Ανάμεσα στις συζητήσεις που γίνονται για τη διαχείριση της πανδημίας, αναφέρεται συχνά και η ψυχική υγεία, χωρίς ωστόσο να αποτελεί κυβερνητικό κεντρικό άξονα στις αποφάσεις που λαμβάνονται. Με αφορμή την πανδημία, και στο όνομα των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, η κυβέρνηση αναθέτει σταδιακά την πρωτοβάθμια φροντίδα των ψυχικά ασθενών στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, ενώ παράλληλα αποδιοργανώνει τα ψυχιατρικά τμήματα των δημόσιων νοσοκομείων.
«Η κατάσταση έγινε ακόμα πιο δύσκολη, γιατί στην Ελλάδα δεν υπάρχουν υπηρεσίες ψυχικής υγείας και αυτές που υπάρχουν είναι ελάχιστες, σε σχέση με τις ανάγκες, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την πρωτοβάθμια φροντίδα ψυχικής υγείας και αντιμετώπισαν φοβερά προβλήματα στελέχωσης, αυτές που υπήρχαν και λειτουργούσαν, γιατί θεώρησε καλό η κυβέρνηση, το Υπουργείο Υγείας, να αποσπάσει προσωπικό, γιατρούς, ψυχολόγους, από τα κέντρα αυτά για να στελεχώσει νοσοκομεία πρώτης γραμμής για τον κορωνοϊό, με αποτέλεσμα να υπολειτουργούν και έτσι και να μη μπορεί κανείς να απευθυνθεί στη δομή αυτή, την πρωτοβάθμια, για να βοηθηθεί» είχε υπογραμμίσει η ψυχίατρος, πρώην διευθύντρια της Μονάδας Απεξάρτησης 18 ΑΝΩ, Κατερίνα Μάτσα, σε μία συζήτηση με τον Θάνο Καμήλαλη στο στούντιο του TPP .
Την υλοποίηση της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας ανέλαβε -όπως εκ των υστέρων αποδεικνύεται- η υφυπουργός Υγείας με αρμοδιότητες την ψυχική υγεία και τις εξαρτήσεις, Έλενα Ράπτη, όπως αναφέρει ο δικηγόρος και νομικός σύμβουλος σε θέματα ψυχικής υγείας. Γιάννης Αλεξάκης, στη σελίδα του για τα δικαιώματα των ψυχικά πασχόντων.
«Από όταν ανέλαβε καθήκοντα και συγκεκριμένα μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες θητέιας, στις 13 Οκτωβρίου 2020, εξέδωσε υπουργική απόφαση με την οποία οι ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές αναλαμβάνουν τη “συνέχιση της ακούσιας νοσηλείας” ψυχικά ασθενών» αναφέρει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως πρόκειται για υπηρεσίες ψυχικής υγείας, που μέχρι πρότινος παρείχε αποκλειστικά το δημόσιο σύστημα υγείας και πλέον εκχωρήθηκαν στις ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές, και τους κλινικάρχες. Ενδεικτικά, ο δικηγόρος τονίζει τα εξής στοιχεία:
- Συνέχιση της ακούσιας νοσηλείας στις ιδιωτικές κλινικές
Στις 13 Οκτωβρίου του έτους 2020 αναρτήθηκε στο Πρόγραμμα Διαύγεια η υπ’ αριθμ. πρωτ. Γ3α,β/Γ.Π.οικ.65047/13-10-2020 (ΦΕΚ Β’ 4704/23-10-2020) Απόφαση της Υφυπουργού Υγείας, με τίτλο «Όροι και προϋποθέσεις ακούσιας νοσηλείας σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές», με την οποία αποφασίζεται ότι, προκειμένου να αποσυμφορηθούν τα ψυχιατρικά τμήματα, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας και να διασφαλιστεί η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές διαταραχές, το δικαστήριο με την απόφαση της ακούσιας νοσηλείας δύναται να διατάξει, με γνώμονα το συμφέρον του ασθενούς, τη συνέχιση της ακούσιας νοσηλείας σε ιδιωτική ψυχιατρική κλινική (για το ζήτημα της “συνέχισης της ακούσιας νοσηλείας” σε ιδιωτικές ψυχιατρικές κλινικές έχουμε αναφερθεί εδώ).
- Το Ψ.Ν.Α. «Δρομοκαΐτειο
Στις 24 Μαρτίου 2021 η Διοίκηση του ΨΝΑ «Δρομοκαΐτειο» εξέδωσε Δελτίο Τύπου στο οποίο, εκτός άλλων, αναφέρει ό,τι: «με σκοπό την αποσυμφόρηση των Κλινικών και με στόχο τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της διασποράς του SARS-CoV-2, το Υπουργείο Υγείας δρομολογεί τη μεταφορά ασθενών που δεν έχουν μολυνθεί από τον νέο κορονοϊό σε ιδιωτικές Ψυχιατρικές Κλινικές, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση για τους ασθενείς».
