Του Σπύρου Απέργη, δικηγόρου, ειδικού στο προσφυγικό δίκαιο, τέως μέλους των Επιτροπών Προσφυγών την περίοδο 2011-2015 και 2016-2019.
Η έλευση παράτυπων αλλοδαπών κυρίως από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου βρίσκεται στην αιχμή της μετά την αμφιλεγόμενη συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης- Τουρκίας το 2016 καθώς στο τέλος Αυγούστου 2019 βρίσκονταν στην Ελλάδα 88.750 αιτούντες διεθνή προστασία και μετανάστες[5] ενώ στις 9/10/2019 στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου βρίσκονταν 31.936 πρόσφυγες, αιτούντες διεθνή προστασία και μετανάστες, εκ των οποίων 13.287 άτομα στο κέντρο υποδοχής στη Μόρια Λέσβου (με χωρητικότητα του κέντρου για 2.840 άτομα), 3.947 άτομα στο κέντρο υποδοχής στη Χίο (με χωρητικότητα του κέντρου για 1014 άτομα), 5.852 άτομα στο αντίστοιχο κέντρο της Σάμου (με χωρητικότητα του κέντρου για 650 άτομα), 2.055 στο αντίστοιχο κέντρο της Λέρου (με χωρητικότητα του κέντρου για 860) και 3.216 άτομα στο κέντρο της Κω με χωρητικότητα για 816 άτομα[6]. Είναι προφανές ότι η κατάσταση στα νησιά αυτά αγγίζει πλέον το επίπεδο της ανθρωπιστικής κρίσης καθώς η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες μιλά, ήδη από τις 25/8/2019, για τον υψηλότερο αριθμό προσφύγων και μεταναστών των τελευταίων τριών ετών[7] ενώ σημειώνει ότι «η πρόσβαση σε υπηρεσίες, όπως η ιατρική και ψυχολογική υποστήριξη, είναι περιορισμένη ενώ η παροχή ασφάλειας είναι άκρως ανεπαρκής για τέτοιον αριθμό ανθρώπων. Ιδιαίτερα οι ασυνόδευτοι ανήλικοι μπορεί να είναι αντιμέτωποι με επισφαλείς συνθήκες για μήνες καθώς περιμένουν να εγκριθεί η μεταφορά τους σε κατάλληλο κατάλυμα. Η παρατεταμένη παραμονή τους σε τέτοιες δυσχερείς συνθήκες επηρεάζει περαιτέρω την ψυχολογία και την ευημερία τους».[8] Η κατάσταση αγγίζει πλέον τα όρια της ανθρωπιστικής κρίσης και γι’ αυτό είναι επείγον να μεταφέρονται συστηματικά οι αιτούντες διεθνή προστασία από τα νησιά στην ενδοχώρα, να ετοιμαστούν και να επεκταθούν δομές φιλοξενίας στην ενδοχώρα με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, να επεκταθεί το πρόγραμμα φιλοξενίας των αιτούντων διεθνή προστασία σε διαμερίσματα και να αρθεί, επιτέλους, ο γεωγραφικός περιορισμός των αιτούντων διεθνή προστασία στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου που αποτελεί τη βασική αιτία του υπερσυνωστισμού των αιτούντων διεθνή προστασία εκεί.
