Η χρήση του όρου «έμφυλη βία» δεν είναι τυχαία. Ο όρος αυτός θέλει να καταδείξει το γεγονός πως πολλά από τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών επικεντρώνονται στην ανισότητα των φύλων, μια ιδεολογία που εντοπίζεται μέχρι και σήμερα, ανεξαρτήτως ηλικίας και κοινωνικής τάξης. Τα περιστατικά αυτά τείνουν να φοράνε την ταμπέλα της «οικογενειακής τραγωδίας», των «εν θερμώ περιστατικών» ή ακόμα και να βρίσκουν κάποιες φορές το πρόσχημα της «επήρειας του αλκοόλ». Κοινό γνώρισμα όλων αυτών των «τραγικών περιστατικών», όπως τείνουν να τα ονομάζουν τα περισσότερα μέσα μαζικής ενημέρωσης, είναι πως τα θύματα, αν όχι σε όλα τότε στην πλειοψηφία τους, είναι γυναίκες.
Menelaos Myrillas / SOOC
της Αλεξάνδρας Τάνκα
Ουκ ολίγες ήταν οι περιπτώσεις που άφησαν «συγκλονισμένους» τους πολίτες που βρέθηκαν στη θέση του μάρτυρα δημόσιων περιστατικών βίας. Ο ξυλοδαρμός μιας γυναίκας από τον σύζυγο ή κάποιο οικογενειακό της πρόσωπο, όπως για παράδειγμα τον πατέρα, αποτελεί ένα συχνό φαινόμενο, το οποίο μάλιστα ίσως αποτελεί μέχρι και σήμερα κάτι το «συνηθισμένο». Πολλές φορές αυτή η μορφή βίας χρησιμοποιείται ως μέσο συνέτισης του θύματος από τον θύτη, ενώ συχνά επίσης της προσδίδεται ο τίτλος ενός «οικογενειακού περιστατικού».
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από το περιστατικό στο Καλλιμάρμαρο, όπου ένας άντρας αρχίζει να γρονθοκοπεί τη γυναίκα του, παρουσία χιλιάδων κόσμου και των παιδιών. Το περιστατικό καταγράφηκε από ένα κινητό τηλέφωνο, ενώ διαφαίνονται ξεκάθαρα τα χαρακτηριστικά του θύτη. Κάποιοι από τους παρευρισκόμενους στο στάδιο άρχιζαν να φωνάζουν στον άντρα, ζητώντας του να φύγει. Σε κανένα σημείο όμως δε φαίνεται να υπάρχει η παραμικρή παρέμβαση, ούτε καν από άντρες της ασφάλειας. Λίγα λεπτά αργότερα ο άντρας απομακρύνθηκε οικειοθελώς από τον χώρο. Δεν έλειψαν βέβαια τα μέσα τα οποία έψαχναν «το λόγο» για τον οποίο ο άντρας επιτέθηκε στη γυναίκα, ενώ βεβαίως υπήρχαν και σχολιασμοί όπως «μα γιατί δεν έφυγε» και «φταίει κι αυτή, που είναι μαζί του», σχόλια τα οποία μας είναι γνώριμα.
Η σοκαρισμένη κοινωνία
Στα τέλη Αυγούστου, μία 18χρονη κοπέλα η οποία είχε δεχτεί δολοφονική επίθεση από τον πατέρα της, διαγνώσθηκε κλινικά νεκρή. Λίγες μέρες αργότερα βγήκε στη δημοσιότητα το προφίλ της οικογένειας το οποίο απαρτίζονταν από πατέρα/σύζυγο που επανειλημμένα κακοποιούσε τη σύζυγο του, η οποία μετέπειτα πήρε την απόφαση να φύγει. Λίγο καιρό αργότερα θύμα της οργής του άντρα αποτέλεσε η 18χρονη κόρη.
Για πολλοστή φορά διαβάσαμε για «οικογενειακή τραγωδία», αντί για έγκλημα έμφυλης βίας, όπως είναι στην πραγματικότητα. Το βασικό βέβαια στο περιστατικό αποτελεί η ανθρώπινη ζωή που αφαιρείται, όμως όταν αυτό ντύνεται με ιδεολογικό περιτύλιγμα που βάζει στο ίδιο τσουβάλι θύτη και θύμα δίνει απλά πάτημα για ένα ακόμη περιστατικό βίας και δολοφονίας.
