Συζήτηση για το προσφυγικό είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον εκτελεστικό διευθυντή της Frontex, Φαμπρίτσε Λετζέρι, τον οποίο βαραίνουν κατηγορίες για συμμετοχή σε παράνομα pushbacks προσφύγων και μεταναστών, απάτες και mobbing. Ο πρωθυπουργός θεωρεί «αδιανόητο να χρησιμοποιούνται οι πρόσφυγες ως πιόνια για χάρη συμφερόντων» και εξέφρασε ικανοποίηση για τη συνεργασία με τη Frontex, εστιάζοντας στην γνωστή ρητορική της δεξιάς κυβέρνησης για «προστασία των συνόρων». Τη «δέσμευσή να στηρίξουμε όλα τα κράτη- μέλη και συγκεκριμένα την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τις επιστροφές», επεσήμανε ο εκτελεστικός διευθυντής της FRONTEX, με τον πρωθυπουργό να χαίρεται για τη μείωση των μεταναστευτικών εισροών.
«Είναι αδιανόητο μετανάστες και πρόσφυγες να χρησιμοποιούνται ως γεωπολιτικά “πιόνια” ώστε να ασκηθεί πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συνάντηση που είχε το πρωί στο Μέγαρο Μαξίμου με τον εκτελεστικό διευθυντή της FRONTEX, Φαμπρίτσε Λετζέρι. Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίηση του για την «εξαιρετική συνεργασία» με την υπηρεσία, η οποία ωστόσο στις πλάτες της κουβαλά κατηγορίες εμπλοκής σε παράνομα pushbacks στο Αιγαίο, σε νέα σκάνδαλα κακοδιαχείρισης αλλά και υποθέσεις mobbing.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, με την ενεργό στήριξη της Frontex, καταφέραμε να μειώσουμε τις ροές κατά σχεδόν 80% το 2020 και κατά επιπλέον 72% από την αρχή του έτους μέχρι και σήμερα. Θα ήθελα να συγχαρώ θερμά τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, την Ελληνική Αστυνομία, και κυρίως το ελληνικό Λιμενικό αλλά και τους συναδέλφους μου στην κυβέρνηση για τα αποτελέσματα που έχουν πετύχει. Θα ήθελα επίσης να συγχαρώ το Λιμενικό και τη FRONTEX για την προστασία που παρέχουν έναντι του κινδύνου απώλειας ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα. Η προστασία των συνόρων μας όχι μόνο αποτρέπει τις παράτυπες αφίξεις, αλλά προστατεύει και τις ανθρώπινες ζωές», υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Στη συνάντηση έλαβαν μέρος και ο υπουργός Μετανάστευσης & Ασύλου Νότης Μηταράκης, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος, ο αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας, αντιστράτηγος Μιχαήλ Καραμαλάκης, ο αρχηγός του Λιμενικού Σώματος- Ελληνική Ακτοφυλακή, αντιναύαρχος Θεόδωρος Κλιάρης και η διευθύντρια του Διπλωματικού Γραφείου του Πρωθυπουργού, πρέσβης Ελένη Σουρανή.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε μάλιστα ότι «είναι αδιανόητο μετανάστες και πρόσφυγες να χρησιμοποιούνται ως γεωπολιτικά “πιόνια” ώστε να ασκηθεί πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι ότι δεν θα δεχτούμε την άσκηση πίεσης από χώρες που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν μετανάστες και πρόσφυγες ώστε να πιέσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να εξυπηρετήσουν τα όποια συμφέροντά τους», με τον Νότη Μηταράκη να εστιάζει στην «προστασία των συνόρων».