Υπενθυμίζουμε πως τον Μάρτιο βίντεο στα οποία καταγράφονται οι δραματικές συνθήκες που επικρατούν στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής “Δρομοκαΐτειο” εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού δόθηκαν στη δημοσιότητα η από την ΠΟΕΔΗΝ. Οι εργαζόμενοι κατήγγειλαν επανειλημμένα ότι το Νοσοκομείο μετατρέπεται, υπό πλήρη κυβερνητική αδιαφορία, σε αποθήκη ψυχών, με δεκάδες κρούσματα και δύο θανάτους μέχρι στιγμής σε ηλικιωμένους ασθενείς. «Το Νοσοκομείο έχει μετατραπεί πια σε Γενικό Νοσοκομείο νοσηλείας περιστατικών κορονοϊού, χωρίς γιατρούς, λοιπό προσωπικό, μέσα ατομικής προστασίας και χωρίς οξυγόνο. Μετατρέπεται σε αποθήκη ψυχών. Νεκροταφείο ψυχικά ασθενών με κορονοϊό» υπογράμμιζαν μεταξύ άλλων.
- Το Γ.Ν. Κοζάνης «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ»
Στις 12-04-2021 εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. Γ.Π.22554/12-04-2021 απόφαση του Γ. Γ. του Υπουργείου Υγείας με την οποία -και στο πλαίσιο της πανδημίας Covid-19- αποφασίστηκε η μεταφορά και συνέχιση της νοσηλείας ψυχιατρικών ασθενών από το Γ.Ν. Κοζάνης «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ» στην ιδιωτική κλινική «Θεραπευτήριο Σπινάρη Ν. Α.Ε.». Στην ίδια απόφαση σημειώνεται ότι, «Για όσους νοσηλεύονται με Εισαγγελική Εντολή η μεταφορά τους θα γίνει αφού τροποποιηθεί η υπάρχουσα εντολή ή εκδοθεί νέα. Στο νοσοκομείο μας δε θα νοσηλεύονται πλέον ψυχιατρικά περιστατικά μέχρι νεοτέρας… Ο χώρος που στεγάζεται το Ψυχιατρικό Τμήμα θα χρησιμοποιηθεί για τη νοσηλεία Covid-19 ασθενών … Επιπλέον, οι ψυχίατροι θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα διάφορα τμήματα του Νοσοκομείου εφ’ όσον έχουν εκδοθεί από αυτά σχετικές παρακλήσεις για εξέταση ασθενών».
- Η Μόνιμη Επιτροπή Ψυχικής Υγείας
Στις 27 Απριλίου 2021 αναρτήθηκε στο Πρόγραμμα Διαύγεια η υπ’ αριθμ. πρωτ. Α1β/Γ.Π.οικ.26845/27-04-2021 Απόφαση της Υφυπουργού Υγείας, με την οποία συγκροτήθηκε και ορίστηκαν τα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής για την ψυχική υγεία, που σκοπό έχει την παρακολούθηση υλοποίησης του σχεδιασμού για την ψυχική υγεία στο πλαίσιο της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Πέρα από το γεγονός ότι, στην πλειονότητά τους, τα μέλη της Επιτροπής είναι της απολύτου επιρροής της Υφυπουργού, ανάμεσα στα μέλη της εμφανίζεται και ο Πρόεδρος των ιδιοκτητών ιδιωτικών ψυχιατρικών κλινικών, ένας Αρχίατρος του ΥΠ.Ε.Θ.Α., ο Δ/ντής του Γραφείου της Υφυπουργού, ο γνωστός από τη θητεία του στο ΨΝΑ Δαφνί, Παύλος Θεοδωράκης, ένας ψυχολόγος συνδικαλιστής, ενώ ως Πρόεδρος της Επιτροπής (αυτο)διορίστηκε η Υφυπουργός κυρία Ράπτη, η οποία και θα εισηγείται στον εαυτό της τις αποφάσεις της Επιτροπής. Ενδιαφέρον έχει, επίσης, η αναφορά στη συμμετοχή της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας στην εν λόγω Μόνιμη Επιτροπή, καθώς η πλέον αρμόδια σε ζητήματα ψυχικής υγείας Δ/νση του Υπουργείου Υγείας δεν θα συμμετέχει στην Επιτροπή συστηματικά, αλλά «ανάλογα με το εκάστοτε εξεταζόμενο ζήτημα».