Η κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα σύνθετα προβλήματα που σχετίζονται με το προσφυγικό ζήτημα, έθεσε ως βάση των εκτιμήσεων και της πολιτικής της ότι το όλο ζήτημα είναι «πρωτίστως μεταναστευτικό και λιγότερο πρόβλημα προσφυγικό»[9]. Ωστόσο, τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου, υπηρεσίας που υπάγεται απευθείας στον υπουργό Δημόσιας Τάξης, καθώς και τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, διαψεύδουν αυτόν τον ισχυρισμό Σύμφωνα με τα στοιχεία αρχικά της Ύπατης Αρμοστείας[10], ήρθαν στην Ελλάδα από 1/1/2019 μέχρι και 6/10/2019 48518 παράτυποι αλλοδαποί (38.123 από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και 10.395 από τον Έβρο), Από αυτούς, 38,2% είναι Αφγανοί, 25,3 % Σύριοι, 7,8% από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, 6,8% Ιρακινοί, 5,6% Παλαιστίνιοι κλπ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Ασύλου[11], οι Σύριοι, οι Αφγανοί, οι Ιρακινοί και οι Παλαιστίνιοι περιλαμβάνονται στις 10 εθνικότητες με τα υψηλότερα ποσοστά αναγνώρισης για διεθνή προστασία. Πιο συγκεκριμένα, μόνο στον πρώτο βαθμό, οι Σύριοι έχουν ποσοστό αναγνώρισης 99,6%, οι Αφγανοί 71.9%, οι Ιρακινοί 69.2% και οι Παλαιστίνιοι 97,6%. Περαιτέρω, εξάγεται το συμπέρασμα ότι το 73,9% των αιτούντων διεθνή προστασία αναγνωρίζονται δικαιούχοι διεθνούς προστασίας με υψηλά ποσοστά αναγνώρισης (άνω του 69%), δηλαδή είτε ως πρόσφυγες είτε ως δικαιούχοι επικουρικής προστασίας, που είναι ένα κοινοτικό καθεστώς διεθνούς προστασίας για όσους κινδυνεύουν μεν από θανατική ποινή, εξωδικαστική εκτέλεση, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ή αδιάκριτη βία σε βάρος τους στη χώρα καταγωγής τους αλλά δεν πληρούν όλους τους όρους του καθεστώτος του πρόσφυγα. Ανατρέχοντας, επίσης, στα κοινοτικά δεδομένα[12] οι Αφγανοί λαμβάνουν διεθνή προστασία σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά μέσο όρο, σε ποσοστό 46% και οι Ιρακινοί σε ποσοστό 42%, γεγονός που δεν μπορεί, ακόμα και με αυτά τα ποσοστά, να οδηγήσει στην εντελώς αβάσιμη εκτίμηση ότι οι Αφγανοί και οι Ιρακινοί είναι συλλήβδην οικονομικοί μετανάστες[13]. Συνεπώς το αφήγημα της κυβέρνησης βασίζεται σε λανθασμένες παραδοχές και αυτό οφείλεται είτε σε άγνοια του αρμόδιου υπουργού και του πρωθυπουργού είτε σε σκοπιμότητα αγνόησης των πραγματικών δεδομένων προκειμένου να εφαρμοστεί μία πιο αυστηρή και περιοριστική πολιτική στο προσφυγικό ζήτημα. Η πρώτη εκδοχή μαρτυρά προχειρότητα και σπασμωδικές αντιδράσεις λόγω των αυξημένων εισόδων παράτυπων αλλοδαπών τους τελευταίους μήνες, η, δε, δεύτερη εκδοχή μαρτυρά μία επικίνδυνη αντίληψη ιδεοληπτικού χαρακτήρα με ακροδεξιό «άρωμα». Αν συμβαίνει η πρώτη εκδοχή, η κυβέρνηση πρέπει άμεσα να προβεί σε διορθώσεις της πολιτικής της με βάση τα πραγματικά δεδομένα για την ιδιότητα των παράτυπων αλλοδαπών που έρχονται στην Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη και την πρόσφατη, νέα επίθεση της Τουρκίας στη Βόρεια Συρία που μπορεί να προκαλέσει νέο προσφυγικό κύμα μισού εκατομμυρίου Κούρδων της Συρίας[14]. Με βάση τα στοιχεία που παραθέτουμε, οι ελεύσεις παράτυπων αλλοδαπών στην Ελλάδα αφορούν ανθρώπους που χαρακτηρίζονται από το ελληνικό κράτος στη μεγάλη πλειοψηφία τους ως πρόσφυγες ή δικαιούχοι επικουρικής προστασίας.
