Η δημοσιογράφος Ντιλιάνα Γκαϊταντζίεβα προγράφτηκε στην ουκρανική λίστα εκκαθαρίσεων

του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη

Η Ντιλιάνα Γκαϊταντζίεβα είναι ερευνήτρια δημοσιογράφος, ανταποκρίτρια στη Μέση Ανατολή και ιδρύτρια του Arms Watch. Τα τελευταία χρόνια έχει δημοσιεύσει μια σειρά αποκαλυπτικών ρεπορτάζ σχετικά με τις προμήθειες όπλων προς εξτρεμιστές στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη, ενώ πλέον το έργο της επικεντρώνεται στην τεκμηρίωση εγκλημάτων πολέμου και παράνομων εξαγωγών όπλων σε εμπόλεμες ζώνες σε όλο τον κόσμο. Τον Αύγουστο του 2022 μίλησε στο TPP για την έρευνά της σχετικά με τις συναλλαγές των Ηνωμένων Πολιτειών με Σέρβο έμπορο όπλων που φαινομενικά έχει υποστεί κυρώσεις από την Ουάσινγκτον, με αφορμή τη συντριβή του ουκρανικού αεροσκάφους «Αντόνοφ» στην Καβάλα, αναδεικνύοντας το λαθρεμπόριο σερβικής κατασκευής όλμων, αλλά και απαγορευμένων χημικών όπλων, όπως ο λευκός φώσφορος, από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχων τους, για τον πόλεμο κατά του Ντονμπάς στην Ουκρανία, αλλά και στα χέρια τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία και την Υεμένη.

Σε σειρά ρεπορτάζ, το TPP έχει αναδείξει τη στοχοποίηση πολιτών και κατοίκων της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών, επιστημόνων, ακαδημαϊκών και δημοσιογράφων, στην ουκρανική λίστα θανάτου, με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να έχει αρνηθεί να απαντήσει στις καταγγελίες των επίδοξων στόχων και την ουκρανική πρεσβεία να μην έχει προβεί σε κανέναν σχολιασμό. Η Ντιλιάνα Γκαϊταντζίεβα είναι μια από τους δεκάδες δημοσιογράφους, που έχουν γίνει διεθνώς στόχοι του «Ειρηνοποιού», με πρόσφατο παράδειγμα τον ανταποκριτή του NBC News, Κιρ Σίμονς, που καταχωρήθηκε στην ουκρανική λίστα προγραφών, με την κατηγορία του «φιλορώσου προπαγανδιστή», διότι έκανε ρεπορτάζ στην περιοχή της Κριμαίας, ενώ απειλείται με νομικές κυρώσεις από υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας. Ο Ντέιβιντ Μίλλερ έχει αποκαλύψει σε άρθρο του στο MintPress News, στοιχεία για τη σύνδεση των ονομάτων τομέα της ιστοσελίδας του «Ειρηνοποιού» με «ειδικό έργο» του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας με αμερικάνικη χρηματοδότηση.

Η προγραφή της στην ουκρανική λίστα εκκαθαρίσεων έγινε με τις κατηγορίες της διάδοσης «αντιουκρανικής προπαγάνδας», «ψευδών και προπαγανδιστικών αφηγήσεων του Κρεμλίνου» και τη «συμμετοχή σε επιθετικές πράξεις κατά της Ουκρανίας». Οι συντάκτες της λίστας κατηγορούν τη δημοσιογράφο ότι «συνεργάζεται με τις ειδικές υπηρεσίες της Ρωσίας» και πως «παρουσιάζεται ως ερευνήτρια δημοσιογράφος μέσω της οποίας οι Ρώσοι επιμελητές διαδίδουν ψευδείς προπαγανδιστικές πληροφορίες στο έδαφος των χωρών της ΕΕ», ενώ στοχοποιείται επίσης ως «εκλαϊκευτής της θεωρίας συνωμοσίας για το λεγόμενο ουκρανικό βιολογικό εργαστήριο».

«Θέλουν να σταματήσουμε τη δουλειά μας και να κάνουν ψυχολογικό πόλεμο εναντίον μας», δήλωσε η Ντιλιανα Γκαϊταντζίεβα στο Al Mayadeen, προσθέτοντας πως η ίδια είχε δημοσιεύσει πληροφορίες πως Βουλγαρία έστελνε χιλιάδες όπλα στην Ουκρανία, μερικά από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν εναντίον αμάχων στο Ντονμπάς.

