Ο Tony Benn είχε γράψει πριν από 40 χρόνια:
Κάθε γενιά, όπως όλες οι προηγούμενες, πρέπει να δώσει τις ίδιες μάχες ξανά και ξανά. Όλοι πρέπει να γνωρίζουν τι συνέβη στο παρελθόν και να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Η πρόοδος έρχεται, όπως το κατανοώ εγώ, από δύο φωτιές που σιγοκαίνε στις καρδιές των ανθρώπων. Την φωτιά του μίσους απέναντι στην αδικία και την φωτιά της ελπίδας για έναν καλύτερο κόσμο. Δεν υπάρχει τελική νίκη, ούτε τελική ήττα. Μόνο οι ίδιες μάχες που πρέπει να παλέψουμε ξανά και ξανά και ξανά. Aνασκουμπωθείτε γαμώτο!
Αυτή είναι η φράση (ή μία από τις φράσεις τέλος πάντων) που ακολουθεί την βρετανική αριστερά τις τελευταίες δεκαετίες. Μία διαδρομή από ήττα σε ήττα, πάντα όμως με λαμπρές στιγμές στο εργατικό κίνημα και στον δρόμο.
Το 2015 αυτό άλλαξε. Δεν είναι σκοπός αυτής της ανταπόκρισης να εξετάσει ή να ερμηνεύσει το πολιτικό σύστημα και τα χαρακτηριστικά της πολιτικής παράδοσης στην Βρετανία που ώθησαν το αριστερό κίνημα και τα συνδικάτα στην μεγάλη τους πλειοψηφία να παλεύουν για την πολιτική εξουσία μέσα από το Εργατικό Κόμμα. Σκοπός του κειμένου είναι να παρουσιαστούν οι βασικοί άξονες που σφραγίζουν τις μέχρι στιγμής εξελίξεις στα εσωτερικά του Εργατικού Κόμματος, στον βαθμό πάντα που αυτές οι εξελίξεις επηρεάζουν την αριστερά και τον αντικαπιταλιστικό χώρο, εντός και εκτός κόμματος, εντός και εκτός Βρετανίας.
Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι το πολιτικό περιεχόμενο και το μανιφέστο του Τζέρεμι Κόρμπιν από το 2015 και έπειτα, δεν αποτελεί προσωπική επιλογή ή μονοπρόσωπη έμπνευση. Στον ένα ή στον άλλο βαθμό, το πολιτικό σχέδιο των Εργατικών, κυρίως από το 2015 μέχρι το 2017, αποτελούσε είτε επεξεργασία αιτημάτων που προέρχονταν από το χώρο των κινημάτων είτε πολιτικές θέσεις του Socialist Campaign Group (SCG), της σοσιαλιστικής/αντικαπιταλιστικής φράξιας μέσα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα των Εργατικών που σήμερα μετράει περίπου 40 Βουλευτές και Βουλεύτριες. Αυτές οι θέσεις βρήκαν χώρο και απεύθυνση σε μαζικά ακροατήρια το 2015.
Αυτό το πολιτικό πρόγραμμα, έδωσε την αφορμή τα τελευταία χρόνια στο αστικό μπλοκ, να διαρρήξει τους ισχυρούς και πολύχρονους δεσμούς του με το κόμμα. Ένα αστικό μπλοκ που σε κάθε του απόχρωση είχε αγκαλιάσει τους Εργατικούς λόγω της κεντρικότητάς που αυτοί είχαν στο πολιτικό σύστημα.
Τμήμα της βρετανικής ελίτ είναι και το Ισραηλινό λόμπι (με τρόπο παρόμοιο που υπάρχει και στις ΗΠΑ) και μάλιστα έχει πολύ εμφατικό ρόλο εσωκομματικά (όπως και σε όλα τα πολιτικά κόμματα). Η ατζέντα του ουσιαστικά αποτελεί φορέα νομιμοποίησης της ατζέντας υπερσυντηρητικών κυβερνήσεων του Ισραήλ και της δημιουργίας πολιτικού κλίματος υπέρ των εποικισμών και κατά του Παλαιστινιακού κράτους. Είναι εξάλλου γνωστό ότι η ελίτ του Ισραήλ στην πλειοψηφία της εργαλειοποιεί τον αντισημιτισμό ως όπλο για να φιμώνει τους επικριτές της.