Σχετικά με την σχεδιαζόμενη από την κυβέρνηση αύξηση των απελάσεων στην Τουρκία μέσω της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας, η οποία, ας σημειωθεί, έχει χαρακτηριστεί από την Eθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, αξιακή υπαναχώρηση στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων[15], έχουν πραγματοποιηθεί 1.914 επιστροφές παράτυπων αλλοδαπών από την Eλλάδα στην Tουρκία από τον Μάρτιο 2016 μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου 2019, εκ των οποίων το 45% αφορά εθελοντικές επιστροφές αφού οι αλλοδαποί είτε δεν κατέθεσαν αίτηση διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα είτε την απέσυραν αργότερα[16]. Την ίδια περίοδο έχουν εισέλθει στην Ελλάδα παράτυπα πάνω από 125.000 αλλοδαποί από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τουλάχιστον 37.000 άτομα από τον Έβρο που δεν περιλαμβάνεται στην ως άνω συμφωνία[17]. Ο σχεδιασμός των αυξημένων επιστροφών στην Τουρκία είναι απίθανο υλοποιηθεί, τουλάχιστον σε μεγάλη έκταση, για πρακτικούς λόγους καθώς υπάρχουν διαδικασίες δικαστικής αμφισβήτησης τόσο των απορριπτικών αποφάσεων για διεθνή προστασία από τις Επιτροπές Προσφυγών όσο και των αποφάσεων απέλασης της αστυνομίας ενώ δεν μπορούν να επιστρέψουν αναγκαστικά στην Τουρκία μη Σύριοι καθώς δεν υπάρχουν διαδικασίες γι’ αυτούς να υποβάλλουν αίτηση διεθνούς προστασίας. Τέλος οι επιστροφές στην Τουρκία συναντούν κωλυσιεργία και καθυστερήσεις από την πλευρά της Τουρκίας.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ
Παράλληλα, η κυβέρνηση επιχειρεί να επιταχύνει τη διαδικασία χορήγησης (ή απόρριψης) της αίτησης διεθνούς προστασίας, με μείωση των βημάτων για την εξέταση των αιτήσεων, κατάργηση του τέταρτου βαθμού κρίσης στο Συμβούλιο της Επικράτειας και μεταφορά της εκδίκασης των υποθέσεων στα πρωτοδικεία με ακυρωτικό έλεγχο επί των απορριπτικών αποφάσεων στη διοικητική διαδικασία, η οποία διατηρεί δύο βαθμούς πλήρους εξέτασης των αιτημάτων διεθνούς προστασίας. Αυτό που στην ουσία επιχειρείται, όμως, είναι η κατάργηση του Συμβούλιου της Επικράτειας ως δεύτερου δικαστικού βαθμού, όπου, όμως ελάχιστες δικαστικές αμφισβητήσεις των αποφάσεων διεθνούς προστασίας υποβάλλονται, ενώ η αίτηση ακύρωσης κατά της διοικητικής πράξης απόρριψης της διεθνούς προστασίας που υφίσταται ως ένδικο βοήθημα με το ισχύον δίκαιο μεταφέρεται στα πρωτοδικεία αντί στα εφετεία. Ουδεμία επιτάχυνση πρόκειται να επιτευχθεί από το μέτρο αυτό στη διοικητική διαδικασία εξέτασης του αιτήματος διεθνούς προστασίας και εκτιμάται ότι το μέτρο αυτό έχει κυρίως επικοινωνιακό χαρακτήρα.
