Κατατέθηκε ο προϋπολογισμός 2024 – Κατά 2 δισ. ανεβαίνουν τα έσοδα από τους φόρους

Η κυβέρνηση βρίσκεται σε «πίεση» για την επόμενη χρονιά, καθώς ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα έχει τεθεί στο 2,1%, από 1,1% φέτος, κάτι που μεταφράζεται σε επιπλέον περίπου 2 δισ. ευρώ, ενώ επανέρχονται και οι δημοσιονομικοί κανόνες, εν αναμονή και του αναθεωρημένου (εφόσον συμβεί) Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Τα έσοδα από φόρους ανεβαίνουν, το 2024, κατά περίπου 2 δισ. Ήδη, για να επιτευχθεί η αύξηση αυτή, πέρα, από την αναπτυξιακή πορεία υπάρχουν προβλέψεις για την αύξηση των φόρων, που καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, με την αξιοποίηση του τεκμαρτού τρόπου υπολογισμού του ελάχιστου φόρου, που εκτιμάται ότι θα αποδώσει πάνω από 600 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, καθώς, κλείνει η περίοδος με τον μειωμένο ΦΠΑ σε διάφορους επιχειρηματικούς κλάδους προωθείται μεν η μονιμοποίηση των χαμηλών συντελεστών σε τουρισμό, πολιτισμό, αθλητισμό, μεταφορές, αλλά επανέρχονται στον αυξημένο συντελεστή τα σερβιριζόμενα αναψυκτικά.

400 εκατομμύρια για τις ανάγκες νοσοκομείων και χρωστούμενα σε ιδιώτες

Στο μέτωπο των δαπανών, πάντως, υπάρχει μια μικρή μείωση το 2024. Ένα σημείο του Προϋπολογισμού που πρέπει να προσεχθεί είναι η η διάθεση 400 εκατ. ευρώ στα νοσοκομεία για την κάλυψη των αναγκών τους αλλά και για την εξόφληση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ιδιώτες.

Με βάση όσα αναφέρονται στην Εισηγητική Εκθεση που συνοδεύει τον Προύπολογισμό 2024, “για ακόμα μία χρονιά, τα νοσοκομεία και το σύστημα ΠΦΥ κλήθηκαν να διαχειριστούν σε επιχειρησιακό επίπεδο την πανδημία Covid-19. Παράλληλα, οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης οδήγησαν σε ανατιμήσεις των αγαθών και των υπηρεσιών. Οι ανωτέρω καταστάσεις δημιούργησαν έντονες πιέσεις στους προϋπολογισμούς των εν λόγω φορέων κατά το οικονομικό έτος 2023, γεγονός που κατέστησε απαραίτητη την περαιτέρω στήριξή τους σε επίπεδο χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Τα δημόσια νοσοκομεία και το σύστημα ΠΦΥ για το έτος 2024, προβλέπεται να παρουσιάσουν θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα ύψους 219 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 347 εκατ. ευρώ σε σχέση με το αντίστοιχο εκτιμώμενο μέγεθος για το 2023.

Τα συνολικά έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν σε 4.355 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση σε σχέση με το 2023 κατά 490 εκατ. ευρώ, αντικατοπτρίζοντας τη σχεδόν ισόποση ενίσχυση των μεταβιβάσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό ύψους 481 εκατ. ευρώ που προορίζεται για: α) την κάλυψη των αυξημένων λειτουργικών αναγκών των νοσοκομείων και της ΠΦΥ που προκύπτουν από την αύξηση των τιμών στα αγαθά και τις υπηρεσίες εξαιτίας της ενεργειακής κρίσης, β) την ανάγκη ανταπόκρισης των υγειονομικών υπηρεσιών στην απαίτηση για πρόσβαση των ασθενών σε νέες αποτελεσματικές θεραπείες, γ) τη χρηματοδότηση επενδύσεων και δ) την κάλυψη μέρους των απλήρωτων υποχρεώσεων προς τρίτους προηγούμενων οικονομικών ετών.”