1 στις 4 Ελληνίδες θύματα βίας
Ο βιασμός, η σεξουαλική παρενόχληση, το stalking, ο ψυχολογικός πόλεμος και η ψυχική βία, αποτελούν επίσης περιστατικά κακοποίησης.
Στην Ελλάδα το 25% των γυναικών δήλωσε πως έχουν υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία από νυν ή τέως σύντροφο, ή από άλλο πρόσωπο από την ηλικία των 15 ετών και άνω, σύμφωνα με την έκθεση του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), εκ των οποίων μόλις το 14 % των γυναικών κατήγγειλαν στην αστυνομία το πιο σοβαρό περιστατικό βίας από στενό σύντροφο.
Το 2016 643 γυναίκες ήρθαν σε επαφή με το Κέντρο Στήριξης Κακοποιημένων Γυναικών «Καταφύγιο Γυναίκας». Από αυτές, το 48% είναι ηλικίας 30-44 χρονών εκ των οποίων το 96% έχει υποστεί κακοποίηση κατ’ εξακολούθηση.
Από την έκθεση του κέντρου στήριξης, φαίνεται πως το 19% των περιπτώσεων «δεν έβρισκαν λόγο φυγής» ενώ στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, συγκεκριμένα το 69%, ο θύτης δεν εμφάνιζε κάποια εξάρτηση (πχ αλκοόλ ή τυχερά παιχνίδια).
Το 35% των γυναικών θύματα βίας
Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι το 35% των γυναικών έχει βιώσει σωματική ή / και σεξουαλική ενδοοικογενειακή βία ή σεξουαλική βία από κάποιον μη-σύντροφο σε κάποιο σημείο της ζωής του. Ωστόσο, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες το 70% των γυναικών έχουν βιώσει σωματική και / ή σεξουαλική βία από σύντροφο τους.
Οι επιθέσεις με οξύ στο εξωτερικό έχουν παίξει έναν μεγάλο ρόλο στα μέσα ενημέρωσης το τελευταίο διάστημα, με την πλειοψηφία αυτών να επικεντρώνονται στις «εντυπωσιακές αναρρώσεις» των θυμάτων, καθώς και «πόσο όμορφες έγιναν μετά τις πλαστικές επεμβάσεις».
Οριακά ανύπαρκτα ήταν ωστόσο τα μέσα τα οποία ανέφεραν πως επί το πλείστον τα θύματα των επιθέσεων ήταν γυναίκες. Σύμφωνα με την Huffington Post, το 85% των θυμάτων είναι γυναίκες, αριθμός ο οποίος επιτρέπει να θεωρηθούν οι επιθέσεις περιστατικά έμφυλης βίας. Μάλιστα, στην Ινδία, το 41% των θυμάτων ανέφεραν πως οι επιθέσεις προήλθαν από πρώην συντρόφους τους.
Λίγες μέρες μετά την επίθεση με οξύ στο Λονδίνο, όπου τραυματίστηκαν πέντε άνθρωποι, διάφορα ΜΜΕ ακολούθησαν την έμπνευση γνωστής βρετανικής ιστοσελίδας, η οποία κατέγραψε τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος σε περίπτωση που του επιτεθούν, ή πώς να βοηθήσει αντίστοιχα. Στο άρθρο αναφέρεται επίσης πως τον τελευταίο χρόνο έχουν σημειωθεί 458 επιθέσεις με οξύ, χωρίς ωστόσο να δίνει περαιτέρω πληροφορίες.
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί μείζον πρόβλημα όχι μόνο του φύλου μας, αλλά της κοινωνίας ως σύνολο. Ένα ανησυχητικό ποσοστό των γυναικών, που έχει πέσει θύμα κακοποίησης, μπορεί να οδηγηθεί στην κατάθλιψη, ακόμα και την αυτοκτονία ή σε θάνατο από τον θύτη. Ήρθε η ώρα η κοινωνία να πάψει να σιωπά.