Η κυβέρνηση, επίσης, ανακοίνωσε ότι διατηρούνται οι Επιτροπές Προσφυγών ως δεύτερος βαθμός κρίσης ενώ αρχικά είχε ανακοινώσεις ότι θα τις καταργήσει. Η διατήρηση των Επιτροπών Προσφυγών είναι ένα μέτρο σε θετική κατεύθυνση καθώς θα εξετάζονται σε δεύτερο βαθμό εκ νέου όλα τα νομικά και πραγματικά ζητήματα της αίτησης διεθνούς προστασίας, όπως, άλλωστε επιτάσσει το κοινοτικό δίκαιο. Οι Επιτροπές Προσφυγών αποτελούνται από δύο διοικητικούς δικαστές και ένα μέλος που υποδεικνύεται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησία ως προς τις κρίσεις τους επί των αιτημάτων διεθνούς προστασίας. Η κυβέρνηση προτείνει να αντικατασταθεί το μέλος που υποδεικνύεται από την Ύπατη Αρμοστεία με δικαστή των διοικητικών δικαστηρίων κι έτσι η Επιτροπή να καταστεί αποκλειστικά δικαστικό όργανο αν και αμιγώς διοικητική. Αυτή η πρόταση, πέρα από τυχόν ζητήματα συνταγματικότητας για την αποκλειστική συμμετοχή δικαστών σε διοικητικές επιτροπές, είναι αδικαιολόγητη καθώς τα μέλη από την Ύπατη Αρμοστεία είναι αποκλειστικής απασχόλησης ενώ οι δικαστές είναι de facto μερικής απασχόληση αφού εργάζονται και στα διοικητικά δικαστήρια. Επίσης, τα μέλη της Ύπατης αρμοστείας επιλέγονται μετά από εξετάσεις του εν λόγω οργανισμού και έχουν όλα τα εχέγγυα επαρκούς γνώσης του προσφυγικού δικαίου και ανεξαρτησίας καθώς δεν αποτελούν υπαλλήλους της Ύπατης Αρμοστείας ή πρόσωπα με οποιαδήποτε υπηρεσιακή εξάρτηση από τον οργανισμό αυτό. Παράλληλα, θα πρέπει να επισημανθεί ότι στο εξωτερικό, όπου ο δεύτερος βαθμός είναι δικαστικό όργανο, οι δικαστές είναι εξειδικευμένοι στο προσφυγικό δίκαιο, κάτι που δεν συμβαίνει στην Ελλάδα, όπου δεν υπάρχουν τέτοιοι δικαστές αλλά οι δικαστές των Επιτροπών ενημερώνονται με σεμινάρια ή μόνοι τους για τη εφαρμοστέα νομοθεσία. Παράλληλα, προτείνεται η ρύθμιση μονοπρόσωπων συνθέσεων στις Επιτροπές Προσφυγών, κάτι που θα ήταν ευκταίο για την επιτάχυνση υποθέσεων που δεν οδηγούν σε καθεστώς διεθνούς προστασίας (π.χ. εκπρόθεσμες ή μεταγενέστερες αιτήσεις χωρίς νέους και ουσιώδεις ισχυρισμούς) αλλά φαίνεται να προσκρούει σε ζητήματα συνταγματικότητας καθώς, με βάση σχετική νομολογία του Συμβούλιο της Επικράτειας[18], δεν επιτρέπεται η συμμετοχή δικαστών σε μονοπρόσωπο όργανο της διοίκησης. Με τα παραπάνω μέτρα, ουδεμία επιτάχυνση της διαδικασίας στο δεύτερο βαθμό θα επιτευχθεί καθώς η τωρινή σύνθεση των Επιτροπών αποτελείται από δύο μέλη de facto μερικής απασχόλησης και ένα πλήρους απασχόλησης και με την πρόταση της κυβέρνησης θα έχουμε τρία μέλη μερικής απασχόλησης. Για τους λόγους αυτούς, προκειμένου να συνδυαστεί η ταχύτητα στην έκδοση των αποφάσεων με το δίκαιο της διαδικασίας και την ανεξαρτησία στην κρίση απαιτείται να υπάρχουν μόνο μέλη αποκλειστικής απασχόλησης στις Επιτροπές Προσφυγών ανεξάρτητα από την ιδιότητά τους ενώ είναι χρήσιμο να διατηρηθούν κι, ενδεχομένως, και να αυξηθούν στις Επιτροπές τα μέλη που υποδεικνύονται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προκειμένου να μπορεί να υλοποιηθεί το μέτρο της μονομελούς σύνθεσης των Επιτροπών για την επιτάχυνση της διαδικασίας διεθνούς προστασίας στο δεύτερο βαθμό.