Να σημειωθεί ότι έχουν εκτοξευθεί οι ληξιπρόθεσμες οι οφειλές των Δημόσιων Νοσοκομείων προς τους προμηθευτές τα τελευταία πέντε χρόνια. Συγκεκριμένα, βάσει των Δελτίων Μηνιαίων Στοιχείων Γενικής Κυβέρνησης, τα χρωστούμενα των Δημόσιων Νοσοκομείων το Σεπτέμβριο του 2023 ανήλθαν στα 1,4 δις ευρώ, από τα 0,3 δις ευρώ το Δεκέμβριο του 2018. Σύμφωνα με τα στοιχεία που προέκυψαν από τους ελέγχους του Κέντρου Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (ΚΕΤΕΚΝΥ), ενόψει της αλλαγής στη χρηματοδότηση της νοσοκομειακής περίθαλψης από το 2024, το 2023 αναμένεται να «κλείσει» με χρέη 1,3 δις. ευρώ. Οι οφειλές αφορούν 661 εκατ. ευρώ για φάρμακα και άλλα 652 εκατ. ευρώ για λοιπές δαπάνες. Το ποσό αυτό θα είναι αυξημένο κατά 4,6% εφέτος σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2022, όπου τα χρέη των νοσοκομείων διαμορφώθηκαν σε περίπου 900 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι την Πέμπτη (16/11), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα (μαζί με το Βέλγιο, και την Ιταλία) στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μη ορθή εφαρμογή των κανόνων της οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών (οδηγία 2011/7/ΕΕ). Ειδικότερα, η Ελλάδα παραπέμπεται στο Δικαστήριο λόγω υπερβολικών καθυστερήσεων στις πληρωμές των δημόσιων νοσοκομείων (πολιτικών και στρατιωτικών) προς τους προμηθευτές τους. Σημειώνεται ότι η Επιτροπή έχει κινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει το 2019.

Επίσης 100 εκατ. ευρώ θα είναι τα επιπλέον κονδύλια στην παιδεία, που όμως κρίνονται λίγα δοθέντων των αναγκών, για ώθηση σε μια οικονομία καινοτομίας.

Ποιοι θα δουν αυξήσεις

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας, κυρίαρχο στοιχείο είναι η πρόβλεψη για αυξήσεις στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων μετά από 14 χρόνια, μία αύξηση που κατά μέσο όρο θα είναι 1.476 ευρώ σε ετήσια βάση. Αυξήσεις στις αποδοχές τους θα δουν επίσης και οι συνταξιούχοι κατά περίπου 3,05%, ενώ μισθωτοί και συνταξιούχοι με παιδιά θα έχουν μεγαλύτερη έκπτωση φόρου λόγω αύξησης του αφορολογήτου ορίου κατά 1.000 ευρώ που μεταφράζεται με αύξηση των καθαρών αποδοχών.

Στο περιεχόμενο του νέου προϋπολογισμού θα συμπεριληφθεί το κονδύλι ύψους 352 εκατ. ευρώ που αφορά το «επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης» για τα ευάλωτα νοικοκυριά που ανακοινώθηκε την περασμένη Πέμπτη και θα χορηγηθεί τον Δεκέμβριο σε 2,3 εκατ. ενώ οι δαπάνες του προϋπολογισμού σε ευαίσθητους τομείς, όπως η υγεία και η παιδεία, θα ενισχυθούν από τα έσοδα που προβλέπονται από τα νέα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Δικαιούχοι των ενισχύσεων είναι:

