Η αναδιάρθρωση αφορά σε όρους συμβολαίων σε παράγωγα με ξένες τράπεζες και έγινε προκειμένου το Υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας να εξασφαλίσει μεγαλύτερο χρόνο αποπληρωμής σε περίοδο έλλειψης ρευστότητας. Σύμφωνα με ειδικούς των FT που μελέτησαν τα έγγραφα, η ζημία μπορεί να αγγίξει περίπου τα 8 δισεκατομμύρια ευρώ, αφού οι αλλαγές δεν έγιναν πάντα προς το συμφέρον του ιταλικού δημοσίου.

Μετά από τη διαρροή ο αντιεισαγγελέας της Ρώμης Nello Rossi διεξάγει έρευνα με τη βοήθεια του ιταλικού “ΣΔΟΕ”, ωστόσο, οι κακές γλώσσες (βλ. μέλη του ιταλικού κοινοβουλίου) λένε ότι οι έρευνες θα προσκρούσουν στο πέπλο μυστικότητας που καλύπτει το ιταλικό χρέος, το οποίο ανέρχεται στο διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 2 τρισεκ. ευρώ.

Το πιο ενδιαφέρον σκέλος της υπόθεσης είναι όμως το γεγονός ότι τα εν λόγω παράγωγα φαίνεται να προέρχονται από την περίοδο εισόδου της Ιταλίας στο κοινό νόμισμα. Σκοπός τους ήταν – ναι, καλά μαντέψατε – να ωραιοποιήσουν τα μεγέθη της ιταλικής οικονομίας, δηλ. το έλλειμμα, το οποίο από 7,7% το 1995 έπεσε στο 2,7% το 1998 κι αυτό δίχως σημαντική αύξηση των φόρων και συγκράτηση δαπανών. Οι FT υπογραμμίζουν μάλιστα ότι η εν λόγω μείωση ελλείμματος υπήρξε μακράν η μεγαλύτερη μεταξύ των υπό ένταξη χωρών. Αφήνεται σαφώς να εννοηθεί ότι μέσω παραγώγων η χώρα ανέβαλλε πληρωμές τόκων και προεξοφλούσε μελλοντικά έσοδα ώστε να μειώσει το τρέχον δημόσιο έλλειμμα. 

Σαν να μην αρκούσαν όλα αυτά, η ιστορία αγγίζει και τον νυν πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος την εν λόγω περίοδο ήταν γενικός διευθυντής του ιταλικού θησαυροφυλακίου, για να μεταπηδήσει το 2002 στην Goldman Sachs. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής δεν αναφέρονται οι τράπεζες που εμπλέκονται στα παράγωγα ούτε στο έγγραφο που διέρρευσε ούτε και στα σχόλια του τύπου – ρίχνοντας έτσι ακόμη μεγαλύτερη σκιά στον τρόπο αρχικής σύναψης των εν λόγω συμβολαίων. Πάντως τόσο το ιταλικό Υπουργείο Οικονομικών όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς να διαψεύδουν τα μεγέθη που επικαλείται ο Τύπος, αποκρούουν τις κατηγορίες ότι τα παράγωγα ενέχουν κάτι το επιλήψιμο παραπέμποντας στους χαλαρότερους λογιστικούς κανόνες της τότε περιόδου.

Συμπληρώνοντας το παζλ, ο Spiegel παραπέμπει στην αποκάλυψη στα μέσα του 2012, ότι η κυβέρνηση του Helmut Kohl γνώριζε πολύ καλά, βάσει αναφορών από το 1994 έως το 1998, ότι η Ιταλία δεν τηρούσε τα κριτήρια εισόδου στο νέο νόμισμα, ωστόσο, απέκρυψε το γεγονός συνειδητά τόσο από την κοινή γνώμη, όσο και από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, όπου είχαν καταφύγει γι' αυτό το λόγο τέσσερις Γερμανοί οικονομολόγοι.

Όλα αυτά δείχνουν βέβαια, ότι ο σχηματισμός της Ευρωζώνης υπήρξε ένα πολιτικό εγχείρημα κι ότι οι κατηγορίες προς τους “απατεώνες” Έλληνες που κατέκλισαν τα γερμανικά μέσα από το 2010 και μετά, δεν αποτελούν παρά εκ των υστέρων χειραγώγηση μιας εξ' αρχής εξαπατημένης κοινής γνώμης. Το μέχρι τώρα ξεχασμένο παράδειγμα της Ιταλίας των 60 εκατομμυρίων κατοίκων αφοπλίζει τα ηθικολογικά επιχειρήματα για την εκπαραθύρωση της Ελλάδας από το ευρώ. Εκτός βέβαια κι αν κάποιοι φαντάζονται το ευρώ και χωρίς την Ιταλία…

Μιχάλης Μπαρδούλιας