Αυτή η ατζέντα, το 2015 τελείωσε. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν ήταν μία φιγούρα σε τέτοια εμβέλεια και βάθος ταυτισμένη με το αντιρατσιστικό κίνημα, με πολιτικές σχέσεις που ξεκινούσαν από την Κούβα και τα αντιαποικιακά κινήματα στην Αφρική μέχρι την Παλαιστίνη, οπότε και οποιαδήποτε προσπάθεια να καταστεί το κόμμα, πιόνι σε αυτή την σκακιέρα, έπεσε στο κενό. Έκτοτε, οποιαδήποτε φωνή ασκούσε κριτική στις ακραίες εκδοχές του σιωνισμού στο ζήτημα της Παλαιστίνης, αστραπιαία επιστρατευόταν η αντιαριστερή και αντικομμουνιστική φαρέτρα σε εθνική μετάδοση.
Η ήττα των εκλογών του 2019 ήταν μεγάλη, όμως δεν θα εξετάσουμε εδώ τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτό συνέβη. Ωστόσο θα πρέπει να σταθούμε στο γεγονός ότι ήδη από την περασμένη άνοιξη, διαρροές που δεν διαψεύστηκαν αποδείκνυαν για κοσμογονικό μένος εναντίον της ατζέντας Κόρμπιν/SCG από νευραλγικά υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος σε σημείο που αρκετά εξ αυτών πόνταραν όλα τα λεφτά τους σε νίκη της Τερέζα Μέι το 2017, με σκοπό να βρουν ευκαιρία: «Ασε τους όσο προλαβαίνουν, σε 28 ημέρες θα κλαίνε σε μαύρο χάλι», είχε στείλει σε sms η Σάρα Μαλχόλαντ, τότε γραμματέας της Κ.Ο. του κόμματος. Οι διαρροές επίσης έδειξαν ότι όσο ανέβαιναν οι Εργατικοί στις δημοσκοπήσεις και απειλούσαν τους Συντηρητικούς, τόσο σκλήραινε η στάση κεντρώων βουλευτών του κόμματος ενάντια στην ηγεσία. «Μόλις είδα τα ανεβασμένα ποσοστά που έχουμε στην τελευταία δημοσκόπηση και πραγματικά ένιωσα αηδία» έγραφε στις 26 Μαΐου 2019 σε email ο Φράνσις Γκρόουβ, υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων των Εργατικών.
Με την αλλαγή ηγεσίας, ο Κιρ Στάρμερ ως νέος Πρόεδρος, σφόδρα φιλοΕΕ και έντονα οπορτουνιστής πολιτικός με μικρή ωστόσο εμπειρία στα κοινοβουλευτικά, απεκατέστησε τον κεντρώο κατεστημένο στο εσωκομματικό πεδίο και μάλιστα το κατέστησε και τυπικά ως ρυθμιστή εξελίξεων. Όλες οι κινήσεις του Στάρμερ δείχνουν πως βασικό στόχο έχει την ηθική και πολιτική ταπείνωση όχι του Τζέρεμι Κόρμπιν, άλλα της αριστεράς συνολικά, εντός και εκτός κόμματος. Δεν είναι τυχαίο ότι η απονομιμοποίηση του Socialist Campaign Group και όσων πρεσβεύει παράλληλα προχωράει και σε επίπεδο πολιτικού προγράμματος, με το να ξηλώνονται μεθοδικά θέσεις οι οποίες στο παρελθόν είχαν κινητοποιήσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους (εργατική συμμετοχή στην διοίκηση επιχειρήσεων, εθνικοποίηση κρίσιμων πυλώνων της οικονομίας, κατάργηση πυρηνικών, συμμετοχικές διαδικασίες οικ. σχεδιασμού κλπ).