Αντιδράσεις από τον πολιτικό κόσμο της Βουλγαρίας

Η Έλενα Γιόντσεβα, δημοσιογράφος και ευρωβουλευτής με την Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, η οποία έχει επίσης προγραφεί στην ουκρανική λίστα από το 2018, υπενθύμισε πως από τον Φεβρουάριο του 2021, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιμένει να κλείσει ο ιστότοπος, στον οποίο έχουν καταχωρηθεί και Βούλγαροι ακαδημαϊκοί, πολιτικοί και δημοσιογράφοι. Συγκεκριμένα αναφέρει πως το αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς την Ουκρανία να κλείσει τον ιστότοπο Mirotvorets είναι γραμμένο σε ψήφισμα σχετικά με τη συμφωνία σύνδεσης μεταξύ Κιέβου και Βρυξελλών, το οποίο εγκρίθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2021. Στην παρ. 73 αυτού αναφέρεται ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το πολιτικό κλίμα στη χώρα έχει επιδεινωθεί, με τον εκφοβισμό, τη ρητορική μίσους και την πολιτική πίεση να χρησιμοποιούνται συχνά για πολιτικούς σκοπούς, καλεί τις αρχές να καταδικάσουν έντονα και να απαγορεύσουν τη λειτουργία εξτρεμιστικών ομάδων και ιστότοπων που προωθούν το μίσος, όπως ο “Ειρηνοποιός”, οι οποίοι υποδαυλίζουν τις εντάσεις στην κοινωνία και κάνουν κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων εκατοντάδων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, πολιτικών και μελών μειονοτικών ομάδων».

«Είμαι έκπληκτος, το παραδέχομαι. Δεν θυμάμαι για πολλά χρόνια, ως ιστορικός, θα έλεγα, ένα τέτοιο φαινόμενο. Το γεγονός που τονίστηκε για τη συμμετοχή μου – η παρουσία μου σε κάποιο φόρουμ στη Γιάλτα, είναι ψέμα. Ένα αγενές, αναιδές ψέμα, αφού δεν έχω πάει ποτέ στη Γιάλτα σε καμία περίπτωση» ανέφερε ο Γκεόργκι Παρβάνοφ, πρώην πρόεδρος της Βουλγαρίας, ο οποίος βρίσκεται στη λίστα της ιστοσελίδας εδώ και πέντε χρόνια για «παραβίαση των κρατικών συνόρων της Ουκρανίας και συμμετοχή σε εκδηλώσεις ρωσικής προπαγάνδας» με τον ισχυρισμό πως συμμετείχε σε διεθνή διάσκεψη για την Κριμαία στη Γιάλτα το 2017. «Ήμουν εναντίον αυτού του πολέμου από τη δεύτερη μέρα του, ήμουν πάντα υπέρ μιας εκεχειρίας και γρήγορων ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, αλλά δεν μπορώ να δεχθώ ότι κάποιος με συκοφαντεί, με δείχνει με το δάχτυλο, και το ξαναλέω – γι’ αυτό ακριβώς εκείνοι που τις τελευταίες ημέρες έκαναν τη μεγαλύτερη εκστρατεία για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία, για την ένταξή της στο ΝΑΤΟ, πρέπει τώρα να αντιδράσουν πρώτοι για να δείξουν ότι έχουν κάποιες αρχές», προσέθεσε.

«Επιμένουμε να αφαιρεθούν από τη λίστα τα ονόματα των Βούλγαρων πολιτών σε αυτόν τον κατάλογο, ανεξάρτητα από τη θέση και το επάγγελμά τους, με τη βοήθεια του ουκρανικού κράτους. Αυτό είναι το λιγότερο που νομίζω ότι μπορεί να κάνει το ουκρανικό κράτος», δήλωσε ο Κρίστιαν Βιγκένιν, αντιπρόεδρος του κοινοβουλίου, πρώην υπουργός Εξωτερικών και βουλευτής του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (BSP). Τόνισε πως «η Ουκρανία, ανεξάρτητα από τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται, θα πρέπει να τηρεί τις βασικές αρχές, να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να εκπληρώνει τις διεθνείς της δεσμεύσεις».

«Είναι απολύτως απαράδεκτο να περιλαμβάνονται στη λίστα δημοσιογράφοι, Βούλγαροι και ο αντιπρόεδρος του κοινοβουλίου. Αυτό είναι απαράδεκτο», δήλωσε ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Μπόικο Μπορίσοφ.