Τα πρώτα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση για τη διαχείριση του προσφυγικού προέβλεπαν την (κλασική) «ενίσχυση της φύλαξης των συνόρων», κατασκευή κλειστών κέντρων κράτησης για τους «παράνομους», στόχο για 10.000 απελάσεις μέχρι το τέλος του 2020, την κατάρτιση λίστας «ασφαλούς χώρας» (που θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον ποιες χώρες θα περιέχει και με τι κριτήρια), αλλά και την αποσυμφόρηση των νησιών με μεταφορά ανθρώπων στην ενδοχώρα, στις από άσχημες έως άθλιες συνθήκες άλλων camps. Η κυβέρνηση έδωσε στη δημοσιότητα μια σειρά από σημεία του νέου νομοσχεδίου του υπουργείο Δημοσίας Τάξης για την αυστηροποίηση του ασύλου στους πρόσφυγες. Βάζοντας μια σειρά από νέα εμπόδια στο δικαίωμα στο άσυλο, όλο και λιγότεροι θα θεωρούνται πρόσφυγες, επομένως θα μπορεί η κυβέρνηση να εμφανίζεται δικαιωμένη για τη ρητορική της.
«Είναι η αναγνώριση του ρόλου που διαδραματίζει η FRONTEX, ως οργανισμός προστασίας χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων και η αναγνώριση της δράσης εκατοντάδων γυναικών και ανδρών που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις της FRONTEX και φιλοξενούνται από την Ελλάδα», ανέφερε από την πλευρά του ο Λετζέρι. «Η παράτυπη μετανάστευση είναι μέρος της αποστολής μας, να την παρακολουθούμε, να την εντοπίζουμε και να την αντιμετωπίζουμε, περιλαμβανομένων των επιστροφών. Θα ήθελα να επαναλάβω τη δέσμευσή μας να στηρίξουμε όλα τα κράτη- μέλη και συγκεκριμένα την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τις επιστροφές», επισήμανε ο εκτελεστικός διευθυντής της FRONTEX.
Παράνομα pushbacks στο Αιγαίο, σκάνδαλα κακοδιαχείρισης και υποθέσεις mobbing φέρονται να βαραίνουν την ηγεσία της Frontex
Στα κακώς κείμενα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είχε κάνει αναφορά με πολυσέλιδο ρεπορτάζ το Spiegel, όπως αναμετέδιδε η DW. Υπό τον τίτλο «Ο φάκελος Frontex» το γερμανικό περιοδικό αναφερόταν εκτενώς όχι μόνον στις γνωστές στο μεταξύ κατηγορίες εμπλοκής και συμμετοχής ευρωπαίων συνοριοφυλάκων σε παράνομα pushbacks στο Αιγαίο αλλά και σε νέα σκάνδαλα κακοδιαχείρισης αλλά και υποθέσεις mobbing που φέρονται να βαραίνουν την ηγεσία της Frontex, προεξάρχοντος του επικεφαλής της Φαμπρίς Λεζερί.
«Υπό τον Λεζερί η Frontex διολισθαίνει από το ένα σκάνδαλο στο επόμενο. Το περασμένο φθινόπωρο το Spiegel […] είχε αποκαλύψει την εμπλοκή δυνάμεων της Frontex σε παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων στο Αιγαίο. […] Τον Ιανουάριο η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης Olaf ξεκίνησε έρευνες, με τον ίδιο τον Λεζερί να ισχυρίζεται ότι αφορούν τις υποθέσεις pushbacks. Σύμφωνα με πληροφορίες του Spiegel όμως, οι κατηγορίες έχουν πολύ μεγαλύτερο εύρος: αφορούν επίσης πιθανή απάτη σε συνάρτηση με έναν πάροχο υπηρεσιών, κατηγορίες mobbing αλλά και το ερώτημα εάν αποκρύφτηκαν πληροφορίες από την εντεταλμένη του οργανισμού για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Εσωτερικά έγγραφα καταδεικνύουν ότι επί τάπητος μπαίνει το σύνολο των διευθυντικών επιδόσεων του Λεζερί».