Για τον σκοπό αυτό, κινητοποιήθηκε η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ισότητας (ανεξάρτητη αρχή) και εκκίνησε έρευνα με στόχο να αποκαλυφθούν τυχόν ευθύνες για αποτυχία αντιμετώπισης φαινομένων αντισημιτισμού. Σήμερα λοιπόν, δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα της έκθεσης της Επιτροπής η οποία κάνει λόγο για μεγάλες ευθύνες της απελθούσας ηγεσίας και ουσιαστικά την καταγγέλλει για ενθάρρυνση τέτοιων φαινομένων. Δεν έχει νόημα να παραθέσω τα νοηματικά κενά και προβλήματα που πραγματογνώμονες βρίσκουν σε αυτή την έκθεση. Σίγουρα όμως είναι μία έκθεση που έχει πολιτικές στοχεύσεις, οι οποίες ξεπερνούν κατά πολύ την έρευνα για φαινόμενα αντισημιτισμού.
Η απάντηση του πρώην ηγέτη των Εργατικών ήταν να σεβαστεί όλα τα αποτελέσματα της έκθεσης, ωστόσο δήλωσε ότι το φαινόμενο έχει διογκωθεί από τα μίντια λόγω της ατζέντας που προωθούν οι πολιτικοί του αντίπαλοι. Και μάλλον κάπως έτσι είναι. Η επίθεση που εξαπολύθηκε αστραπιαία και η οποία οδήγησε στην διαγραφή του, ήταν στοχοπροσυλωμένη στο να συνδέσει την άκρα αριστερά (έτσι την χαρακτηρίζουν στην Βρετανία) με ρατσιστικές και αντισημιτικές τάσεις. Η επίθεση αυτή θα μείνει στην ιστορία ως εκείνη η στιγμή που η δημόσια σφαίρα μετακινήθηκε αρκετά κλικ πιο δεξιά συλλογικός φορέας ιδεολογίας, ώστε να μπορέσει να υποστηρίξει τέτοιο αντιαριστερό ντελίριο.
Υπό άλλες συνθήκες, οι εσωτερικές αψιμαχίες ιδεολογικών τάσεων μέσα σε ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, θα μας άφηναν, και σωστά, με μικρό ενδιαφέρον. Όσα όμως διαδραματίζονται τις τελευταίες ώρες, αποτελούν και συλλογική έννοια της ριζοσπαστικής αριστεράς συνολικά εντός και εκτός Βρετανίας, στον βαθμό που επιχειρείται ένας ιδιότυπος αντικομμουνισμός, σε μία περίοδο που η παγκόσμια ακροδεξιά μετράει νίκες.
Δεν είναι τυχαίο ότι οργανώσεις όπως η Counterfire ή το Socialist Workers Party από την επαναστατική και αντικαπιταλιστική αριστερά άλλα και πλήθος μεγάλων εργατικών συνδικάτων έχουν βγει πεισματικά και κατακεραυνώνουν την απόφαση για την διαγραφή του Κόρμπιν, θεωρώντας την επίθεση προς την Αριστερά. Είναι όμως και κάτι επιπλέον. Η διαγραφή, νομιμοποιεί πλήρως και τις επιθέσεις απέναντι στον αραβικό κόσμο και πιο συγκεκριμένα την Παλαιστίνη και τον αγώνα του λαού της για αυτοδιάθεση και ελευθερία. Υπ’ αυτή την έννοια, η αριστερά συνολικά οφείλει να σηκώσει το γάντι και να μην αφήσει αυτές τις επιθέσεις αναπάντητες. H ιστορική εφημερίδα του ΚΚ, σημειώνει ότι η αποπομπή Κόρμπιν αποτελεί κύρηξη πολέμου με την αριστερά στο σύνολό της.
Οι μέρες είναι πυκνές στο νησί και όσο γράφονται αυτές οι γραμμές, οι εξελίξεις τρέχουν επίμονα. Η έκβαση του μπρα ντε φέρ που είναι σε εξέλιξη, θα κρίνει τους όρους μέσα στους οποίους η ριζοσπαστική αριστερά θα μπορεί να διεκδικεί κατ αρχας το να στέκεται με αξιώσεις νίκης απέναντι στην νεοφιλελεύθερη ελιτ η οποία με κάθε αφορμή θα επιχειρεί να κόβει τους δεσμούς των αριστερών ιδεών με την εργατική τάξη. Υπό μία έννοια λοιπόν, αυτή η μάχη, ακτινοβολεί ανησυχίες και εκτός Βρετανίας.
*γράφει ο Στέλιος Φωτεινόπουλος για τη Συνάντηση για μία Αντικαπιταλιστική Διεθνιστική Αριστερά