Ο Κοσταντίν Κοσταντίνοφ, επικεφαλής του εθνικιστικού κόμματος «Αναγέννηση» υπενθύμισε από το βήμα της Βουλής, πως ο κατάλογος περιλαμβάνει δημοσιογράφους, πολιτικούς, δημόσια πρόσωπα από όλο τον κόσμο, καθώς και εκπροσώπους της Διεθνούς Αμνηστίας, τονίζοντας ότι ο ιστότοπος είναι ουκρανικός, αλλά είναι εγγεγραμμένος στην πολιτεία της Βιρτζίνια των ΗΠΑ. «Δεδομένου ότι στην ιστοσελίδα υπάρχουν Αμερικανοί, συμπεριλαμβανομένου του Χένρι Κίσινγκερ, θα πρέπει να θέσουμε στον εαυτό μας διάφορα ερωτήματα: γιατί δεν υπάρχει επίσημη αντίδραση από την πλευρά μας, και το ερώτημα παραμένει γιατί κανείς δεν ρώτησε τον Πρόεδρο της Ουκρανίας όταν ήταν εδώ, γιατί κανείς από τους κυβερνήτες μας δεν έθεσε το θέμα στην ΕΕ;» αναρωτήθηκε, καλώντας την κυβέρνηση να θέσει το θέμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να καλέσει τον Ουκρανό πρέσβη για εξηγήσεις.

Η υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας, Μαρία Γκάμπριελ, είχε τηλεφωνική συνομιλία με την πρέσβειρα της Ουκρανίας στη Βουλγαρία, Ολέσια Ιλαστσούκ, η οποία ισχυρίστηκε ότι ο «Ειρηνοποιός» δεν σχετίζεται με τις επίσημες κρατικές αρχές, παρά τα στοιχεία περί του αντιθέτου.

«Η θέση που ανέβασε η πρεσβεία της Ουκρανίας στη σελίδα της είναι εξαιρετικά κυνική και απαράδεκτη για εμάς και απαιτούμε κατηγορηματικά από το βουλγαρικό κράτος να κάνει κάτι» ανέφερε η Κορνέλια Νίνοβα, η ηγέτης του Βουλγαρικού Σοσιαλιστικού Κόμματος (BSP). «Οπότε είναι ένας ερευνητικός στόχος να σκοτώνεις ανθρώπους όπου κι αν τους βρεις στον κόσμο; Είναι δημιουργικότητα να ζητάς θάνατο; Ο ιστότοπος πραγματοποίησε τη δραστηριότητά του σε σχέση με τη νομοθεσία της Ουκρανίας –  ποια κανονική πολιτειακή νομοθεσία στον κόσμο καλεί για φόνο και ανεβάζει λίστες ανθρώπων με προσωπικά δεδομένα;», αναρωτήθηκε.

Η κυνική θέση της ουκρανικής πρεσβείας: «Ο Ειρηνοποιός δρα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της Ουκρανίας και το διεθνές δίκαιο»

Αναλυτικά η επίμαχη ανάρτηση της ουκρανικής πρεσβείας στη Βουλγαρία:

«Σε σχέση με την προσοχή της βουλγαρικής κοινωνίας στο θέμα της συμπερίληψης βουλγαρικών δημόσιων προσώπων και δημοσιογράφων στη λίστα  του “Ειρηνοποιού”, η Πρεσβεία της Ουκρανίας ενημερώνει ότι η ιστοσελίδα “Ειρηνοποιός” είναι μια ανεξάρτητη πηγή πληροφόρησης της δημόσιας πρωτοβουλίας του Κέντρου Διερεύνησης Σημάτων Εγκλημάτων κατά της Εθνικής Ασφάλειας της Ουκρανίας, της Ειρήνης και της Ασφάλειας της Ανθρωπότητας και της Διεθνούς Νομικής Τάξης.

Οι πληροφορίες στον ιστότοπο “Ειρηνοποιός” παρέχονται από γνωστές και γενικά διαθέσιμες ανοικτές πηγές, οι οποίες χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για ερευνητικούς, δημιουργικούς και δημοσιογραφικούς σκοπούς.

Οι κύριες πηγές πληροφοριών που χρησιμοποιούνται από το Κέντρο Ειρηνοποιός είναι υλικό που δημοσιεύεται σε κοινωνικά δίκτυα, διαδικτυακές δημοσιεύσεις, ιδιωτικές ιστοσελίδες, καθώς και εκείνα που μεταδίδονται από τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια.