• Οι δημόσιοι υπάλληλοι με οριζόντια αύξηση κατά 70 ευρώ στον βασικό μισθό, αύξηση της οικογενειακής παροχής από 20 έως 50 ευρώ μηνιαίως, αύξηση των επιδομάτων θέσης ευθύνης κατά 30% και  αύξηση του επιδόματος παραμεθορίου και ειδικών συνθηκών εργασίας στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Παράλληλα, αυξάνεται το μισθολόγιο των μελών ΔΕΠ (Διδακτικό Ερευνητικό Προσωπικό) καθώς και τα έξοδα διανυκτέρευσης του πολιτικού και ένστολου προσωπικού. Με το νέο μισθολόγιο, το μέσο ετήσιο όφελος ανά υπάλληλο  ανέρχεται σε 2.084 ευρώ μικτά ή 1.476 ευρώ καθαρά.
• Οι συνταξιούχοι χωρίς προσωπική διαφορά, οι οποίοι από την 1η Ιανουαρίου 2024 θα δουν τις μηνιαίες τους αποδοχές να αυξάνονται κατά περίπου 3%. Το μέτρο αφορά 1,8 εκατ. συνταξιούχους χωρίς προσωπική διαφορά ή προσωπική διαφορά έως 10 ευρώ. Επίσης καταργείται η μείωση 30% επί των συντάξεων για τους απασχολούμενους συνταξιούχους και αντικαθίσταται με εισφορά 10% επί των πρόσθετων αμοιβών που λαμβάνουν από την εργασία τους.
  Περίπου 750.000 συνταξιούχοι με συντάξεις έως 1.600 ευρώ με διαφορά άνω των 10 ευρώ δεν δικαιούνται αυξήσεις σύμφωνα με την νομοθεσία και θα έχουν έκτακτη ενίσχυση από 100 ισχύουσα έως 200 ευρώ, πριν τα Χριστούγεννα ενώ 150 ευρώ θα λάβουν περίπου 1,3 εκατ. χαμηλοσυνταξιούχοι με κύρια σύνταξη έως 700 ευρώ και χωρίς προσωπική διαφορά.
• Οι χαμηλοσυνταξιούχοι για τους οποίους μονιμοποιείται η πλήρης απαλλαγή περίπου 200.000 πρώην δικαιούχων ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη.
• Οικογένειες με παιδιά, καθώς αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ το αφορολόγητο όριο για μισθωτούς, συνταξιούχους, αγρότες με ένα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα.
• Ιδιοκτήτες ακινήτων. Μειώνεται κατά 10% ο ΕΝΦΙΑ  για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές.
• Δικαιούχοι επιδομάτων. Μέσα στη χρονιά αυξάνονται επίσης τα επιδόματα ΟΠΕΚΑ και ΔΥΠΑ/ΟΑΕΔ κατά 10-15 ευρώ και το επίδομα μητρότητας για επαγγελματίες και αγρότισσες (έως 630 ευρώ  το μήνα).

Ο προϋπολογισμός του 2024, ενσωματώνει μόνιμες φοροελαφρύνσεις και εισοδηματικές ενισχύσεις ύψους 1,6 δισ. ευρώ για πάνω από 3 εκατ. νοικοκυριά ενώ η πρόβλεψη περί πρωτογενούς πλεονάσματος διαμορφώνεται στο 2,1% του ΑΕΠ έναντι 1,1% στον προϋπολογισμό του 2023.

Σύμφωνα με πληροφορίες μονιμοποιείται το μέτρο των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε μεταφορές (πλην ταξί), το τουριστικό πακέτο, τα γυμναστήρια, τις σχολές χορού, τα εισιτήρια σε θέατρα και κινηματογράφους, ενώ διατηρείται για ένα ακόμη 6μηνο έως τέλος Ιουνίου 2024 ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ σε καφέ και ταξί.

Ανεβαίνει ο πληθωρισμός

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πήχης της ανάπτυξης τοποθετείται το 2024 στο 2,9% (από 3% στο προσχέδιο), με βασικό ερώτημα να παραμένει ο πήχης για τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες αναμένεται να αυξηθούν κατά 12,1%, κάτι που πολλοί θεωρούν υπεραισιόδοξο, δεδομένου και του τι συνέβη φέτος (αρχική πρόβλεψη 15% για επενδύσεις και η εκτέλεση φαίνεται να «κλείνει» στο 8%). Οριακά υψηλότερα συγκριτικά με τις εκτιμήσεις του Οκτωβρίου τοποθετείται ο πληθωρισμός για φέτος και το επόμενο έτος.

Με βάση τη νέα πρόβλεψη, η αύξηση του δείκτη από 3,8% στο προσχέδιο του προϋπολογισμού θα κινηθεί στο 3,9% για το 2023, για να υποχωρήσει στο 2,6% το 2024. Σε κάθε περίπτωση, θα παραμείνει πάνω από το όριο του 2% που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προμηνύοντας τη συνέχιση της ακρίβειας με υψηλή ένταση, κάτι που έδειξε και η έκθεση της Κομισιόν η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα την προηγούμενη εβδομάδα.