Τέλος, μία άλλη βασική τομή της κυβέρνησης είναι η πρόθεση η προσφυγή να περιλαμβάνει λόγους θεμελίωσης της προσφυγής τους. Ωστόσο, η παράθεση λόγων στην προσφυγή ή σε δικόγραφο απαιτεί τη συνεπικουρία δικηγόρου προκειμένου να εξεταστούν και να παρατεθούν όλα τα νομικά ζητήματα της υπόθεσης. Παράλληλα προβλέπεται από το νόμο δωρεάν νομική βοήθεια στους προσφεύγοντες στο δεύτερο βαθμό, η οποία, όμως, δεν παρέχεται σε όλους όσοι της ζητούν με αποτέλεσμα να μένουν νομικά ακάλυπτοι οι προσφεύγοντες στο δεύτερο βαθμό. Εάν δεν ισχύει για όλους η δωρεάν νομική βοήθεια στο δεύτερο βαθμό δεν είναι “πραγματική” η προσφυγή, σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο[19] με αποτέλεσμα πλήττεται, έτσι, ευθέως το δικαίωμα των προσφευγόντων στην εξυπαρχής εξέταση όλων των νομικών και πραγματικών ζητημάτων της αίτησης διεθνούς προστασίας του. Για τους λόγους αυτούς απαιτείται η απαλοιφή της πρόβλεψης για υποχρέωση παράθεσης λόγων κατά την προσφυγή των αιτούντων διεθνή προστασία μέχρι να εξασφαλίζεται η σταθερή δωρεάν νομική βοήθεια των αιτούντων διεθνή προστασία στο δεύτερο βαθμό της σχετικής διαδικασίας.
Στόχος των παραπάνω παρεμβάσεων είναι η ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών εντός τριμήνου, όπως ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Αυτό είναι πρακτικά αδύνατο να εφαρμοστεί καθώς οι υπηρεσίες ασύλου δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τη διαδικασία διεθνούς προστασίας με τα υπάρχοντα δεδομένα και απαιτείται πρόσληψη μόνιμων υπαλλήλων, που πρέπει να λαμβάνουν εκπαίδευση σχετικά με το προσφυγικό δίκαιο και την εκτέλεση των διαδικασιών ενώ η προτεινόμενη στήριξη από έμπειρους υπαλλήλους της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης Ασύλου (EASO) ή ορισμένων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πέσει στο κενό[20] αν δεν υπάρχει μια στιβαρή ελληνική διοίκηση με μόνιμους, έμπειρους και εκπαιδευμένους υπαλλήλους για να οργανώνει και να διεκπεραιώνει τη διαδικασία των αιτήσεων διεθνούς προστασίας. Οι 400 προσλήψεις συμβασιούχων στις υπηρεσίες ασύλου που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση είναι μεν καλοδεχούμενες αλλά δεν αποτελούν μόνιμη λύση καθώς οι συμβασιούχοι αποχωρούν από τη θέση τους μετά τη λήξη του ορισμένου χρόνου της εργασίας κι έτσι χάνεται η όποια εμπειρία και εκπαίδευση έχουν αποκτήσει, όπως συμβαίνει ανελλιπώς από το 2013, οπότε ιδρύθηκαν οι υπηρεσίες ασύλου, λόγω και των μνημονιακών περιορισμών τόσο στους σχετικούς προϋπολογισμούς των υπουργείων όσο και στις προσλήψεις μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων. Επίσης, ακόμα και αν υπάρξει τελικά τέτοια πρόβλεψη στο νόμο, υφίσταται νομολογία των δικαστηρίων ότι οι διοικητικές προθεσμίες είναι ενδεικτικές για τη διοίκηση, την υποχρεώνουν μεν στις απαιτούμενες ενέργειες εντός του χρόνου που τους τίθεται αλλά η παρέλευση της προθεσμίας δε γεννά συνέπειες για τη διοίκηση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Συμπερασματικά, τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί, εάν εφαρμοστούν, όπως ανακοινώθηκαν, δε θα επιταχύνουν ουσιαστικά τις διαδικασίες ασύλου ενώ δημιουργούνται ορισμένες σοβαρές ανησυχίες για το δίκαιο και το αποτελεσματικό των διαδικασιών ασύλου ως προς προβλεπόμενα στο προσφυγικό και στο κοινοτικό δίκαιο. Ωστόσο, θα αναμένουμε τις τελικές, αναλυτικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης, όπως αναμένονται με το νομοσχέδιο του υπουργείου Δημόσιας Τάξης για τα ζητήματα ασύλου, υποδοχής και κράτησης των παράτυπων αλλοδαπών και των αιτούντων διεθνή προστασία .