Πρώην και νυν συνεργάτες της Frontex που μίλησαν στο γερμανικό περιοδικό υπό το καθεστώς της ανωνυμίας περιέγραψαν με ιδιαίτερα μελανά χρώματα την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο ευρωπαϊκός οργανισμός τα τελευταία χρόνια, αποδίδοντας τις ευθύνες στον επικεφαλής της Frontex Λεζερί. Όταν, για παράδειγμα, ανέλαβε τα ηνία της Frontex, ήρθε συχνά σε μετωπική σύγκρουση με την εντεταλμένη του οργανισμού για τα ανθρώπινα δικαιώματα Αρνάεθ «[…] η οποία διαπίστωσε πολύ γρήγορα ότι ο νέος επικεφαλής δεν δίνει και πολλή σημασία στα ανθρώπινα δικαιώματα. «Είχαμε την αίσθηση ότι απλώς την προσπερνούσε. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν ήταν ποτέ στις προτεραιότητές του», ανέφεραν πρώην υπάλληλοι της Frontex. Η εντεταλμένη, η οποία είχε επιστήσει πολλές φορές την προσοχή του Λεζερί σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αιγαίο, αντικαταστάθηκε τελικώς με μεθοδεύσεις του Λεζερί και με επίσημη αιτιολογία ότι δεν διαθέτει αρκετή εμπειρία για να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της.
Σύμφωνα με το Spiegel, οι έρευνες της Olaf δεν αφορούσαν μόνο τις κατηγορίες για την εμπλοκή της Frontex στις παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο αλλά και πιθανή απάτη σε σχέση με προμήθεια λογισμικού αξίας εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ από μια πολωνική εταιρία. Παρότι υπάλληλοι της Frontex είχαν ενημερώσει εξαρχής ότι το λογισμικό δεν λειτουργούσε καλά, η Frontex κατέβαλε κανονικά μεγάλο μέρος της συμφωνηθείσας τιμής, με τους υπαλλήλους να κάνουν στη συνέχεια λόγο για παρατυπίες και πιθανή απάτη.
Στο μικροσκόπιο της Olaf μπαίνουν όμως και κατηγορίες για mobbing εκ μέρους του Λεζερί και στενού του συνεργάτη αλλά και κατηγορίες στοχευμένης απόκρυψης πληροφοριών από την εντεταλμένη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. «Είτε πρόκειται για τη συμμετοχή των υπαλλήλων του στα pushbacks είτε για κακοδιαχείριση στην υπηρεσία του, ο αρχηγός της Frontex αρνούνταν μέχρι στιγμής όλες τις κατηγορίες. Πλέον όμως οι πιέσεις στο πρόσωπό του αυξάνονται. Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Γιόχανσον έχει αφήσει να εννοηθεί ότι ο Λεζερί δεν μπορεί να μείνει για πολύ στη θέση του. […] Για το μέλλον του όμως δεν αποφασίζει η Κομισιόν αλλά το διοικητικό συμβούλιο της Frontex όπου εκπροσωπούνται κυρίως οι κυβερνήσεις των χωρών του Σένγκεν […]. Στο παρελθόν οι χώρες της ΕΕ στήριζαν τον Λεζερί. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλοί χαίρονται που η Frontex εμποδίζει ανθρώπους από το να περνούν τα ευρωπαϊκά σύνορα ακόμη και με βάναυσες μεθόδους, εκτιμά η Τζούλια Λαγκανά, από το Open Society European Policy Institute. Το ερώτημα είναι ωστόσο εάν το ΔΣ θα συνεχίσει να στηρίζει τον Λεζερί σε περίπτωση που δημοσιοποιηθούν ακόμη περισσότερες κατηγορίες για mobbing ή και απάτη στο περιβάλλον της Frontex».
