Ταφόπλακα στην όποια απλή αναλογική εξασφάλιζε ο νόμος Σκουρλέτη για την τοπική αυτοδιοίκηση βάζει με δικό του νομοσχέδιο ο σημερινός υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, που μετατρέπει σε νόμο τις «έκτακτες» παρεμβάσεις που έκανε στη νομοθεσία της απλής αναλογικής στην τοπική αυτοδιοίκηση, σε μία από τις πρώτες «ρυθμίσεις» με την εκλογή της Νέας Δημοκρατίας στην κυβέρνηση, μετά το καλοκαίρι του 2019, καταφέρνοντας επί της ουσίας να μην εφαρμοστεί ποτέ το προηγούμενο νομοθέτημα.

Παντοδύναμος τοπικός άρχοντας ο δήμαρχος και ο περιφερειάρχης πλέον με 43% συν μία ψήφο εξασφαλίζοντας τα τρία πέμπτα του συμβουλίου, αντιδημοκρατικός κόφτης για τις μικρές παρατάξεις της αντιπολίτευσης στο 3%, βρίσκονται μεταξύ των ρυθμίσεων που κάνει το νομοσχέδιο του Μ. Βορίδη, που θυμίζει τις διακηρύξεις του παλιού στελέχους του ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη για «αλλαγές στο κράτος και τους θεσμούς για να μην ξανάρθει η Αριστερά στην εξουσία».

«Το παρόν σχέδιο νόμου επιδιώκει την επαναφορά σε γενικές γραμμές του μηχανισμού κατανομής εδρών που ίσχυε πριν το 2019, για τη διαμόρφωση ενός εκλογικού συστήματος που θα ευνοεί τη συνεπή υλοποίηση του προγραμματικού λόγου του εκλεγέντος δημάρχου και περιφερειάρχη, αντίστοιχα, μέσω της διασφάλισης της αναγκαίας πλειοψηφίας στο δημοτικό και περιφερειακό συμβούλιο» αναφέρεται στο νομοσχέδιο του υπουργού Εσωτερικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη, μην κρύβοντας την πρόθεση να αποκαθηλώσει την όποια αλλαγή επήλθε με την τελευταία εκλογική μεταρρύθμιση.

Το νομοσχέδιο κατατέθηκε μόλις την περασμένη Τετάρτη στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, λαμβάνοντας τις πρώτες εγκρίσεις των βουλευτών της κυβέρνησης, του Κινήματος Αλλαγής και του κόμματος του Βελόπουλου, ενώ την Δευτέρα, έγινε και η ακρόαση φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους, ως στελέχη της Νέας Δημοκρατίας δεν πρωτοτύπησαν, στηρίζοντας το αντιδραστικό νομοσχέδιο.

Συγκεκριμένα, τις ευλογίες του έδωσε ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, Δημήτρης Παπαστεργίου, καθώς και ο προκάτοχός του, σημερινός αντιπρόεδρος της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας και περιφερειάρχης Αττικής. Και οι δύο συμφώνησαν πως το νομοσχέδιο Βορίδη «επιλύει σειρά σοβαρών ζητημάτων του τρέχοντος νόμου», μην κρύβοντας την απέχθειά τους για την απλή αναλογική που επέβαλε. «Δίνει λύση στο μεγαλύτερο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε τα τελευταία δύο χρόνια, αυτό της κυβερνησιμότητας, ώστε (πλέον) να μπορούμε να παίρνουμε αποφάσεις γρήγορα και χωρίς να ταλαιπωρούνται οι δήμοι» υποστήριξε ο επικεφαλής των δημάρχων.

Την στήριξή τους έδωσαν και τα λοιπά μέλη του κυβερνόντος κόμματος που βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, όπως ο εκπρόσωπος του Δικτύου Κοινοτήτων Ελλάδας και πρόεδρος της κοινότητας Καλαμάτας Παναγιώτης Λύρας, ο πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής επιτροπής Ιωάννης Πάιδας, καθώς και η εκλεκτή του Μ. Βορίδη, για τη θέση του προέδρου του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, Παρασκευή Δραμαλιώτη, η οποία πριν από λιγότερο από δύο μήνες βρέθηκε στη θέση του επικεφαλής με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών, αντικαθιστώντας τον προηγούμενο πρόεδρο, Διονύση Κυριακόπουλου που παραιτήθηκε μέσα σε εξόχως θολό κλίμα.