Σε κάθε περίπτωση, χρειάζονται πολιτικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να αλλάξουν οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς το δικαίωμα στο δικαίωμα πρόσβασης στο άσυλο και η απαγόρευση επαναπροώθησης αποτελούν θεμελιώδεις πυλώνες του προσφυγικού και του κοινοτικού δικαίου[21], πάνω στα οποία η παγκόσμια και ευρωπαϊκή κοινότητα έχουν οικοδομηθεί. Μια ουσιαστική πρόταση μπορεί να είναι η εξής: να εγκατασταθούν πλήρως λειτουργικοί και επαρκώς στελεχωμένοι ευρωπαϊκοί κόμβοι υποδοχής (hot spots) στις χώρες πρώτης υποδοχής των προσφύγων με τη συναίνεση των κυβερνήσεών τους (Τουρκία, Λίβανος, Ιορδανία, Ιράκ). Με τη δημιουργία τέτοιων οργανωμένων κόμβων οι πρόσφυγες θα εντάσσονται σε διαδικασία ώστε ,τελικά, να λαμβάνουν βίζα Σένγκεν για να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ασφαλή και νόμιμη είσοδο στην Ευρώπη. Έτσι θα παταχθεί αποτελεσματικά το εμπόριο της διακίνησης ανθρώπων και, παράλληλα, θα μειωθούν σημαντικά έως θα μηδενιστούν οι απώλειες ζωών στο Αιγαίο και αλλού στη Μεσόγειο. Είναι απολύτως εφικτό, από πλευράς διάθεσης πόρων, προσωπικού και εξοπλισμού εκ μέρους των κρατών μελών της Ε.Ε., να οργανωθεί μία μόνιμη και διαρκής διαδικασία επανεγκατάστασης (resettlement) τριών εκατομμυρίων προσφύγων, κυρίως Σύριων, τα επόμενα λίγα χρόνια απευθείας από την Τουρκία, τον Λίβανο, την Ιορδανία και το Ιράκ προς τα κράτη μέλη της Ε.Ε., με σεβασμό στη Σύμβαση της Γενεύης και με αναλογικό τρόπο. Δυστυχώς, οι σημερινοί πολιτικοί συσχετισμοί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες δεν επιτρέπουν την υλοποίηση μιας τέτοιας πρότασης αυτή τη χρονική περίοδο.
Μία άλλη πρόταση είναι η ριζική τροποποίηση του κανονισμού «Δουβλίνο 3» για την εξέταση των αιτούντων διεθνή προστασία κυρίως από το κράτος πρώτης υποδοχής τους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προς την κατεύθυνση της αναλογικής κατανομής αιτούντων διεθνή προστασία των προσφύγων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με μόνιμο μηχανισμό μετεγκατάστασης (relocation) μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αξιοπρεπή υποδοχή και ένταξη προσφύγων και αιτούντων διεθνή προστασία. Και αυτή η πρόταση αυτή, δυστυχώς, συναντά σοβαρές δυσκολίες εντός της Ένωσης και δε φαίνεται να έχει σοβαρές πιθανότητες υλοποίησης. Έτσι, αν οι παράτυποι αλλοδαποί συνεχίζουν να έρχονται στην Ελλάδα με αυξημένους ρυθμούς, το αδιέξοδο στο προσφυγικό ζήτημα για την Ελλάδα είναι ορατό όσο και αν οργανωθεί το ελληνικό κράτος για να παρέχει γρήγορες και αποτελεσματικές διαδικασίες διεθνούς προστασίας και, παράλληλα, αξιοπρεπείς συνθήκες υποδοχής και φιλοξενίας.