Ποια είναι η κυβέρνηση που σφίγγει τα χέρια με τη Frontex
Υπενθυμίζεται πως ο Φαμπρίς Λετζέρι, κατά την ακρόασή του στο Ευρωκοινοβούλιο τον Μάρτιο, απέδωσε τις επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο -στις οποίες κατηγορείται ότι συμμετέχει η υπηρεσία- στην αλλαγή πολιτικής της Ελλάδας. Ο διευθυντής της Frontex, για να εξηγήσει την αλλαγή επιχειρησιακής πρακτικής της ευρωπαϊκής υπηρεσίας στο Αιγαίο, έδειξε την κυβέρνηση της Ν.Δ. και την αντιπροσφυγική πολιτική της σε όσους στην Ευρώπη έχουν την έχουν βάλει στο στόχαστρο.
Στο πλαίσιο του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιήθηκε τον Μάιο, μίλησε η Ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον. Ο Δημήτρης Αγγελίδης, ρεπόρτερ της Εφημερίδας των Συντακτών, σε μια αποστροφή του αναρωτήθηκε, «πόσα χρόνια, πόσες κατηγορίες και πόσες αναφορές θα χρειαστούν ακόμα πριν η Επιτροπή λάβει αποφασιστικά μέτρα μέχρι να κινήσει ίσως μια διαδικασία παραβιάσεων».
Η επίτροπος Γιόχανσον μίλησε για «πολυάριθμες και αξιόπιστες» καταγγελίες για επαναπροωθήσεις (pushbacks) και εμφανίστηκε ανήσυχη για πιθανή παραβίαση των διεθνών συμβάσεων. Σημείωσε χαρακτηριστικά πως «ανησυχεί βαθιά ότι η επίσημη αντίδραση των ελληνικών αρχών είναι απλώς να αρνούνται τις καταγγελίες για επαναπροωθήσεις, παρά το εξαντλητικό σώμα στοιχείων που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Αν υπήρχε στη χώρα μας μια κυβέρνηση με δημοκρατικές και ανθρωπιστικές ανησυχίες, θα είχε σημάνει συναγερμός στις αρμόδιες υπηρεσίες προκειμένου να διερευνηθεί, έστω και κατόπιν εορτής, τι ακριβώς έχει συμβεί τόσο στην ουσία της υπόθεσης όσο και στην επικοινωνιακή της διαχείριση. Είναι σοκαριστικό μια επίτροπος να κατηγορεί τη χώρα και τις αρχές της για τόσο σοβαρά ζητήματα».
Παραθέτουμε ενδεικτικές δηλώσεις από κυβερνητικά χείλη για το προσφυγικό:
«Η ανάλυση των συγκεκριμένων ροών είναι 65% Αφγανοί, 15% από χώρες της Αφρικής, 10% από την Τυνησία, το Μαρόκο κλπ, υπάρχουν Τούρκοι που ζητούν άσυλο γιατί διώκονται από τον Ερντογάν και οι Σύροι είναι πλέον ελάχιστοι. Αυτοί λοιπόν είναι παράνομοι μετανάστες και δεν δικαιούνται ανθρωπιστικής προστασίας. Έχουν ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία πρέπει να γίνουν σεβαστά κατά την εξέταση της αιτήσεως του ασύλου, αλλά ως εκεί»
Κι επίσης:
«Η ανθρωπιστική βοήθεια συνίσταται στα λεγόμενα πρόσθετα μέτρα. Αυτό, δηλαδή, το οποίο βλέπετε. Πάνε σε δομές, υπάρχει σίτιση, υπάρχει μια στήριξη στον πρόσφυγα που είναι κατατρεγμένος. Στον παράνομο μετανάστη δεν θα υπάρχουν. Ο παράνομος μετανάστης από τη στιγμή που θα κριθεί παράνομος θα πρέπει να πάει σε κλειστά κέντρα για να προσχωρήσει ταχέως η διαδικασία επαναπατρισμού του».