Οι ιδρυτές του Κέντρου διαβεβαιώνουν ότι ασκούν τις δραστηριότητές τους σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία της Ουκρανίας και το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο.

Παράλληλα, πρέπει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια η Ρωσική Ομοσπονδία, ως κράτος-επιτιθέμενο, λαμβάνει μέτρα για την απαγόρευση των δραστηριοτήτων του Κέντρου “Ειρηνοποιός”, ιδίως στέλνοντας σχετικές εκκλήσεις στον ΟΗΕ και την UNICEF.

Ξεχωριστά, τονίζουμε ότι οι δραστηριότητες της δημόσιας οργάνωσης “Ειρηνοποιός” δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με το έργο των κρατικών θεσμών της Ουκρανίας και δεν αντικατοπτρίζουν την επίσημη πολιτική του ουκρανικού κράτους».

Η Ένωση Βούλγαρων Δημοσιογράφων απαιτεί την προστασία των δημοσιογράφων από τη λίστα του «Ειρηνοποιού»

Η Ένωση Βούλγαρων Δημοσιογράφων (UBJ) κάλεσε τις βουλγαρικές αρχές και τις αρμόδιες αρχές να προστατεύσουν τους Βούλγαρους πολίτες, που περιλαμβάνονται στη λίστα ουκρανική λίστα εκκαθαρίσεων. Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της θέσης της UBZ που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του σωματείου:

«Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να προβληματιστούν σχετικά με την ύπαρξη σε μια χώρα που ενθαρρύνεται να ενταχθεί στην ΕΕ ενός ιστότοπου που αποκαλύπτει προσωπικά δεδομένα, παραβιάζει βασικούς νομικούς κανόνες της ΕΕ και απειλεί τα δικαιώματα και την ασφάλεια πολλών ανθρώπων, μεταξύ των οποίων και Ευρωπαίων πολιτών.

Τις τελευταίες ημέρες, έχει δικαιολογημένα αυξηθεί η οργή και η ανησυχία της Ένωσης για την είδηση ότι ο διαβόητος ουκρανικός ιστότοπος “Ειρηνοποιός” πρόσθεσε πρόσφατα άλλη μία Βούλγαρο πολίτη και δημοσιογράφο στον κατάλογο των “εχθρών της Ουκρανίας” – την Ντιλιάνα Γκαϊταντζίεβα, η οποία τιμήθηκε με τη Χρυσή Πένα του UBJ το 2013 για τη διεθνή ερευνητική δημοσιογραφία της. Ο “Ειρηνοποιός” τη στιγματίζει για τις έρευνές της που σχετίζονται με την Ουκρανία.

Στον ίδιο περίφημο ιστότοπο βρίσκονται τα στοιχεία πολλών δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, πολιτικών, δημόσιων προσώπων, ακόμη και αρχηγών κρατών από πολλές χώρες. Μεταξύ αυτών ο θρύλος της ροκ Ρότζερ Γουότερς, η πρόεδρος της Διεθνούς Αμνηστίας Άγκνες Καλαμάρ, ο πρόεδρος της Κροατίας Ζόραν Μιλάνοβιτς, ακόμη και ο γκουρού της αμερικανικής διπλωματίας Χένρι Κίσινγκερ.

Παρά τις επανειλημμένες παραινέσεις των οργάνων του ΟΗΕ, του ΟΑΣΕ, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και άλλων διεθνών οργανισμών να τερματιστεί από τις ουκρανικές αρχές η λειτουργία του ιστότοπου “‘Ειρηνοποιός”, ο οποίος διαδίδει παράνομα τα προσωπικά δεδομένα χιλιάδων ανθρώπων που έχουν στοχοποιηθεί, αυτός συνεχίζει να λειτουργεί.

Ο ιστότοπος “Ειρηνοποιός” (Mirotvorets) δημιουργήθηκε το 2014 με πρωτοβουλία του Άντον Γεραστσένκο, άμισθου τότε συνεργάτη του υπουργού Εσωτερικών της Ουκρανίας, ο οποίος αργότερα έγινε αναπληρωτής υπουργός στο ουκρανικό υπουργείο Εσωτερικών, παραμένοντας στη θέση αυτή μέχρι το 2021. Ο ιστότοπος δηλώνει ότι είναι “η διαδικτυακή εκπροσώπηση του Κέντρου Έρευνας Εγκλημάτων κατά των Θεμελιωδών Στοιχείων της Εθνικής Ασφάλειας, της Ειρήνης και της Ασφάλειας των Πολιτών της Ουκρανίας”.