[1] Τον πλήρη κατάλογο των μέτρων μπορείτε να δείτε ενδεικτικά στο https://thepressproject.gr/metanasteftiko-provlima-i-prosfyges-gia-tin-kyvernisi-schedia-gia-apelasis-ke-klista-kentra/
[2] Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://thepressproject.gr/megali-fotia-ston-katavlismo-prosfygon-sti-moria/
[3]Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://www.voria.gr/article/epta-nekri-se-navagio-stis-inousses—tourki-polites-i-epivenonte
[4] Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://thepressproject.gr/otan-echis-12-000-atoma-se-choro-gia-3-000-o-thanatos-paramonevi-pantou-ke-me-kathe-tropo-nekro-5chrono-prosfygopoulo-exo-apo-ti-moria/
[5] Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/documents/download/71481
[6] Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Συνόρων, Μετανάστευσης και Ασύλου στις 9/10/2019, δημοσιευμένα στη διεύθυνση https://infocrisis.gov.gr/6363/apotyposi-tis-ethnikis-ikonas-katastasis-gia-to-prosfygiko-metanasteftiko-zitima-tin-9-10-2019/
[7] Βλ. ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στις 25/8/2019 στη διεύθυνση https://www.unhcr.org/gr/12701-%CF%83%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CE%B7-%CF%8D%CF%80%CE%B1%CF%84%CE%B7-%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CE%B8.html
[8] Βλ, ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας, όπου πιο πάνω, υποσημείωση 7.
[9] Βλ. την πρωτολογία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά την «Ώρα του πρωθυπουργού», 4/10/2019 στη διεύθυνση https://primeminister.gr/2019/10/04/22297
[10] Δημοσιευμένα στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean/location/5179 με ημερομηνία πρόσβασης στις 10/10/2019.
[11] Στοιχεία από 1/1/2019-31/8/2019, δημοσιευμένα στην διεύθυνση http://asylo.gov.gr/wp-content/uploads/2019/09/Greek_Asylum_Service_data_August_2019_gr.pdf
[12] Eurostat- Newsrelease-Απρίλιος 2019, δημοσιευμένο στη διεύθυνση https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/9747530/3-25042019-BP-EN.pdf/22635b8a-4b9c-4ba9-a5c8-934ca02de496
[13] Βλ. τις σχετικές δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Μαυρουδή Βορίδη και του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνι Γεωργιάδη, ενδεικτικά, στη διεύθυνση https://www.news247.gr/politiki/georgiadis-kai-voridis-epimenoyn-ston-oro-lathrometanastes.7508989.html, 1/10/2019.
[14] Βλ. σχετικό δημοσίευμα στη διεύθυνση https://www.efsyn.gr/kosmos/mesi-anatoli/214246_sfodres-sygkroyseis-diplomatikos-pyretos-kai-hiliades-ektopismenoi , 10/10/2019
[15] Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, «Έκθεση για τη συμφωνία Ε.Ε.- Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 για το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα υπό το πρίσμα του Ν. 4375/2016», 25 Απριλίου 2016, σε http://www.nchr.gr/images/pdf/EKTHESI_PROSFYGIKO.pdf,
[16] Βλ. τα σχετικά στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/documents/download/71609
[17]Επεξεργασία από τον γράφοντα των σχετικών στοιχείων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που δημοσιεύονται στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean/location/5179
[18] Απόφαση ΣτΕ 2980/2010, σκέψη 5.
[19] Βλ. άρθρο 46 της κοινοτικής οδηγίας 2011/95/ΕΕ που ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το ν. 4375/2016.