«Τα μέτρα που λήφθηκαν από το υπουργικό συμβούλιο είναι μια πολύ συγκροτημένη, ανθρώπινη πολιτική, τηρεί την ανθρωπιά στο μέτρο που είναι εφικτό, για να επιτευχθεί το μείζον που είναι να σταματήσει αυτή η εισβολή. Η εισβολή θα σταματήσει γιατί κράτη που δέχονται εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και δεν ξέρουν τι να τους κάνουν καταστρέφονται»
Και:
«Οι Αφγανοί δεν είναι πρόσφυγες. Το Αφγανιστάν δεν θεωρείται χώρα εμπόλεμη, κατά συνέπεια δεν είναι πρόσφυγες. Αρμόδιες είναι οι ελληνικές επιτροπές με βάση το ευρωπαϊκό δίκαιο. Ας μην τους ονοματίζουμε μόνοι μας όλους πρόσφυγες. Πρόσφυγες για εμάς θεωρούνται μόνο οι προερχόμενοι από τη Συρία και αυτοί είναι το 7%. Το 93% είναι μη πρόσφυγες, είναι λαθρομετανάστες, έρχονται για οικονομικούς λόγους».
Και μια ιδιαίτερη αγάπη στον όρο «λαθρομετανάστης»
«Δεν έπαψα ποτέ να χρησιμοποιώ τον όρο λαθρομετανάστης. Ο όρος λαθρομετανάστης δεν είναι μειωτικός, εκτός αν είναι μειωτικός ο όρος λαθραναγνώστης, ο όρος λαθρέμπορος, ο όρος λαθροθήρας κτλ. Έχω σπουδάσει την ελληνική γλώσσα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και δεν θα βάλω την κάθε εισαγγελέα να μου κρίνει τα ελληνικά μου. Στην ελληνική γλώσσα ο όρος λάθρα σημαίνει κρυφά, παράνομα. Η εποχή της ψευτο-πολιτικής ορθότητας εμένα δεν με εκφράζει.»
Aξίζει να μην το ξεχάσουμε: Κανένας, πρόσφυγας ή μετανάστης, δεν κινδυνεύει για την πλάκα του. Όπως έγραψε ο Κωνσταντίνος Πουλής από το 2016, λες και πρέπει ο άλλος να έχει τρύπες από σφαίρες στην πλάτη του, για να καταλάβουμε γιατί φεύγει. Η ακαταμάχητη αλήθεια της σημερινής συνθήκης είναι πως όταν η ανισότητα είναι τόσο συντριπτική, θα έρθει η στιγμή που όσο ψηλά και αν είναι τα τείχη, ο άλλος θα θελήσει να τα περάσει και να αναζητήσει καλύτερη μοίρα […] Δεν υπάρχει μόνο πόλεμος, όμως, υπάρχει και ανισότητα. Τόσο αδιανόητη, που κάποια στιγμή το φράγμα σπάζει. Και όσους φράχτες κι αν χτίσει η Δύση, αυτό θα χρειαστεί κάποια στιγμή να το αντιμετωπίσει.
Στην τελική, ενώ η συζήτηση στο προσφυγικό πάει όλο και δεξιότερα και η κυβέρνηση ενστερνίζεται τη λογική της καταπολέμησης των «εισβολέων», θα πρέπει να αναρωτηθούμε ποιος κάνει τελικά την εισβολή. Η λογική της αποτροπής μετράει πλέον χρόνια. Αυτός που μπαίνει στη βάρκα ξέρει για τη Μόρια, ξέρει για τους θανάτους στη Μεσόγειο, ξέρει ότι δεν θα καταλήξει εκεί που θέλει και ξέρει ότι η Ευρώπη είναι απόρθητο φρούριο, αλλά το κάνει; Ή αυτός που φωνάζει με τουλάχιστον αμφιλεγόμενα στοιχεία, παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα και κάνει κυβερνητική προπαγάνδα θυσιάζοντας ανθρώπινες ζωές. Σίγουρα ο δεύτερος, κυνικά βάρβαρα και ξεδιάντροπα.