Ο ιστότοπος έγινε γνωστός στα πρωτοσέλιδα το 2015, όταν ο Ουκρανός δημοσιογράφος της αντιπολίτευσης Oles Buzina και ο Ουκρανός πολιτικός της αντιπολίτευσης Oleg Kalashnikov, που αναφέρονται με προσωπικά στοιχεία στον ιστότοπο, δολοφονήθηκαν με βομβιστικές επιθέσεις. Άλλα άτομα που περιλαμβάνονταν στον κατάλογο έπεσαν αργότερα θύματα δολοφονιών. Μεταξύ των πιο πρόσφατων περιπτώσεων ήταν οι δολοφονίες κοντά στη Μόσχα και στην Αγία Πετρούπολη των Ρώσων Ντάρια Ντούγκινα και Βλαντλέν Τατάρσκι, οι οποίοι επίσης δραστηριοποιούνταν στα μέσα ενημέρωσης. Μετά το θάνατό τους, στις φωτογραφίες τους στο Mirotvorets εμφανίστηκε μια διαγώνια διαγραφή με κόκκινο χρώμα: “‘Εκκαθαρίστηκαν'”. Η ενότητα με τον κατάλογο των προσώπων σε αυτόν τον ιστότοπο φέρει το όνομα “Καθαρτήριο”.

Από την ίδρυσή του μέχρι τα μέσα Μαΐου 2016, ο Ειρηνοποιός ανέφερε ως εταίρους του το ουκρανικό υπουργείο Εσωτερικών, την SBU (Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας) και άλλες επίσημες δομές εξουσίας. Αυτό άλλαξε αφότου ο ιστότοπος δημοσίευσε τα προσωπικά στοιχεία πολλών δημοσιογράφων από μεγάλα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης, όπως το AFP, το Reuters, το BBC, το Al-Jazeera κ.λπ. στις αρχές Μαΐου 2016. Μετά την έντονη διεθνή αντίδραση, η δομή ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Βερκόβνα Ράντα διακήρυξε το κλείσιμο του Ειρηνοποιού και όντως έκλεισε. Αλλά μόνο για λίγες ημέρες. Στη συνέχεια συνέχισε το έργο του, το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα – χωρίς πλέον να υποδεικνύει ως εταίρους του το Υπουργείο Εσωτερικών ή τη SBU. Έχει όμως ένα τμήμα που παρέχει ειδική πρόσβαση στις ειδικές υπηρεσίες της Ουκρανίας και στις ξένες ειδικές υπηρεσίες.

Η Ένωση Βούλγαρων Δημοσιογράφων καλεί τη βουλγαρική κυβέρνηση και τις αρμόδιες αρχές να ενημερώσουν το βουλγαρικό κοινό για το τι γίνεται για την προστασία των δικαιωμάτων και της ασφάλειας των Βούλγαρων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, οι οποίοι περιλαμβάνονται στον κατάλογο “Ειρηνοποιός” και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο από την αποκάλυψη των προσωπικών τους δεδομένων. Απαιτούμε από τις αρχές να εγγυηθούν την προστασία τους.

Απαιτούμε επίσης πληροφορίες σχετικά με το αν το θέμα αυτό έχει τεθεί στις βουλγαρο-ουκρανικές επαφές σε επίπεδο εργασιών, σε υψηλό επίπεδο και σε ανώτατο επίπεδο, και αν όχι – γιατί όχι και πότε θα γίνει αυτό.

Απευθύνουμε έκκληση στην Επιτροπή Πολιτισμού και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης της Εθνοσυνέλευσης να τοποθετηθεί επειγόντως σχετικά με την υπόθεση της συμπερίληψης Βούλγαρων δημοσιογράφων σε ξένο κατάλογο με απειλή για τα δικαιώματα και την ασφάλειά τους.

Η UBJ καλεί επίσης τους Βούλγαρους εκπροσώπους στις δομές της Ευρωπαϊκής Ένωσης να θέσουν με τον πιο αποφασιστικό τρόπο το ζήτημα της ύπαρξης της ιστοσελίδας ” Ειρηνοποιός” σε μια χώρα που ενθαρρύνεται στις φιλοδοξίες της για μελλοντική ένταξη στην ΕΕ. Μέσω της λίστας της, η εν λόγω ιστοσελίδα παραβιάζει βασικούς νομικούς κανόνες της ΕΕ και απειλεί τα δικαιώματα και την ασφάλεια πολλών ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαίων πολιτών.

Σνεζάνα Τοντόροβα,

Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του SBJ».