήγηση της εκπαιδευτικής άδειας- χρησιμοποιείται από το Υπουργείο ως λόγος απόρριψης τού αιτήματός του. Ως δήθεν επιτυχία του σωφρονιστικού συστήματος και ως απόδειξη της ανύπαρκτης δυνατότητας για «εξ αποστάσεως εκπαίδευση».

Αν όντως ο ισχυρισμός του Υπουργείου Δικαιοσύνης πως «η εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι το πρόσχημα για προνομιακή μεταχείριση» άφορα τον κρατούμενο φοιτητή Β. Δημάκη, ας μας υποδείξουν έναν αδειούχο που κρίνεται ότι διαθέτει περισσότερα από τα οριζόμενα εχέγγυα για να λάβει εκπαιδευτική άδεια. Και αυτό, όχι στη βάση του ανταγωνισμού ανάμεσα σε συγκρατούμενούς του -πράγμα που είναι αδιάφορο για τον ίδιο μιας και το έχει αποδείξει με τους αγώνες υπεράσπισης των δικαιωμάτων όλων των κρατουμένων- αλλά για να καταρρεύσει άλλο ένα κατάπτυστο όσο και αυταπόδεικτο ψέμα που σκόπιμα χρησιμοποιεί το Υπουργείο.

Η χορήγηση εκπαιδευτικών αδειών με ηλεκτρονική παρακολούθηση (βραχιολάκι), με διαφανή κριτήρια και διαδικασία, χωρίς διακρίσεις και χωρίς πλήγμα στον πυρήνα του δικαιώματος των κρατουμένων στην εκπαίδευση, αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για όλους και όλες που βρίσκονται εντός των φυλακών. Αναφαίρετο δικαίωμα και επιλογή ζωής πλέον για τον ίδιο τον Βασίλη Δημάκη, ο οποίος ζητά την εφαρμογή του νόμου χωρίς διακρίσεις. Σε στέρηση ελευθερίας καταδικάστηκε, όχι σε στέρηση αξιοπρέπειας, γνώσης κι εκπαίδευσης.

Στην εξάλειψη της παραβατικότητας εντός κι εκτός φυλακής, η πολιτεία αντιλαμβάνεται ότι ο ρόλος της αρχίζει και τελειώνει στην τιμωρία και τη συμμόρφωση αρνούμενη το δικαίωμα στη μόρφωση. Η ζωή του απεργού πείνας Βασίλη Δημάκη κρέμεται πλέον από μια κλωστή χωρίς να συνυπολογίζουμε τις ανεπανόρθωτες βλάβες που μπορεί να υποστεί ο οργανισμός του από ώρα σε ώρα.
 
Αν τα ψέματα τελείωσαν, λοιπόν, με την ξεκάθαρη ανάληψη πολιτικής ευθύνης για ό,τι κακό μπορεί να συμβεί από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Σταύρο Κοντονή, ο οποίος σήμερα έσκαψε τον λάκκο του Β. Δημάκη,  ας επιλέξει άμεσα το αρμόδιο Συμβούλιο Πλημμελειοδικείων Πειραιά να μην τον πετάξει μέσα νεκρό. 
 
Η Μάργκαρετ Θάτσερ δήλωνε για τον Μπόμπι Σαντς πως «Ο κύριος Σαντς ήταν ένας καταδικασμένος εγκληματίας. Ο ίδιος επέλεξε να χάσει τη ζωή του. Ήταν μια επιλογή που η οργάνωσή του δεν άφησε σε πολλά από τα θύματα της».
 
Ναι, ο Β. Δημάκης όντως είναι ένας καταδικασμένος που τιμωρείται ήδη με δεκαεπτά χρονιά εγκλεισμού για όσα διέπραξε.
 
Ναι, ο ίδιος επιλέγει να χάσει τη ζωή του διεκδικώντας την αξιοπρέπειά του για το αυτονόητο δικαίωμα της μόρφωσης. Μια επιλογή που του στερεί ο κύριος Κοντονής, ως μόνος υπεύθυνος πλέον της ζωής του Βασίλη Δημάκη.

Η ανακοίνωση του υπ. Δικαιοσύνης, όπως διαβάζεται, μπορεί να εκληφθεί και ως αθέμιτη απόπειρα επηρεασμού του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιά (Δικαστήριο Εκτέλεσης Ποινών.) Το υπουργείο, αφήνοντας δημόσια υπόνοιες ότι τυχόν αποδοχή του αιτήματος του Β.Δημάκη θα συνιστούσε δήθεν «προνομιακή μεταχείριση», επιχείρησε έμμεση παρέμβαση. Υποδεικνύοντας στο αρμόδιο όργανο τη δική του θέση, προσπαθεί να επηρεάσει την κρίση και την απόφασή του. Μπορεί στην ουσία να εκληφθεί και ως παρότρυνση στους δικαστές ή, στη χειρότερη περίπτωση, ως παρέμβαση για να επικυρώσουν με απόφασή τους, και κατ' έντολή του, τις ορέξεις και τις επιθυμίες του υπουργείου Δικαιοσύνης.
 
Ας αναλογιστούν όλοι, ποιος είναι το θύμα και ποιος ο θύτης, πριν να είναι αργά για όλους, έστω κι αυτή την υστάτη στιγμή. Διαφορετικά, η ευχή με την οποία κλείνει η ανακοίνωση τού υπουργείου πως «Η προστασία της ζωής βέβαια αποτελεί σε κάθε περίπτωση ύψιστο αγαθό που θα προστατευθεί με κάθε τρόπο, στο πλαίσιο του νόμου», θα ακούγεται υποκριτική, θα ακούγεται ως η απόρριψη του απαραβίαστου της ανθρώπινης αξίας. Αξίας που δεν μπορεί να τίθεται υπό διαπραγμάτευση ή στο περιθώριο ούτε καν στην περίπτωση των κολασμένων κρατούμενων, αφαιρώντας τους έτσι το δικαίωμα της μεταμέλειας, της μόρφωσης και της κοινωνικής τους επανένταξης.