[20] Όπως προτείνει ο Γκέραλντ Κνάους που συμβουλεύει ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για το προσφυγικό ζήτημα, βλ. συνέντευξή του στην Καθημερινή στις 7/10/2019 στη διεύθυνση https://www.kathimerini.gr/1045801/article/proswpa/synentey3eis/teleytaia-eykairia-gia-th-symfwnia-eyrwpaikhs-enwshs—toyrkias
[21] Βλ. άρθρο 18 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διεύθυνση https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=celex:12016P/TXT
[1] Τον πλήρη κατάλογο των μέτρων μπορείτε να δείτε ενδεικτικά στο https://thepressproject.gr/metanasteftiko-provlima-i-prosfyges-gia-tin-kyvernisi-schedia-gia-apelasis-ke-klista-kentra/
[2] Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://thepressproject.gr/megali-fotia-ston-katavlismo-prosfygon-sti-moria/
[3]Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://www.voria.gr/article/epta-nekri-se-navagio-stis-inousses—tourki-polites-i-epivenonte
[4] Για περισσότερες πληροφορίες δείτε https://thepressproject.gr/otan-echis-12-000-atoma-se-choro-gia-3-000-o-thanatos-paramonevi-pantou-ke-me-kathe-tropo-nekro-5chrono-prosfygopoulo-exo-apo-ti-moria/
[5] Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/documents/download/71481
[6] Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Ελέγχου Συνόρων, Μετανάστευσης και Ασύλου στις 9/10/2019, δημοσιευμένα στη διεύθυνση https://infocrisis.gov.gr/6363/apotyposi-tis-ethnikis-ikonas-katastasis-gia-to-prosfygiko-metanasteftiko-zitima-tin-9-10-2019/
[7] Βλ. ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στις 25/8/2019 στη διεύθυνση https://www.unhcr.org/gr/12701-%CF%83%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7-%CE%B7-%CF%8D%CF%80%CE%B1%CF%84%CE%B7-%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CE%B8.html
[8] Βλ, ανακοίνωση της Ύπατης Αρμοστείας, όπου πιο πάνω, υποσημείωση 7.
[9] Βλ. την πρωτολογία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, κατά την «Ώρα του πρωθυπουργού», 4/10/2019 στη διεύθυνση https://primeminister.gr/2019/10/04/22297
[10] Δημοσιευμένα στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean/location/5179 με ημερομηνία πρόσβασης στις 10/10/2019.
[11] Στοιχεία από 1/1/2019-31/8/2019, δημοσιευμένα στην διεύθυνση http://asylo.gov.gr/wp-content/uploads/2019/09/Greek_Asylum_Service_data_August_2019_gr.pdf
[12] Eurostat- Newsrelease-Απρίλιος 2019, δημοσιευμένο στη διεύθυνση https://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/9747530/3-25042019-BP-EN.pdf/22635b8a-4b9c-4ba9-a5c8-934ca02de496
[13] Βλ. τις σχετικές δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Μαυρουδή Βορίδη και του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνι Γεωργιάδη, ενδεικτικά, στη διεύθυνση https://www.news247.gr/politiki/georgiadis-kai-voridis-epimenoyn-ston-oro-lathrometanastes.7508989.html, 1/10/2019.
[14] Βλ. σχετικό δημοσίευμα στη διεύθυνση https://www.efsyn.gr/kosmos/mesi-anatoli/214246_sfodres-sygkroyseis-diplomatikos-pyretos-kai-hiliades-ektopismenoi , 10/10/2019
[15] Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, «Έκθεση για τη συμφωνία Ε.Ε.- Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016 για το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα υπό το πρίσμα του Ν. 4375/2016», 25 Απριλίου 2016, σε http://www.nchr.gr/images/pdf/EKTHESI_PROSFYGIKO.pdf,
[16] Βλ. τα σχετικά στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/documents/download/71609
[17]Επεξεργασία από τον γράφοντα των σχετικών στοιχείων της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που δημοσιεύονται στη διεύθυνση https://data2.unhcr.org/en/situations/mediterranean/location/5179
[18] Απόφαση ΣτΕ 2980/2010, σκέψη 5.
[19] Βλ. άρθρο 46 της κοινοτικής οδηγίας 2011/95/ΕΕ που ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το ν. 4375/2016.
[20] Όπως προτείνει ο Γκέραλντ Κνάους που συμβουλεύει ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για το προσφυγικό ζήτημα, βλ. συνέντευξή του στην Καθημερινή στις 7/10/2019 στη διεύθυνση https://www.kathimerini.gr/1045801/article/proswpa/synentey3eis/teleytaia-eykairia-gia-th-symfwnia-eyrwpaikhs-enwshs—toyrkias
[21] Βλ. άρθρο 18 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη διεύθυνση https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=celex:12016P/TXT