Παράλληλα, σημείο τριβής προέκυψε με τις ανεξάρτητες κάλπες στις κοινότητες, με τον συντονιστή της Ένωσης Κοινοτήτων νομού Λάρισσας, Στάθη Ψωμιάδη, τον εκπρόσωπο του Δικτύο Προέδρων Κοινοτήτων του δήμου Εορδαίας, Ισαάκ Νικολαΐδη, τον πρόεδρο του Δικτύου Κοινοτήτων Λέσβου, Κίμωνα Χρυσίδη, και τον πρόεδρο της κοινότητας της Οίας Θήρας να ασκούν κριτική για την κατάργηση της ξεχωριστής κάλπης. Ακόμα, η πρόεδρος της κοινότητας Μεσολογγίου, Όλγα Δασκαλή, χαρακτήρισε «κακό προηγούμενο» την αρχή πλειοψηφίας με πληθυσμιακά κριτήρια, σχολιάζοντας πως «κοινότητες με κάτω από 300 υπάρχει η αρχή της πλειοψηφίας ενώ στους 300 και άνω, «δεν βγαίνει ο συνδυασμός που πλειοψηφεί στην κοινότητα αλλά αυτός που βρίσκεται στο ψηφοδέλτιο του δημάρχου που εκλέγεται», χαρακτηρίζοντας τη ρύθμιση ως «νόθευση της λαϊκής βούλησης».

«Τι είναι αυτό που κάνουμε; Διατηρούμε τους αριθμούς και τα μεγέθη. Εκείνο που ουσιαστικά καταργούμε είναι την ανεξάρτητη κάλπη για να μη δημιουργείται η αίσθηση ότι έχω ένα ξεχωριστό βαθμό αυτοδιοίκησης, ότι είναι κάτι άλλο και ξένο από αυτό, που είναι το σύνολο της εκλογικής διαδικασίας στο δήμο» απάντησε στην κριτική ο Μ. Βορίδης, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο βελτιωτικών ρυθμίσεων στην ολομέλεια της Βουλής.

Κυβέρνηση με ΚΙΝΑΛ και Βελόπουλο εξαϋλώνουν την απλή αναλογική στην τοπική αυτοδιοίκηση

Επιστροφή στο… μέλλον

Σύμφωνα με τις βασικές αλλαγές, ο νόμος Βορίδη εξασφαλίζει πως οι περιφερειακές και δημοτικές αρχές θα εκλέγονται με πλειοψηφία του 43% συν μία ψήφο, και μάλιστα από την πρώτη Κυριακή, με τον νικητή να ανακηρύσσεται σε παντοδύναμο τοπικό άρχοντα, που θα ελέγχει τα 3/5 των μελών του συμβουλίου, δημοτικού ή περιφερειακού.

Παράλληλα, με την επαναφορά του πλαφόν του 3% για την είσοδο ενός συνδυασμού στο δημοτικό συμβούλιο επανέρχεται ένα πρώτης τάξεως εμπόδιο σε πλήθος μικρών πολιτικών συνδυασμών. Ακόμα, προβλέπεται οι εκλογές για τις περιφέρειες και τους δήμους να γίνονται ανά πενταετία και όχι ανά τετραετία, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα., αρχής γενομένης από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου του 2023.

Ακόμα, μεταξύ των διατάξεων του νομοσχεδίου, περιλαμβάνεται αυτή που προβλέπει την εκλογή συμβουλίων ή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων ανά την επικράτεια χωρίς εξαιρέσεις, και πιο συγκεκριμένα, σε κοινότητες πληθυσμού μικρότερου των 300 κατοίκων, ο κάθε συνδυασμός δύναται να έχει παραπάνω από έναν υποψήφιο πρόεδρο, ενώ πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς από τον πρώτο γύρο, ανεξαρτήτως συνδυασμού.

Επιπροσθέτως, κατά τις ανακοινώσεις του υπουργείου Εσωτερικών, προβλέπεται:

  • Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.
  • Τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
  • Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Προβλέπεται λελογισμένη μείωση του αριθμού των μελών τους, με στόχο τον εξορθολογισμό, χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ. Σημειώνεται, δε, ότι μετά τη δημόσια διαβούλευση, αφουγκραζόμενοι τις ανησυχίες που εξεφράσθησαν, επήλθαν στοχευμένες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών δημοτικού συμβουλίου.
  • Εξορθολογίζεται και συστηματικοποιείται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
  • Επαναδιατυπώνονται με σαφήνεια και πληρότητα δικονομικές διατάξεις που αφορούν στην εκδίκαση διαφορών που σχετίζονται με τις εκλογές ΟΤΑ.
  • Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.
  • Τέλος και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας».

Επιπλέον, καταργούνται τα πρόσθετα κριτήρια που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή των ενδιαφερομένων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού (χρόνος διαμονής εντός της ελληνικής επικράτειας, υποβολή φορολογικής δήλωσης κατά την οριζόμενη έννοια), ενώ καταργείται ακόμα και η Ειδική Διακομματική Επιτροπή, στην οποία έχει ανατεθεί το έργο εξέτασης ενστάσεων επί απορριπτικών αποφάσεων εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, ο έλεγχος συγκεκριμένων αιτήσεων κατόπιν αιτήματος μέλους ή μελών της Επιτροπής καθώς και o δειγματοληπτικός έλεγχος των αιτήσεων που έγιναν αποδεκτές. Επίσης, για την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού, διεύθυνση Εκλογών του υπουργείου Εσωτερικών.

Διαβάστε αναλυτικά το νομοσχέδιο Βορίδη: